Lesbók Morgunblaðsins - 09.05.1954, Side 14

330
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Viðfangsefni vísindanna
IVIenn eru
j BÓKINNI „Undur veraldar", sem
kom út 1945, er þýdd grein eftir
John R. Baker er nefnist „Týndir
liðir“. Þar segir frá viðleitni vís-
indamanna til að sanna, að maður-
inn sé kominn af öpum. Einn kafl-
inn í þeirri grein er á þessa leið:
„Síðan þetta gerðist (þ. e. að
Javam? urinn fannst, sem hann
kallar „dásamlegan tengihð milli
manns og apa“) hafa menn orðið
margs áskynja um milliliði milli
apa og manna. Stórfróðlegur neðri
kjálki fannst nálægt Heidelberg í
Þýzkalandi árið 1907. En sleppum
því, þetta var þó ekki nema kjálki.
Fjórum árum síðar fundu nokkrir
menn, sem voru að malargrefti hjá
Piltdown í Sussex (Suður-Eng-
landi), fornlega mannshauskúpu.
Þetta var ómetanlegur gripur. Ætla
mætti, að menn hefði fyrir hvern
mun haldið þessari gersemi til
haga, svo að hún gæti orðið rann-
sökuð af sérfræðingi. En það fór á
annan veg. Verkamennirnir skildu
ekki, hvers virði hauskúpan var.
Þeir brutu hana sundur og fleygðu
brotunum í pytt með öðru sorpi.
Til allrar hamingju hafði Daw-
son nokkur um skeið verið að svip-
ast um eftir minjum um fyrstu
mannabyggð í þessu héraði. Hann
hafði fundið nokkra grunsamlega
tinnusteina í mölinni, og einhver
gaf honum eitt af hauskúpubrot-
unum. Vér megum þakka forsjón-
inni, að Dawson var þarna staddur,
því að hann lét rannsaka sorppytt-
inn gaumgæfilega, og mörg haus-
kúpubrotanna fundust. Voru síðan
settir til sérfróðir menn að finna
ekki komnir af öpum
hvernig brotunum skyldi raðað
saman, og urðu ekki allir á sama
máli. En meginniðurstaðan var
þessi: Naumast vottar fyrir bein-
görðum yfir augnabrúnunum, og
ennið rís allbratt upp frá þeim.
Þetta er hið furðulegasta um svo
gamla hauskúpu, sem að líkindum
er varla miklu yngri en hauskúpan
frá Jövu. En með þessari hauskúpu
frá Piltdown var neðri kjálki, sem
er í alla staði eins og af sjimpansa.
Margir sérfræðingar litu svo á, að
kjálkinn væri af aldauða sjimpansa
tegund. Sú skoðun studdist við það,
að hann var algerlega hökulaus og
hafði feikna stórar vígtennur, sem
hljóta að hafa lagzt á misvíxl við
vígtennur efra skolts eins og í
hundi. Ef kjálkinn og kúpan eiga
saman, er þetta týndur liður. En
eigi þau ekki saman, er miklu
minna um uppgötvunina vert.
Vegna þessa álitamáls eru hinar
nýu uppgötvanir í nánd við Peking
afar mikils verðar. Þar fannst neðri
kjálki og hauskúpa, hvorttveggja
í sama steininum. Kjálkinn var í
öllu sem máli skiftir, eins og af apa,
en hauskúpan eins og af manni.
Þetta staðfestir, að hauskúpan og
kjálkinn frá Piltdown eru bæði af
sama einstaklingi.
í stuttu máh: Fyrir eitthvað ná-
lægt hálfri milljón ára var maður-
inn mjög áþekkur apa, eins og haus
-kúpurnar frá Jövu, Piltdown og
Peking bera vitni um“.
----★----
Þessi er sú skoðun, sem borin
var fram af nokkrum vísindamönn-
um. Og til þess að gefa þessum
týnda lið, apamanninum, enn meira
álit, eða auka þýðingu hans í aug-
um heimsins, kölluðu þeir hann
„Eoanthropus Dawsoni“. Það var
líka gert til virðingar við Dawson,
fúskarann, sem hirti beinin og fór
með þau til Náttúrugripasafnsins í
South Kensington.
í „Encyclopedia Britannica“ seg-
ir að þessi beinafundur hjá Pilt-
down sé hinn merkilegasti er vís-
indin þekkja, annar en „týndi lið-
urinn“ sem fannst á Java 1891.
En það voru þó ekki allir vís-
indamenn, sem trúðu svo blint á
þetta. — Árið 1949 lýsti dr. K. P.
Oakley yfir því á fundi í British
Association for the Advancement
of Science, að „fluorin“ rannsóknir
hefði sýnt að Piltdown maðurinn
væri ekki nema 10.000 ára gamall.
Um þetta birti „Science News Let-
ter“ grein 17. sept. 1949 og segir
þar: „Lengi hefur verið um það
deilt hvort kjálkinn og hauskúpu-
brotin sé jafngömul. Nú er sannað
að svo sé, því að sama „fluorin“-
magn er í báðum. Sumir vísinda-
menn hafa álitið, að hauskúpan
væri tiltölulega ung, en kjálkinn
úr fornri manntegund.“
En svo kom reiðarslagið yfir vís-
indamennina hinn 21. nóvember s.l.
Þá gaf British Museum út rit, skrif-
að af J. S. Weiner, K. P. Oakley og
W. Le Gros Clark, þar sem þeir
lýsa yfir því, að nú sé það vísinda-
lega sannað, að kjálkinn sé ekki
nema 50 ára gamall, en hauskúpu-
brotin 50.000 ára gömul og geti þvi
ekki verið úr sömu lífveru. Kjálk-