Lesbók Morgunblaðsins - 01.04.1951, Blaðsíða 8

LESBOK MORGUNBLAÐSINS
Eftir RICHARD BECK
Þau gnæfa í fjarska með hátign um heiðríka brá,
í heillandi fegurð þau rísa úr skýjanna hrönn,
og kveikja í hjörtum, er himneska vordrauminn þrá,
þá hugsjónaelda, scm slokkna í daganna önn.
Þó húmið þau feli og hjúpi þau dimmasta el,
þau hefjast í dýrð sinni, fögur og seiðandi blá,
á ódáinsströndum, og blika sem blíðsólar hvel,
er brosandi árgeislar jörðina daggpcrlum strá.
Þau ljóma sem viti, er ógnþrunginn æðandi sjó
með eldstöfum ritar, svo birtir um dimmustu nátt;
þau vængi þeim gefa, sem vonin í brjóstinu dó,
og veg honum benda í hækkandi dagroðans átt.
En örðug er leiðin, þvi langt cr á draumanna fjöll,
hún liggur um blóðdrifnar urðir og ginandi flug,
sem vegfara ögra með forynjur fornar og tröll;
þcir farast þar allir, scm brcstur á göngunni hug.
F.n hinum, sem óttast ei brattann nje blóðugust spor,
þeim brosir af Draumfjöllum sýn inn í framtiðarlönd
í aldanna sævi, með björtust og blómfegurst vor.
Þar bíður síns landncma vonanna dýrðlcga strönd.
[ 180 -V
óhætt að fulfyrða, að jeg hefi sjeð
ívið fleiri lik skorin upp heldur
en tjeður Hallgrímur. Á hinn bóg-
jnn verður því engan veginn neit-
að, að óhófleg kaffidrykkja getur
orðið skaðvæn og ollað mönnum
heilsuleysis. Allir hlutir geta orðið
mönnum að skaða, ef beir gæta
cinkis hófs, og hver vill þá vænta,
að kaffið eitt skuli vera undan
þegið þessari almennu reglu?
ílcstir. sem hafa reglulega hjart-
veiki, þola illa sterkt kafíi, enda
cr þeim það og að öllum jafnaði
eigi holt; þó eru til hjartveikir
menn, cr fremur finst sjer \-erða
gott af þvi, og er þeim óhult að
fara eftir því, er náttúra þeirra
bendir þeim á.
Það er almenn regla, að allir
þeir vökvar eða drykkir. sem eru
hcitari en blóðið, æsa blóðrásina,
og með því það er vandi sumra
manna, að drekka kaffi og te snarp-
hcitt, þa hafa menn af því dregið
þá ályktun, að kaffi og te væri æs-
andi drykkir. Þetta er þó svo fjar-
stætt, að bacði kaffi og te virðast
langtum heldur að seinka lífæðar-
síættinum cn æsa hann, sjeu drykk-
ir þessir eigi druknir heitir. En
annað mál er það, eins og nú var
sagt, að óhófleg nautn þeirra get-
ur haft skaðleg áhrif fyrir heilsu
manna, og virðist óhófið í kaffi-
drykkjunni að vera orðið svo mik-
ið hjer á landi, að eigi er ólíkiegt
að þetta muni oft eiga sjer stað.
Upphaf kaffidrjkkju
a íslandi,
Þá segir Hjaltalin svo fra því
hvernig kaffidrykkja byrjaði hjer
a íslandi:
Varla mun það hafa komið hjcr
til lands fyr cn í tíð Jóns biskups
Árnasonar. þe.ss cr gerði fingra-
rinuð, en hann varð biskup lijcr
eftir lát meistara Jóns Vídalíns
1721. Er sv6 mælt, að hann hafi
fyrst veitt hoíðingjum kaífi a Al-
þingi, og hafi það þá vcrið boröað
mcð skeiðum. Siðar kom það hjcr
til lands með þeim fjelögum
Bjarna Pálssyni og Eggert Ólafs-
svni. Þcir höfðu kaffi á ferðum
sinum hjei', og heíi jeg komist yíir
kaffikvörn þá, er þeir höfðu á
ferðum sinum fyrir rúmum hundr-
að árum. Kvörn þessi er eggmynd-
uð, úr hörðu trje, en innan í er
járnholkur, og þar í gcngur kvörn-
in. Er lilill silfurskjöldur utan á
kTÖrninni og standa á honuin
bókstafirmr E. O. B. P.
Að kaííinautn hafi útbreiðst
semt hjer um landið, vlxðist auð-
sætt af því. að mjög sjaldan var
það milli 1776—80 við haft á al-
þingi, og þóttust. margir þó þar
þurfa allrar hressingar við. Það er
mælt, að um 1780 hafi prestar al-
ment verið farnir að drekka kaffi,
einkum hinir yngri. Á fyrri öld,
og alt fram á þessa, munu margir
meðal almennings hjer á landi
hafa álilið kaffidrykkjurnár scm
nokkurs konar óþarft nýabrum cn
hetta fóv smátt og smátt af, og
löndum fór að smakkast það von-
um betur, óg það svö, að nú mun
évíða í heími íneira kaffi drukk-
ið að tiltolu en a íslanii.