Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1954, Blaðsíða 3

hærra stig en nokkrum öðrum í
hans stétt.
Saga hans er einnig átakanleg
raunasaga. Samtíð hans hafði eng-
an skilning á því. Það er fyrst eftir
að hann er horfinn af sjónarsviðinu
að augu manna fara að opnast fyrir
því. Sú saga gleymist ekki þótt
byrgður hafi verið brunnurinn í
Aðalstræti þar sem örlögin ákváðu
að hann skyldi vinna allt sitt ævi-
starf.
CÆFINNUR var fæddur á Nabba
í Kaldaðarneshverfi í Flóa.
Var hann einn af 18 systkinum og
má því nærri geta að foreldrar hans
hafi verið fátæk, enda virðist svo
sem börnunum hafi verið komið
burtu á unga aldri. Ekki hefi ég
getað fundið hvenær Sæfinnur fór
að heiman né hvar hann dvaldist
í uppvexti, en snemma hefir hann
gerzt sjómaður og var kominn til
Hafnarfjarðar 18 ára gamall, að því
er sagan segir.
Um þær mundir er Sæfínnur var
að alast upp, var verslunin á Eyrar-
bakka eign F. J. Johansen & Co.
(en eigendur hennar voru þeir
dönsku stórkaupmennirnir F. J.
Johansen og J. R. B. Lefolii). Aðra
verslun áttu þeir í Hafnarfirði. Ár-
ið 1847 varð Guðmundur Thor-
grímsen verslunarstjóri á Eyrar-
bakka og kom hann með danskan
bókara með sér, P. V. Levinsen að
nafni. Starfaði Levinsen hjá Eyr-
arbakkaverslun um tíu ára skeið,
en fluttist 1857 tií Hafnarfjarðar og
tók við forstjórastöðu verslunar-
innar þar. Hann var kvæntur Mál-
fríði Amalíu Lambertsen, dóttur
fyrverandi verslunarstjóra á Eyrar-
bakka. (Seinni kona hans var
Henrietta Dillon, dóttir Dillons
lávarðar og Maddömu Siri Otte-
seh).
Sæfinnur er farinn að heiman
áður en Levinsen kemur til Eyr-
arbakka, en sjálfsagt hefir Levin-
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
663
sen kynnzt fólki hans þar, og má
vera að það hafi orðið til þess að
Levinsen skaut skjólshúsi yfir Sæ-
finn þegar honum lá á, eins og síð-
ar mun sagt verða.
t BLAÐINU „íslandi“ 1898 bregð-
ur Hjálmar Sigurðsson upp
tveimur svipmyndum úr ævi Sæ-
finns. Þar er fyrst lýsing á honum
er hann var ungur piltur og átti
heima í Hafnarfirði:
„Uppi á kletti við fjarðarbotninn
stendur maður, ungur, þrekmikill,
gjörfulegur. Hann er ekkert barn
að vexti eða burðum, drengurinn
sá arna, og er þó ékki nema 18
vetra. Reyndar er hann ekki nema
í meðallagi hár. En lítið á hvað
brjóstið er breitt og hvelft, og herð-
arnar að því skapi. Lítið á vöðvana
þá arna! Það er auðséð að hann
hefur krafta í kögglum og hefir
beitt þeim og æft þá oftar en einu
sinni. Og þó er höndin smáger og
bein. Eða sjáðu þetta höfuð, þessa
dökkjörpu hárlokka, sem liðast svo
fallega niður með eyruhum, þetta
háa, beina og slétta enni, þessi
bláu, djúpu, rólegu augu, þ'etta
beina, háa nef. Það er eiiis og nátt-
úran hafi haft eitthvert listaverk
þeirra Fideasar eða Praxitelosar
að fyrirmynd“.
Það er enginn efi á því, að
Hjálmar fer hér eftir frásögn
manna, er mundu Sæfinn frá því
er hann var ungur. Ber þessu og
saman við aðrar frásagnir, að hann
þótti þá bera af öðrum ungum
mönnum um gjörfuleik og líkams-
fegurð. En það voru ekki hinir
einu kostir hans. Hann var vel
greindur og talinn afburðamaður
til allra verka. Geðgóður var hanri
og prúður í allri framgöngu, reglu-
maður hinn mesti og neytti hvorki
áfengis né tóbaks, og því helt hann
alla ævi. Hann var tryggur og fast-
ur í lund og hafði þann metnað að
hjálpa sér sjálfur. Hann hafði alizt
upp við fátækt og vissi hver kjör
fátæklinganna voru. Hafði hann
einsett sér að brjótast upp úr fá-
tæktinni og þess vegna hafði hann
byrjað á því ungur að temja sér
sparsemi og nýtni. Ekki var hann
þó öfundsjúkur né ágjarn á eigur
annara, heldur var frómlyndi hans
og ráðvendni viðbrugðið. í stuttu
máli, allt virtist benda til þess að
hann yrði hinn nýtasti borgari í
þjóðfélaginu.
Margar meyar hafa eflaust htið
þennan unga og efnilega mann
hýru auga. En hann var enginn
veifiskati í ástamálum fremur en
öðru. Fjöllyndi átti hann ekki til.
En tilfinninganæmur og tilfinn-
ingaríkur var hann og bar heitt
hjarta í barmi, þótt hann léti ekki
á því bera. Og því fór svo, að hann
feldi ástarhug til ungrar og glæsi-
legrar stúlku. Hún var Ijóshærð og
bláeyg, glaðlynd og fjörug. Að
skaplyndi mun hún ekki hafa verið
lík Sæfinni, en í hans augum var
hún þó ímynd alls hins fegursta
og bezta á þessari jörð. Fögnuður
hans varð því mikill og innilegur
er hún játaði fyrir honum að hún
elskaði hann líka og þau búndust
ævilöngum trúnaðarheitum. Það
var sem hann hefði höndlað æðsta
hnoss sælunnar, og framtíðin
brosti við björt og fögur.
Hann lagði nú alla stund á að búa
svo í haginn að þau gáeti gift sig
og stofnað eigin heimili. Vakinn og
sofinn dreymdi hann stóra og fagra
drauma um bjarta framtíð.
Ekki er nú vitað hve lengi þetta
tilhugalíf hefir staðið, þessi sæli
draumur um fullkomna hamingju
hér á jörð. En Sæfinnur fékk að
reyna „að svo er friður kvinna,
þeirra er flátt hyggja, sem í byr
óðum beiti stjórnlausu“. Verður nú
ekkert um það sagt hverjar orsak-
ir lágu þar til, en unnustan sleit
tryggð við hann. Með þeirri harma-
stund urðu algjör þáttaskil í lífi