Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1954, Side 9

' LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
669

ADEN OG LITLA ADEN
Nýa olíuhreinsunarstöðin þar
DREZKA nýlendan Aden er á
suðvesturodda Arabíu við
Rauðahaf. Þetta er merkilegur
staður og hefur eigi minni þýðingu
hernaðarlega og viðskiftalega held-
ur en borgirnar Alexandria og Port
Said við norðanverðan Suez-skuið-
inn. Hann á sér einnig merkilega
sögu. En í fornöld, þegar Alexand-
ria var auðug borg og í uppgangi,
þá var Aden aðsetursstaður sjó-
ræningja, sem herjuðu í Rauðahafi.
Það var í raun og veru til þess að
stöðva þann ránskap, að Bretar
lögðu Aden undir sig.
Adenbúar nota enn skip, sem
þeir kalla „dhow“ og eru mjög ein-
kennileg. Sagnir herma að slík skip
hafi alltaf verið notuð þar síðan á
dögum drottningarinnar af Saba,
sem var uppi um 9 öldum fyrir
Krist. Þetta getur vel verið, því
að kunnugt er að Sabamenn voru
mikil siglingaþjóð og höfðu víða
náð fótfestu. Þar sem spámaður-
inn Esekiel talar um Eden, þá
halda margir sagnfræðingar nú að
hann eigi við Aden, en ekki aldin-
garðinn Eden.
Arabar fóru víða í kaupskapar-
erindum. Þeir sigldu á hafnir a
austurströnd Afríku, fóru til Ind-
lands og jafnvel til Kína. Þá var
Aden aðalhöfnin fyrir slíkar sigl-
ingar. En ekki er kunnugt hvaðan
Arabar hafa fengið við til skipa-
smíða, því að enginn skógur var i
landi þeirra.
Soliman hinn mikli lagði Aden
undir sig á 16. öld. Síðan náðu
Portugalsmenn staðnum og síðan
Tyrkir. En 1839 lögðu Bretar hann
undir sig og hafa haldið honum
síðan.
Evrópuþjóðir höfðu lítilla eða
engra hagsmuna að gæta í Rauða-
hafi áður en siglingaleiðin til Ind-
lands fannst, leiðin fyrir Góðrar-
vonarhöfða. Og þegar Suez-skurð-
urinn var gerður, þá varð Aden ein
af þýðingarmestu hafnarborgum í
heimi.
Aden er enn að mestu leyti Aust-
urlandaborg, en ýmsir siðir og
venjur vestrænna þjóða hafa þó
rutt sér þar til rúms, og þar er
meira frjálsræði en áður var. Ar-
Brezkt skemmtiferðaskip á höfninni í Aden.