Lesbók Morgunblaðsins - 24.10.1954, Qupperneq 14

674
~ LESBÓK MORGUNBLAÐSINS '
MAURITIUS
A USTUR í Indlandshafi, 1500
sjómílum austur af Suður-
Afríku, rís eyan Mauritius úr hafi.
Þetta er eldfjallalaind, á stærð við
Suðurlandsundirlendið (1825 fer-
km.), en þéttbýlli, því að þar er
um hálf milljón manna.
Portúgalsmenn fimdu ey þessa
árið 1505 og þá átti ekki nokkur
maður þar heima. Seinna slógu
Hollendingar eign sinni á eyna og
settust þar að. Þeir fluttu þangað
nautpening, sem þreifst ágæta vel.
Þeir voru þarna frá 1598 til 1710,
í far sitt. Að því búnu strunsaði
Nehru niður af pallinum og var
ærið gustmikill. Hann gekk í áttina
til fólksins og allir risu á fætur sem
einn maður til þess að hylla hann.
Þetta var líkast því er holskefla
rís. Ég flýtti mér inn í bílinn minn.
Einn af umsjónarmönnunum kom
þangað og var í öngum sínum:
„Allt er farið í hundana,“ sagði
hann. „Hann er svo reiður að engu
tauti er við hann komandi. Hann
sagði að við hefðum ekki neina vit-
glóru í höfðinu. Hann sagði að okk-
ur vantaði höfuðin.“
Þá um kvöldið, er ég var gengin
til hvílu í gestaherbergi Maharaj-
pramukhs, var klappað á dyrnar
hjá mér og spurt hvort handtaska
forsætisráðherrans mundi ekki
hafa villzt inn í mitt herbergi. Nei,
hún var ekki þar. Og ég sofnaði út
frá umhugsuninni um það, að í Ind-
landi gæti það slys komið fyrir
æðsta mann landsins, er okkur
venjulega ferðalanga héndir svo
títt, að tapa handtöskunni sinni.
en flæmdust þá burt undan ófriði
Frakka, sem nú lögðu eyna undir
sig. Lúðvík XIV. lét reisa þar höf-
uðborg, sem hann kenndi við sig
og kallaði Port Louis, en Frakkar
nefndu eyna Ile du France. Settust
þeir þarna að og fluttu inn þræla
frá Madagascar og Afríku. Réðu
þeir yfir eynmi í eina öld. En í
Napóleonsstyrjöldunum tóku Bret-
ar eyna af Frökkum og hafa haft
þar stjórn síðan, og þeir kölluðu
hana aftur Mauritius, eins og Hol-
lendingar höfðu nefnt hana. En
þótt Bretar gerðust nú húsbændur
þama, létu þeir haldast öll þau lög,
er Frakkar höfðu sett og hrófluðu
ekkert við siðum né trúarbrögðum.
Af þessu hefur leitt, að franska er
enn aðalmálið þama á eynni, enda
þótt Englendingar hafi ráðið þar
í nær hálfa aðra öld.
Á eynni er aðallega ræktaður
sykurreyr og Englendingar leyfðu
brátt innflutning indverskra verka-
manna til þess að vinna á sykur-
ekrunum. Hafa blandast mjög
ættir Indverja og Svertingjanna,
sem voru þar fyrir, og em afkom-
endur þeirra nefndir Creolar.
Bæði Indverjar og kynblending-
arnir voru um langt skeið nokkurs
konar þrælar hjá hinum ríku plant-
ekrueigendum. En 1948 gáfu Bret-
ar eynni stjórnarskrá og sam-
kvæmt henni eiga allir að hafa
jafnan kosningarrétt, nema þeir,
sem hvorki eru læsir né skrifandi.
Þá voru og sett ákvæði um lág-
marks verkalaun, en hundruð
imgra manna voru send til Bret-
lands að nema þar læknisfræði,
lögfræði, kennarastörf, lögreglu-
störf og hjúkrunarstörf. Mikið kapp
er lagt á að kenna mönnum þrifn-
að og heilbrigðisreglur. Fær fólkið
upplýsingar í blöðum og útvarpi
um hið helzta sem því ber að vita,
og með kvikmyndum er því sýnt
hvemig það eigi að verjast og út-
rýma ýmsum kvillum er stafað
hafa af óþrifnaði.
Síðan stjórnarskráin öðlaðist
gildi, hefur fróðleiksþorsti manna
aukist mjög mikið. Allir skólar eru
fullir af ungu fólki, og komast þó
færri að en vilja. Kennarar eru
innlendir og að vísu er þekkingu
þeirra enn nokkuð ábótavant, en
segja má að takmörkuð þekking
sé betri en engin þekking. Og þess
má geta, að þekkingu manna þarna
miðar óðfluga fram á seinni árum.
Segja má líka, að lélegar sam-
göngur sé betri en engar sam-
göngubætur. Má sjá það á því sem
segir í bók, sem skrifuð var um
eyna og kom út fyrir fáum árum.
Sú bók heitir „Island of the Swan“.
Þar segir svo um áætlunarbílferðir
á eynni: „Vagninn var eldrauður
og með straumlínulagi, en þegar
komið var inn í hann urðu menn
að hálfskríða og sætin voru svo
náin, að hnén komust ekki fyrir.
Og svo hoppaði hann og skoppaði,
skókst og hristist á mjög ójöfnum
vegi. Ekki voru farmiðar notaðir
og ferðaáætlun var víst engin. Bíl-
stjórinn vildi ekki leggja á stað fyr
en hvert sæti væri skipað. Og þeg-
ar einhverjir fóru úr á leiðinni, þá
beið hann, eða fór mjög hægt, í
von um að fá aðra farþega í stað-
inn.“
Þetta er nú breytt. Seinustu fimm
árin hafa orðið stórkostlegar um-
bætur á samgöngunum innan
lands. Nú eru áætlunarbílarnir
Stórir og rúmgóðir og málaðír
skærum litum. Enginn greinar-
munur er gerður á farþegum. Mað-
ur, sem þar er segir svo frá: „í
bílnum með mér var Múhameds-