Lesbók Morgunblaðsins - 01.04.1951, Blaðsíða 3
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
175
«9 <4 ■" » V
} ru Anna Borg Kcumcrt scm hcilög Johaiuu.
hanna, hafa orðiö þess vör að það
var sigurvegarinn, sem þurfti að
bjarga dýrlingnum og að ósigur og
fangelsun var sama sem píslarvætti.
Jóhanna var brend án þess að nokk-
ur hreyfði hönd eða fót til þess að
bjarga henni. Fjelagarnir, sem hún
leiddi til sigurs og óvinirnir, sem
hún auðmýkti og sigraði, Frakka-
konungur, sem hún hafði krýnt, og
Englakonungur, hvers kórónu hún
hafði lient út í Leiru, allir fögnuðu
því jafnt að losna við hana.
VAR JÓHANNA sek eða saklaus?
Samtimamenn hennar feldu á hana
dóm eftir nákvæma rannsókn. Máls-
upptakan 25 árum seinna var raun-
verulega gerð til þess eins að stað-
festa gildi krýningar Karls VII. Þó
að sú rannsókn væri óheiðarleg, komu
þar samt sem áðúr fram fullnægj-
Mndi sannanir fyrir því, að Jóhanna
var hvorki venjulegt skass nje
skækja, nje galdrakind, nje guðlast-
ari, og ekki skurðgoðadýrkari frem-
ur en þáfihn sjálíúr, og kom ekki
illa fram á nokkurn hátt, utan þess
að hún stundaði hermensku, heldur
var hún glaði.ynd, hrein mey, mjög
guðhrædd, mjög elskuleg og þoldi
engan vegínn ilt orðbragð eða ósið-
lega framkomu, þött hún væri
hráustur og harðsnúinn hermaður.
Húií gekk á bálið án þess að nokkur
blettur hefði fallið á hana nema það
ofdirfskunnar slórlæti, sem þeir
kölluðu dramb, og dró hana á
brennuna. Sá aur, sem hún var aus-
in, hefur hrunið af henni, svo að
enginn nútíma höfundur barf að
hafa fyrir því að þvo hann af hénni.
Hitt er miklu frfiðara, að lcsna við
bann aur, sem slett héfir verið a
domara hennar. Jóhanna hlaut sam-
viskusamlegri rannsókn hjá kirkj-
unni og rannsóknarrjettinum en
nokkur fangi henni líkur og i henn-
ar sþofum fær nú á dögum i nokkr-
uni cpjnberum veraldlegum rjetti og
mðurstaðan var uákvæmlega í sam-
ræmi við lögin. Hún var cngín sæt-
leikans kvenhetja, þ. e. a. s. líkam-
lega laglegt ástarvellandi snýkjudýr
á álika laglegum kappa, heldur var
hún snillingur og dýrlingur, nokk-
urnveginn eins ólík sætlegri kven-
hetju eins og mannleg væra getur
verið.
Við skulum gera okkur orðin alveg
Ijós: Snillingur er sú manneskja, sem
sjer lengra og grefur dýpra en aðrir
menn og beitir öðrum siðferðilegum
mælíkvai'ða en þeir og hefur nægi-
lega orku til þess að knýja fram i
raunveruleikann þessar sjerstöku
sýnir sínar og gildi þeirra, á þann
hátt, sem hæiir sjergéfu hans cð;t
hennar. Dýrlingur cr si, sem hefur
tamió sjer hetjulegar dygðir og not-
lð cpínbexaua eða kraíta, þessháttar,
sem krrkjan kallar á sinu máli yfir-
náttúrlega, og er þvi hægt að lijosa
i halgra manna tölu.
STJETT JOHONNU var sú, að hún
var bóndadóttir, faðir hennar var
einn af fyrirmönnunum í þorpi sínu
og annaðist cmbættisviðskifti þess við
höfðingja og lögfræðmga nágrennis-
ins og haíði stundum kastalaforráð
með oðrum bændum. Þegar Jóhanna
■'•ar barn, gat hún stundum giaðst af
þvi, að vera heíðarmey kastalans. —
Móðir hennar og bræður gátu fylgt
hcnni til hirðarinnar og tekið þátt £
upphefð hennar þar, án þess að gera
sig sjerstaklega hlægileg. Enginn fót-
ur er fyrir þeirri alþýdlegu róman-
tik, sem genr anjiað hvort kóngsdótt-
ur' eða cskubusku úr hverri kven-