Lesbók Morgunblaðsins - 22.02.1953, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
97
Ævi þessara manna hefur verið
ill fyrst í stað, enda segir skipherra
í einu af bréfum sínum, að fjöldi
þeirra hafi veikzt af kulda, vosbúð
og hungri. Sjálfur veiktist hann og
varð að ílýa til Bessastaöa.
BJÖRGUNARSTARF
ÍSLENDINGA
Þess er hvergi getið að Islend-
ingar hafi átt neinn þátt í því að
bjarga skipbrotsmönnum. Það var
ekki siður þá að halda slíku á loft.
En mér er nær að halda, að þarna
hafi af fáum mönnum verið fram-
kvæmt hið mesta björgunarstarf,
sem sögur íara af á íslandi, því að
þessu sinni var fleiri mönnum
bjargað úr sjávarháska heldur en
dæmi cru til clla hcr á landi. Það
er máskc cðlilcgt, að yfirmenn
skipsins þakki björgunina ráðsnilli
siríni, og láti kotkarlanna íslcnzku
að cngu getið- Og Brynjólfur á
llrauni og menn hans eru þá ekki
hcldur að gorta af framgöngu sinni.
En á milli línanna í frásögn þeirra
má lesa ýmislegt annað.
Þegar fallbyssuskotin heyrast
heim að Hrauni, sendir Brynjólfur
þegar menn út að sjó til að forvitn-
ast um hvort nokkurt skip sé í
nauðum statt. Menn þessir brjótast
þangað í ófæru veðri, stórhríð og
sandbyl, sem enginn veit hve illur
getur orðið þarna á sandinum,
nema þeir sem hafa í komizt. Þess-
ir menn finna skipið og sjá að það
cr ósjálfbjarga í briminu við
Hraunsskeið. Þeir koma svo scint
lieim um kvöldið, að ekki er lengur
ratandi íyrir hríð og náttmyrkri,
og og verður því að bíða næsta
dags. En þá fcr Brynjólfur snennna
við sjötta mann út á strandstaðinn
og þeir eru þar allan daginn við-
búnir að veita aðstoð ef skipverjar
kynni að grípa til einhverra örþrifa
ráða að komast á land. Það er ekki
fyr en í rökkri mn kvöldið að þeir
fnuia kvartilið með neyðarkalli
skipherrans. Þeir fara heim að
Hrauni til þess að lesa bréfið, og
leggja svo tafarlaust á stað aftur
niður á Skeið. Skipið er þá við að
liðast sundur í brimgarðinum þar
úti fyrir. Brynjólfur og menn hans
halda þarna vörð alla nóttina í for-
aðsveðri og þegar lýsir af degi gefa
þeir skipverjum merki um það
hvar þeim muni vera óhætt að
hleypa skipinu á land. Rétt á eftir
eru akkerisstrengir skipsins höggn-
ir og skipinu hleypt á land einmitt
þar sem þeir Brynjólfur höfðu sett
upp „kóngsins fána“. Þarna hefur
landtakan verið bezt, og þess vegna
tekst svo vel til að rúmlcga 170
mannslífum er bjargað.
Enginn efi er á því, að það eru
þeir Brynjólfur, sem taka kaðalinn
cr flekinn ilutti í land og fcsta hon-
um. En þess vegna geta skipvcrjar
rennt sér á kaðlinum í land og þar
hafa þeir Brynjólfur tekið við þeim
úti í briminu jafnh'arðan. Það er
hætt við að margir hefði farizt
fleiri en þeir, sem önuðu út á flek-
ann, ef Brynjólfs og manna hans
hefði ekki notið við.
Hvers vegna var lífi 8 manna
teflt í tvisýnu með því að setja þá
á flekann? Það var auðvitað gert
vegna þess að ekki var viðlit að
bjarga hinum mönnunum, nema
því aðeins að menn væri í landi til
þess að festa kaðlinum og taka á
móti þeim, sem fóru á strengnum.
Þegar þessir 8 menn voru drukkn-
aðir, hafa þcir Brynjólfur tekið að
sér hlutverk þeirra og farið það
prýðilega úr hendi.
VALDSMENN KOMA
Á þcssum árum var ekki hægt
að koma skilaboðum fljótlega hér-
aða á milli, en þegar mildð lá við,
voru hraðboðar sendir. Og eins og
áður er að vikið var hraðboði send-
ur að austan til Bessastaða með
bréf skipherrans og mun hafa lagt
a stað lniut 9- nóv. Eftir ýrnsu að
dæma hefur þá verið snjólétt í
byggð, þrátt fyrir hinn mikla garð,
en eflaust hefur verið snjór á heið-
um. Er það því næsta merkilegt,
að þeir Cornelius Wulff landfógeti
og Niels Fuhrmann amtmaður eru
komnir austur að Hrauni í Ölfusi
á föstudagskvöld hinn 11. nóv. —
Sýnir það að þeir hafa brugðið
skjótt við, þegar þeir fengu hin al-
varlegu skilaboð. En ekki mun
strandmönnum hafa fundizt að
þeir kæmi of snemma, því að í dag-
bók þeirra er hvað eftir annað ver-
ið að fárast um, að engin yfirvöld
sé þar á staðnum til að greiða fyrir
þeim. Hefur þeim að vonum þólt
tíminn langur, því að nú höfðu
þeir verið að velkjast þarna í viku,
fyrst um borð í skipinu og síðan í
greinarleysi í landi eins og úti-
gangspeningur.
— Embættismennirnir gistu á
Hrauni um nóttina, cn komu dag-
inn cftir niður í sand til þess að
athuga hvort nokkru mundi unnt
að bjarga úr skipinu og til þess að
gera ráðstafanir viðvíkjandi því
vogreki, sem komið var á land.
Síðan var öllum skipbrotsmönn-
um stefnt til Hrauns og för þar
frarn liðkönnun. Eftir ósk skip-
herrans gaf amtmaður út bann við
því að íslenzkir menn versluðu
nokkuð við skipverjá, eða seldu
fyrir þá nokkuð af vogreki úr skip-
inu, því að það væri konungs eign.
Enn fremur voru menn varaðir við
því að kaupa af þeim klæði, mat-
væli, byssur og þess háttar, því að
það gæti vcrið „stolið góss“.
SKIPBROTSMEN N VISTAÐIR
Brynjólfur Þórðarson Thorlacíus
sýslumaður var skipaður til þess
að hafa öll strandmálin í sínum
höndum. Þar á meðal var rannsókn
á sjálfu strandinu, að vista skip-
brotsmenn um veturinn, sjá um
björgun á því, cr enn kynni að
uást úr skipiuu, liaía nakvæmt