Lesbók Morgunblaðsins - 20.02.1955, Blaðsíða 11
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
103
í aukana. Það var eigi færra en 50
þúsundir manna, sem þeir fluttu úr
landi til þrælavinnubúða í Rúss-
landi og Síberíu, eða álíka margt
fólk og þá átti heima í Reykjavík.
ÞÓTT undarlegt kunni að virðast,
þá voru Þjóðverjar erfðafjendur
Eistlendinga, en ekki Rússar. Þýzk-
ir lénsherrar höfðu um aldir ráðið
lögum og lofum í Eistlandi. Þeir
höfðu lagt undir sig flestar jarð-
eignir landsins og kúgað leigulið-
ana miskunnarlaust. Þess vegna
hötuðu Eistur Þjóðverja, en enga
aðra þjóð. Hefði því mátt búast við
að þeir hefði orðið skelfingu lostnir,
er þýzki herinn færðist óðfluga nær
og Rússar gátu sýnilega ekki reist
rönd við honum. En það var nú
eitthvað annað. Það var sem nýr
vonarneisti kviknaði hjá hinni kúg-
uðu og þrautpíndu þjóð. Og þetta
sýnir það ef til vill allra bezt hvern-
ig Rússar höfðu hagað sér í land-
inu, að þjóðin hlakkaði til þess að
verða hernumin af erfðafjendum
sínum. Slík ógn og skelfing stóð
henni af Rússum, að allt var betra
heldur en að vera á valdi þeirra.
Svo lagði þýzki herinn landið
undir sig, og í fyrstu virtist engin
breyting ætla að verða til batnað-
ar. Gestapo kom í staðinn fyrir
NKVD og hún ætlaði sér að upp-
ræta alla Gyðinga og kommúnista.
Af djöfullegri slægð höfðu Rússar
skilið eftir hina „svörtu lista“ sína,
þar sem skráðir voru þeir menn,
sem þeir ætluðu að senda í þræla-
búðir, en þeir höfðu gengið þannig
frá listunum að svo leit út sem
þetta væri skrár um stuðnings-
menn þeirra. Gestapo hóf því of-
sóknir gegn þessum mönnum, gegn
tryggustu ættjarðarvinunum eist-
nesku, og það var ekki fyr en eftir
nokkra hríð að misskilningurinn
leiðréttist.
Ekki fengu Eistur aukið frelsi
með komu Þjóðverja, en ástandið
batnaði þó að miklum mun. Mar-
tröð skelfinganna var af létt. Nú
gátu menn sofið rólega, því að
Oestapo tók aldrei hús á mönnum
um nætur. Flóttamenn, sem leitað
höfðu hælis í skógunum, komu nú
írnm úr fylgsnurh sínum....
-0-
í ÞRJÚ ÁR réðu Þjóðverjar !ögum
og lofum í landittu. Það var sann-
kallaður hörmungatími, en þó ekki
neitt á móts við bað, sem verið
hnfði áður meðnn Rússnr voru þar.
En nú þerrnr vfir vofði að Þjóð-
verinr vrði að hörfa þnðan aftur,
r'T'ein skelfing þióðinn að nvu. Og
Eistur stofnuðu frísveitfr ti! þess að
herjast v<ð hlið Þióðveria gegn
Rússum. Þessar svveitir börðust af
hugprýði og hetiumóð hvar sem
þær géngu fram til vígs og buðu
byrginn margföldu ofurefli Rússa.
Svo kom skipan þýzku herstjórn-
arinnar um að vfirgefa baltnesku
löndin. Herinn hóf brottför sína
landsmönnum að óvörum. En þeg-
ar það varð Ijóst, varð almennijig-
ur gripinn skelfingaræði, og hugs-
aði um það eitt hvernig hægt væri
að komast undan á flótta. Þjóðverj-
ar leyfðu þeim, sem voru af sænsk-
um ættum, að flýa til Svíþjóðar.
Þeir buðu og Eistum að fylgjast
með sér suður til Þýzkalands, en
bönnuðu þeim að flýa annað. Þó
streymdi fólkið tugþúsundum sam-
an niður að ströndinni í þeirri von
að komast á bátum annaðhvort til
Svíþjóðar eða Finnlands. Á skömm
-um tíma var hver einasta fleyta
hlaðin flóttamönnum, og svo var
lagt á hafið. Þetta voru skemmti-
snekkjur, vélbátar, trillur, róðrar-
bátar og prammar. Hver fleyta var