Lesbók Morgunblaðsins - 22.02.1953, Blaðsíða 15

r LESBÓK MORGUNBLADSINS
1(17
að samfelldri jökuJbreiðu. — Að
nokkru leyti er einnig byggt á
yfirborðshæð jökulsins, sem hæða-
mælingar sýna og fjöll, sem upp
úr jöklinum rísa. í stefnu yfir jök-
ulinn þveran milli Brúarjökuls og
Breiðanierkurjökuls varðveitist
enn á yfirborði jökulsins örnefnið
Norðlingalægð.
Það sem að framan hefur verlð
rakið: Nafnabreytingar, vöxtur
jökla og vatna, gagnkvæm ítök
jarða yfir jökulinn þveran o. fl.
sem greint hefur verið, sýnast vera
all sterk rök fyrir því, að veður-
íar hafi verið hlýrra í upphafi ís-
lands byggðar og fyrstu aldirnar
en síðar varð.
ÖrKítil skýring«
VEGNA ummæla i ferðaminninguin
Brynjólfs Melstcd í síðustu Lesbók vil
ég geta þess, að forustumenn fjárflutn-
inganna báðu mig að skrá númer á
hverjum fjárflutningabíl á suðurleið
og hvenær hann færi um hjá Hreða-
vatnsskála. Þetta tafði bíiana sjaldan
meira en 1—2 mínútur og oft enga.
Einstaka „sérvitringar“ reyndu að
koma sér hjá, svo ekki væri hægt að
inna þetta af höndum, en örfáir. En
þetta var gert til þess að fylgjast betur
með fjárbilunum, og geta þó á allri
suðurleiðinni einu sinni vitað, livað
þeim liði. Einnig til þcss að geta kom-
ið ýmsum boðum til þcirra, bæði að
sunnan og norðan.
Mér þykir ólíklegt að margir af fjár-
flutningamönnunum taki undir kulda-
leg orð Br. M. í minn garð eða skála
míns, svo var góð framkoma þeirra
liær allra og golt á milli okkar.
Og ég lield að oftast hafi vcrið „heitt
á könnunni", bæði að degi og nóttu,
þcgar þá bar að garði, þótt starfsfólkið
í skálanum væri fátt — og ég þyrfti
stundum að blunda undir morguninn.
^ _ Vigfús Guðmundsson.
Eyarskeggjar á
í ÍNDLANDSHAFI, rétt vestur af Sum-
atra, er Jitil ey sem Nias heitir. Þar
ciga heima um 200.000 manna.
Um aldaraðir hafa geisað þarna styrj-
aldir milli ættflokka. Stundum var bar-
izt út af umráðarétti á veiöisvæðum.
Stundum hófst fjandskapur út af því,
að einhver ungur maður rændi sér konu
frá öðrum ættflokki. En oft voru her-
ferðirnar farnar aðeins í því skvni að
ná í mannahausa til þess að auka safn
höfðingjans af slíkum dýrgripum.
Það var venja þar, þegar cinlwer
höfðingi andaðist, að lik hans var borið
ásamt vopnum hans, í skrúðgöngu uin-
hverfis þorpið, þar sein hann átti heima
og síðan var kastað á það haug af trjá-
blöðum. Siðan fóru ættingjar hans
alvopnaðir út í skóg og lögðust í laun-
sátur. Þetta voru mannavciðar, og livar
sem þeir hittu einhvem, hvort hcldur
það var karl cða kona, þá var hann
drepinn og liöfuðið liaft með hcim, til
hciðurs liinum framliðna höfðingja.
Vcgna þcssa gátu eyarskcggjar á Nias
aldtci vcrið óliúltir um líf sitt. Alltaf
gátu þcir átt von á árás. Þcss vcgna
byggðu ættflokkurnir kofa sína scm
þéttast saman og oftast á hóli, þar sem
bezt var til varnar. Hvergi nokkurs
staðar á eynni sézt húskofi einn sér.
Nú er orðin breyting á lifnaðar hátt-
um þarna. Hollendihgar hafa tekið
mjög hart á mannaveiðum og mann-
drápum og hinir gömlu siðir hafa smátt
og smátt lagzt niður.
En prátt fyrir þetta hafa eyarslrcggj-
ar enn mætur á því að búa sig út eins
og þeir ætli til víga og „leika ' bardaga.
En það er þcim þö ckki leyft nema á
hátíðum og tyllidögum. Þeir hafa þá
langt spjót í hægri hönd, en sk jdld í
vinstri. Er hann úr tré og aflángur, lik-
ast bát i lögun og með stó ii bólu. A
höfði hafa þcir málmhjálma og cru
naktir að öðru leyti nema hváð þeir
eru með litla mittisskýlu.
Síðan ráðast þeir hver að öðrum og
svipar það tií einvíganna forðum. Og
þessi einvígi eru þreytt af miklu kappi
og lýkur ekki fyrr cn annar hvor gefsl
upp.
Kofar þcirra eru í laginu cins og
karfa á hvolfi. Eru þeir meo stráþaki
og standa á stólpum. Undir þcim cru
svín og önnur húsdýr geymd um nætur.
Stigi er upp á loftið og fallhlcri vfir
uppgöngunni. Var þetta upphaflega
miðað við það að bctra væri að vcrjast
í húsunum. F.n byggingarlag Jiefir ckk-
crt brcyzt mcð breyttum siðtnn. l’ök
liúsanna og stólparnir cr skrcytt mcð
svínslcjátkum, og því fleiri som kjalk-
arnir eru, þvi auðugri cr sa scin |>ur
býr og nýtur meiri Virðingar.
í hverju þorpi er likncski aí æðsta
guði þeirra og konu hans. Startda
líkneski þessi á ábcrandi stað. Prcstar
þeirra eru allt í senn, læknar, galdra-
nienn, dómarar og smiðir og er talið
að þeir þekkí alla leyndardóma náttúr-
unnar. Konur eru þar einnig pvestar.
því á Nias eru konurnar taldar ialn; r
itarlíBöíumöi, og er það ólikt því, st i