Lesbók Morgunblaðsins - 23.01.1955, Blaðsíða 6

34
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
menn stundum tvo fiska í einu.
Þannig var spjallað saman, en
tíminn var langur, því að við uið-
um að bíða athafnalausír í þriá
daga samtlevtt. Það var blátt áfram
undir bví komið að beir veiddu eitt-
hvað. hvort beir fent?i sitt dagle'?a
brauð. Þeir voru orðnir all daufir í
dálkinn. en bó hrutu þeim ekki
nein æðruorð.
Allt í einu kallaði varðmaður frá
hásiglunni á stóra bátnum. Allir
tóku viðbragð. Formnður flvtti sór
fram í stafn on leysti festar. Ræð-
ararnir skipuðust undir árar og
varðmaður kleif upp í sigluna. Ég
vildi ekki verða fvrir ræðurunum,
svo ég flvtti mér fram að siglu og
gre;o utsn um hana með annari
hendi og helt mér þar föstum. Þetta
gerðist allt í einu vetfangi. Bátur-
inn var þegar kominn á fleygiferð
og köllin gengu frá hásiglunni á
stóra bátnum.
Þegar varðmaður okkar kom
auga á sverðfiskinn, varð hann al-
veg óður af veiðihug og spriklaði
út öllum öngum, svo ég var dauð-
hræddur um að hann mundi sparka
í höfuðið á mér í ósköpunum. —
„Áfram, áfram!“ hrópaði hann.
Sverðfiskurinn stefndi til norð-
urs og svam ofansjávar. Við dróg-
um á hann og þegar ekki voru
nema fimm metrar á milli, kallaði
varðmaður og skipaði að hætta að
róa. Báturinn skreið enn lengd sína
og sjórinn freiddi við kinnunga. Þá
reis formaður á fætur og sagði hátt:
„í nafni hins blessaða sankti Pét-
urs!“ Um leið kastaði hann skutl-
inum. Hann hæfði og skutullinn
gekk á kaf, en sverðfiskurinn tók
viðbragð og skutullínan rann út
með miklum hraða. Þegar hún var
runnin á enda, kippti í bátinn og
sverðfiskurinn dró hann á fleygi-
ferð til hafs.
Fiskimenn gera ráð fyrir því að
það taki allt að hálfa klukkustund
að fást við sverðfisk, sem er 50 kg
á þyngd. En þessi var ekki svo
stór, hann var ckki nema 45 kg. En
fiskimennirnir voru samt harð-
ánægðir út af því að hafa fengið
veiði eftir svo langa bið.
Þegah við höfðum innbvrt fisk-
inn, skar formaður bezta stvkkið úr
honum. r.éÞ aftan við bægslið, og
rétti mér. Ég vildi pkki tnka við
bví, en það vnr ekki við annnð
komandi. Þeir heimtuðu allir að ég
bæði þetta, og svo vísuðu þeir mér
á veitingahús, þar sem ég gæti
fengið bitann matreiddan eftir öll-
um kúnstarinnar reglum....
TÚNFISKVEIÐAR
N° var það einn dag meðan ég
rhm'Mir-t í Pnlorrno p(7 féVV
ckevti frá fiskiveiðastióranum í
Favignana um að túnfiskurinn
væri kominn og veiðar að hefjast.
Favignana er lítið þorp á vestur-
strönd eyarinnar.
Á hverju einasta vori koma tún-
fiskagöngur norðan úr hafinu og
stefna til hrygningastöðva sinna á
svðri slóðum. Þannig hefur þetta
verið frá alda öðli. Enginn veit með
vissu hvaðan þessar göngur koma.
Rumir halda að bær sé komnar alla
leið utan úr Atlantshafi. en aðrir
halda bví fram að túnfiskurinn sé
alltaf í Miðiarðarhafi. hann haldi
sig lengstum á miklu dvpi. en komi
uop á yfirborðið og leiti til suðurs
um hrygningatímann. Göngurnar
koma fvrst í öndverðum maí og
halda áfram fram undir júnílok. Og
þessi tími er vertíðin þeirra á Sikil-
ev. Túnfiskgangan kemur svo aftur
sunnan úr hafinu í iúlí, en þá ekki
jafn þétt, og fiskurinn er magrari
og stvggari og veiðist þá jafnan
minna af honum.
Túnfiskveiðamar eru aðal at-
vinnuvegur þeirra í Favignana. og
betta er langstærsta veiðistöðin við
Miðjarðarhaf. Hafa þær veiðar ver-
ið stundaðar þar síðan á dögum
Mára, og það voru Márar, sem
fundu upp þá veiðiaðferð, sem enn
er notuð og nefnist „tannara". Um-
sjónarmaður veiðanna er kallaður
„rais“ og er það arabiskt orð.
„Tannara" er veiðigildra, sem
túnfiskarnir renna í. Fyrst er langt
net, sem lagt er frá landi þvert á
göngu túnfiskinna, og er um 250
metra l'met. Þegar túnfiskgangan
rejcur síg á þetta net. sveigir hún
inn nð Inndi, en rekst þá á nnnað
nokkru stvttra net og fer rneðfram
hví beint inn í gildruna. Liggia bar
tvö net samhliða og er bilið milli
þeirra hólfað sundur. Innsta hólfið
er kallað ,.dauðadómshólfið“, og
auk hliðarnetianna liggur bar net
flatt, í botni. Þegar nægilega mikið
af túnfiski er komið inn í þetta hólf,
koma menn og lvfta upp botnnet-
inu. Koma þá allir fiskarnir upp á
yfirborðið, og þar eru þeir stungnir
og skutlaðir. Þá athöfn kalla menn
„mattanza".
Þegar menn hafa grun um að
túnfiskur sé kominn, er haldinn
vörður um gildruna dag og nótt.
Eru menn þar á bátum og eru þeir
bátar þannig út búnir, að í botni
þeirra er glergluggi, og niður um
hann sjá menn hvort fiskur er kom-
inn í gildruhólfin. Og þegar þeim
þykir nóg komið, þá er kvaddur
saman mannsöfnuður til þess að
slátra.
Og þegar ég kom þangað, var
komið að þessu.
Við gengum niður á bryggju í
dögun. Þar var fjöldi stórra báta.
Voru þeir allir bikaðir og kolsvart-
ir. Þessir bátar eru sendir á undan
og slá hring um gildruna, svo að
þar er bátur við bát. Ég fór út á
seinasta bátnum — „rais“-bátnum.
Við rerum inn um hliðið á gildr-
unni, sem er í átta hólfum. í botni
bátsins var gluggi og lagðist ég á
hann og breiddi yfir mig segl til
þess að sjá betur. Fyrst í stað sá
ég ekkert, en þegar ég fór að venj-