Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1954, Blaðsíða 12

672
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
Fánm mínútum áður en við átt-
um að lenda í Jaipur, opnaði hann
augun og leit á mig. Það var eins
og hann byggist við því að ég
mundi ávarpa sig. Ég greip tæki-
færið og sagði:
— Mig langar til þess að tala við
yður um ræðuna, sem þér helduð
í gærdag....
Hann brosti og sló sig á lærið.
— Alveg rétt, sagði hann. En það
var skrítið að ég skyldi halda þessa
ræðu. Ég hafði ekki ætlað að tala
um vetnissprengjuna, en vegna
þess að ég varð að segja eitthvað,
þá hugsaði ég með mér að það væri
alveg eins gott að tala um hana
eins og eitthvað annað.
Ég ætlaði þá að spyrja hann ein-
hvers viðvíkjandi ræðunni, en hann
hnykkti til höfðinu til merkis um
að þetta mál væri útrætt og sagði:
— Við erum í þann veginn að
lenda. Það er bezt að þér setjið
öryggisbeltið á yður.
Við renndum niður á flugbraut-
ina og þar stóð heiðursvörður og
hópur skrautklæddra embættis-
manna. Nehru leit út um gluggann
og andvarpaði:
— Æ, nú byrja þessar hyllingar
og kveðjur rétt einu sinni.
Þegar við komum niður úr flug-
véhnni var þar fyrir hinn ungi og
glæsilegi Rajpramokh, ríkisstjór-
inn í Rajasthan og áður Maharajh
í Jaipur. Hann tók sér stöðu við
hlið Nehru og sameiginlega tóku
þeir kveðju heiðursvarðarins og
hlýddu á meðan hornaflokkur lék
þjóðsöng Indlands.
Að því búnu þrengdust hinir hátt
settu menn umhverfis Nehru og
settu hvern blómsveiginn á eftir
öðrum um háls hans, þangað til
rétt aðeins sá í augun á honum.
Þegar tylft af blómsveigum var
komin, var honum nóg boðið, og
reif hann þá alla af sér nema einn,
og rétti þá að fylgdarmanni sínum.
Hitinn var nú óskaplegur, en
ekki virtist það bíta neitt á Nehru.
Langa hríð gerði hann ekki annað
en taka í hendur mönnum og tala
við þá. Síðan steig hann upp í Rolls
Royce bíl landstjórans. Og nú kom
fyrir atvik, sem mér þótti merki-
legt, en fekk þó oft að horfa á með-
an á ferðalaginu stóð.
Manngrúinn brauzt í gegn um
varnarraðir lögreglunnar og sló
hring um bifreiðina og kallaði há-
stöfum nafn hans. Hver sem gat
þrengdi sér sem næst til þess að
reyna að snerta hann. Hann stóð
brosandi á fætur í bifreiðinni og
kinkaði kolli í allar áttir. Seinast
tók hann af sér eina blómsveiginn,
sem eftir var og fleygði honum út
á meðal fjöldans. Manngrúinn rak
upp dynjandi fagnaðaróp og ég
heyrði að einhver æpti af ofsalegri
hrifningu: „Bróðir, sástu það að
hann leit í áttina til mín?“!
Svo mjakaðist bíll hans áfram og
við ókum í kjölfar hans í gegn um
hina merkilegu borg Jaipur og til
hallarinnar.
----★------
Indverskur kunningi minn reyndi
einu sinni að útlista fyrir mér
hvernig vinsældum Nehrus væri
háttað: „Menn koma til þess að
horfa á hann, en ekki til þess að
hlusta á hann. Allt sem hann segir
er langt fyrir ofan skilning alþýð-
unnar. Mönnum leiðist fábreytni
hversdagslífsins og þeir grípa hvert
tækifæri til þess að fagna og gleðj-
ast.“
En í augum lærðra manna og
stjórnmálamanna er hann hvorki
átrúnaðargoð né hetja. Einn þeirra
sagði við mig: „Nehru hefur slæm
áhrif á alþýðuna. Alþýðan elskar
hann og hann elskar alþýðuna. Það
er slæmt fyrir alla.“ Annar sagði
við mig: „Nehru væri nær að hugsa
um vandamálin heima fyrir, heldur
en að ráðleggja heiminum hvernig
hann eigi að haga sér. Hann og
stjórnarflokkur hans hefur nú ver-
ið við völd í sjö ár, en hvað hafa
þeir gert til þess að afmá stétta-
skiftinguna, að koma nýu stjórnar-
skránni í framkvæmd? Hvað hafa
þeir gert til að útrýma fátækt, at-
vinnuleysi og spillingu?"
---★------
Þegar komið var til hallarinnar
var farið með okkur inn í musteri,
sem þar er. Allir drógu skó af fót-
um sér og gengu á eftir Nehru inn
í musterið, þar sem var hver marm-
aramyndin við aðra af goðinu Siva.
Vér staðnæmdumst til hliðar, en
Nehru gekk hálfhikandi, að því er
mér virtist, inn í hið allra helgasta.
Þar tók Brahmini nokkur á móti
honum og lagði blómsveig um háls
honum Síðan smurði Bramín-
inn hann með hinu heilaga
„tilak“, bar það á hann milli augn-
anna, svo að þar var hárauður
blettur eftir. Að því loknu gengu
allir út og fóru í skó sína, og ég
sá að Nehru reyndi að þurrka af
sér rauða blettinn með vasaklúti
sínum.
Um kvöldið átti Nehru að tala í
ráðhúsinu. Það var ekki auðvelt að
aka þangað vegna mannfjölda. —
Einn af leynilögregluþjónunum,
sem áttu að gæta hans, sagði mér
að um 300 þúsundir manna mundu
vera fyrir utan ráðhúsið og alltaf
streymdi fólk að úr öllum áttum.
Það var farið að rökkva. Bílstjóra
mínum tókst að aka inn í ráðhús-
garðinn, og sá ég þá að Nehru stóð
á aðalsvölum hússins í skínandi
birtu, en hljóðnemum var raðað
umhverfis hann. Gjallarhorn voru
hengd upp víðsvegar á staura og
tré, og ljós voru víða.
Framundan okkur var mannhaf-
ið, andlit við andlit, menn og kon-
ur, unglingar og börn, jafnvel smá-