Lesbók Morgunblaðsins - 20.02.1955, Blaðsíða 10

102
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
það,“ stóð ennfremur, „að stjórnin
er skipuð samkvæmt stjórnar-
skránni, enda þótt hún sc byltinga-
stjórn í aðra röndina.“
Svo fóru fram „kosningar“ 14. og
15. júlí. Þær voru alveg eftir kosn-
ingum í Rússlandi, ekki um neitt
að velja, heldur aðeins kiósa þá
menn, sem Rússar buðu fram. Með
hótunum var mönnum smalað á
kjörstað, en engar kosninpar höfðu
þó verið jafn illa sóttar. Mun tæp-
lega hélmingur kjósenda hafa kom-
ið á kiörstað. En stjórnin tilkynnti
að 84,1 G hefði kosið og það sýndi
hvað þjóðin fagnaði hinu nýa
skipuiagi. Þremur dögitm seinna
var svo gefin út tilkynning um það.
að þátttakan í þessum kosningum
hefði glögglega sýnt, að þjóðin
krefðist þess, að eistneska lýðveidið
væri afnumið og landið gert að
sovipt-ríki í sambandi við Rúss-
land. Og hinn 6. ágúst var því svo
lýst vfir, að Eistland hefði af friáis-
um vilia pengið í rússneska sovjet-
sambandið.
OG NÚ RAK hvert reiðarslagið
annað. Allir bankar í landinu voru
teknir eignarnámi, og allar inn-
eignir þar, sem fóru fram úr 1000
eistneskum krónum, voru taldar
ríkiseign. Allur iðnaður og atvinnu-
fvrirtæki fóru sömu leiðina, en
starfsmönnum og forstiórum var
skipað að vinna þar áfram. Það var
talinn „pólitískur glæpur“, ef menn
hurfu af vinnustað, og það er sá
versti glæpur, sem Rússar þekkja.
ÖH hlutabréf voru gerð upptæk og
eigendur þeirra voru stimplaðir
sem fjandmenn ríkisins. Sömu út-
reið fengu húseigendur. Húsin voru
tekin af þeim og þeir máttu þakka
fyrir ef þeir fengu að halda ígangs-
klæðum sínum og einhverju af eld-
húsgognum. Og svo voru þeir rekn-
ir út úr sínum eigin húsum.
RÚSSNESKA leynilögreglan
NKVD hafði alltaf haft snuðrara
sína í landinu, en nú helt hún opin-
berlega innreið sína þar hinn 6.
ágúst. í Eistlandi gekk hún ekki
undir nafninu NKVD, heldur var
hún kölluð „Siseasjade rahvakom-
missariaat“, skammstafað SARK,
og það nafn var táknrænt, því að á
eistnesku þýðir Sark líkkistá. Og
nú fóru menn að hverfa hver af
öðrum. Það kom hvað eftir annað
fyrir að óeinkennisbúhir menn
komu í bíl heim á bóhdabæi og
sögðu bændum að þeir vrði að
koma með sér til næsta þorps til
að ganga frá ýmislegu vegna landa-
merkja. Bændurnir fóru með þeim,
en komu aldrei aftur.
-ö-
NÚ lögðu Rússar hald á allar jarð-
eignir í landinu. Þær voru 140.000
að tölu. Þær voru brvtjaðar niður
í smábýli, sem ekki gátu framflevtt
búi. Þetta var gert til þess að neyða
bændur til þess að taka upp sam-
yrkjubúskap, sem rússnesku stjórn-
arherrarnir eru svo ginkeyptir fyr-
ir. Jafnframt tóku þeir kornið af
bændum og sendu til Rússlands,
svo að skortur varð á útsæði. Þeir
skipuðu einnig fyrir hvernig skyldi
vrkia jörðina og hvenær sáning
ætti að fara fram, og fóru þar eftir
því sem gerist í Ukrainu, en það
átti ekki við hér í allt öðru loftslagi
og þess vegna varð almennur upp-
skerubrestur fyrsta árið. Rússar
lofuðu bændum dráttarvélum, en
þær komu aldrei, og þess vegna
fór allt í handaskolum á fyrirmynd-
arbúunum, sem stofna átti. Bændur
gáfust upp. Þeir, sem höfðu tekið
nýbýli, yfirgáfu þau, og gömlu
baendunum var boðið að taka við
þéim. En þeir neituðu. Og á sjö eða
átta mánuðum háfði landbúnaður-
inn, er áður framfleytti % hlutum
þjóðarinnar, farið í kaldakol.
RÚSSAR létu mikið áf því í byrj-
un að þeir ætluðu sér að afnema
atvinnuleysi í landinu. En það var
hægar sagt en gert, því að þar hafði
enginn maður verið atvinnillaus
áður. Rússar gáfu út skipun um að
enginn mætti yfirgefa vinnUstað
sinn, allir yrði að véra þar serri
þeir voru kómnir. Sjálfir fluttri
þeir menh til. Vérkamenn fengii
máske skiþun um að taka saman
pjönkur sínar í skyhdi, og svo vont
þeir sendir atistur til Amur eða
Ural.
Ríkið var nú orðið eini atvinnu-
veitandinn, og þess vegna voru
verkföll stranglega bönnuð, og lá
hvorki meira né minna en líflát við,
ef menn lögðu niður vinnu. Vinnu-
t'nv-'n v-r lengdur úr átta stundum
í níu stundir. Sunnudagurinn átti
að heita hvíldardagur, en var það
ekki, því að menn urðu að vinna
þá eins og aðra daga, til þess að
áætlanir stjórnarinnar um afköst
pæti staðizt. Þetta var ólöglegt, en
Popov vinnuverndarráðherra sovét
stjórnarinnar í Rússlandi hafði
sagt: „Það er ekkert vit í því að
lögin komi í bág við lífið. Þegar
ástandið krefst þess að lögin sé
sniðgengin, þá á auðvitað að sriið-
ganga þau.“
-Q-
UM miðjan júní 1941 hófust mann-
rán, pyndingar og morð fyrir al-
vöru. Var það allt skipulagt fyrir-
fram. Eru lýsingarnar á þessu svo
hryllilegar, að þær verða ekki end-
urteknar hér. Enginn hafði búizt
við öðru eins. Jafnvel eistnesku
kommúnistunum ofbauð. Þeir
fundu nú að þeir hÖfðu leikið hlut-
verk Júdasar, og mörgum þeirra
fór líkt og honum þegar samvizkan
vaknaði.
Hinn 22. júní réðist Hitler á Rússa
og eftir því sem þýzki herinn færð-
ist norður á bóginn, eftir því færð-
ust hermdarverk Rússa í Eistlandi