Lesbók Morgunblaðsins - 08.05.1955, Blaðsíða 12

264
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
það látið standa neðst. Og það hef-
ur komið í þinn hlut að vera neðst-
ur af drengjunum. Annars lét prest
-urinn okkur hin draga um sæti.
Hann helt það kynni að valda
óánægju ef hann raðaði þeim
sjálfur. Presturinn var séra Bjarni
Þórarinsson og þetta var í fyrsta
skifti sem hann íermdi á Síðunni.
Hann var þá nýkominn þangað frá
Langholti í Meðallandi. Ég man að
hann lét okkur draga og sagði okk-
ur að afhenda sér miðana aftur.
Þetta voru litlir samanvafðir mið-
ar og við þorðum ekki að rekja þá
sundur, heldur réttum þá að þrest-
inum aftur samanvafða, en hann
rakti þá sundur og leit á hvern og
einn. En þrátt fyrir það getur vel
verið að við höfum staðið saman,
Stefán.
— Já, ég man það eins og það
hefði skeð í gær, og þú varst með
sortulitaða íslenzka skó á fótum,
brydda með snjóhvítu eltiskinni og
hælþvengir úr sama efni.
— Hvernig voruð þið drengirnir
búnir?
— Við vorum mjög mislitir,
svartir, gráir, mórauðir og dröfn-
óttir. Ég var í hrafnsvörtum vað-
máls jakkafötum, með ullartrefil
um hálsinn, en hann var úr reglu-
lega fínu bandi. Á fótunum hafði
ég brydda sauðskinnsskó og hárið
á mér hafði verið stýft. Sumir
drengirnir voru í yrjóttum fötum.
Var efnið ekki ósvipað sumum
verksmiðjudúkum nú og þótti þá
reglulega fínt.
— En hvað getið þið sagt mér
frá undirbúningi fermingarinnar?
Halla leit til Stefáns eins og hún
afsalaði honum réttinum til þess að
svara þeirri spurningu. Og hann
sagði:
— Við vorum ekki jafn vel undir-
búin og börn eru nú. Ekki nutum
við skólavistar, því að enginn barna
-skóli var til í þeim sveitum. For-
eldrar eða ömmur og afar kenndu
okkur að stauta og draga til stafs.
Svo var farið að troða í okkur bæn-
um og versum, sem við skyldum
lesa kvölds og morgna. Næst kom
kverið. Ég var á 9. árinu þegar ég
byrjaði að læra það. Þetta var kver
Helga Halfdanarsonar, og mér þótti
það langt, enda var aðbúnaðurinn
til lærdóms ólíkur því sem nú er.
Ég man sérstaklega eftir frosta-
vetrinum mikla 1881—82. Þá var
svo kalt í baðstofunni, að vinnu-
konurnar sátu með griplur á hönd-
um við spunann. Ef menn kannast
nú ekki við griplur, þá voru það
nokkurs konar fingravettlingar, þar
sem gómarnir stóðu berir fram úr
hverjum þumli, og með þetta á
höndunum spunnu stúlkurnar þótt
frost væri inni. Til dæmis um kuld-
ann er það, að einu sinni setti
mamma mjólkurpela vöggubarns-
ins á borðið í baðstofunni og þar
stóð hann nokkra hríð. En er hún
ætlaði að grípa til hans, þá lá flask-
an í smámolum á borðinu, en þar
stóð gaddfreðinn mjólkurströng-
ull. Það var því ekki líft fyrir okk-
ur börnin að læra kverið inni í bað-
stofu, og flest munum við hafa flú-
ið í fjósin, því að þar var þó ofur-
lítill ylur af kúnum. Þannig var
það fleiri vetur að við lærðum hjá
kúnum og höfðum þar grútartýru
að lesa við. Heldurðu að börnum
og fullorðnum þætti það uppbyggi-
legt núna?
Svo er bezt að ég segi þér ofur-
litla sögu af mér sjálfum. Ég var
sendur að Prestbakka á Síðu til
þess að ganga til spurninga áður
að fermingu kæmi. Þar var ég öll-
um ókunnugur og feiminn, og
máske hræddur við prestinn og
mína eigin vankunnáttu. Það stóð
því oft í mér þegar presturinn var
að spyrja mig. En einu sinni var ég
fljótur til svars. Prestur spurði: Ef
guð er með oss, hver þá móti oss?
Þetta fannst mér mjög auðveld
spurning og ég svaraði hiklaust:
Djöfullinn. Prestur varð dálítið
glettnislegur á svipinn, og þá þótt-
ist ég vita að ég hefði svarað
skakkt. En nú, eftir 70 ára reynslu
í þessum heimi, er ég viss um að
ég hefi svarað rétt.
Á.Ó.
Alexandria
hin forna
í VESTURHLUTA landeyanna, sem
Níl myndar, stofnaði Alexander mikli
borg árið 332 f. Kr., kenndi hana við
sig og lét heita Alexandríu. Borgin
stendur á tanga nokkrum milli Mið-
jarðarhafsins og vatns þess, sem nú
er kallað Mariout.
Alexandría blómgvaðist og varð
brátt mikil verslunarborg. En hún varð
einnig miðstöð menningar og lista og
mátti því kallast höfuðborg hins gamla
heims. Þar voru mörg musteri og söfn,
þar á meðal mesta bókasafn heimsins
á þeirri tíð. Þar voru 700.000 bindi
bóka, en þetta mikla safn brendu Róm-
verjar árið 48 f. Kr. í Alexandríu var
einnig eitt af sjö furðuverkum fornald-
arinnar, 400 feta hár viti.
Um skeið var Alexandría miðstöð
grískrar menningar og algrísk borg,
enda þótt fjöldi Gyðinga hefði sezt þar
að, því að þeir lögðu fljótt niður tungu
sína og töluðu grísku, enda þótt þeir
byggi í sérstökum borgarhverfum. Rétt
hjá borginni er lítil ey, sem heitir
Pharos. Þar bjuggu 72 Gyðingar, og
þeir tóku sér fyrir hendur að þýða
gamlatestamentið á grísku. Var sú þýð-
ing notuð á fyrstu árum kristninnar
og postularnir sjálfir notuðu hana á
trúboðsferðum sínum. Brot af þessari
þýðingu eru enn til í forngripasafni
Frakka.
Árið 641 lögðu Arabar borgina und-
ir sig og síðan hefir hún ekki borið sitt
barr, enda þótt hún hafi rétt nokkuð
við á seinni árum, og eru íbúar hénn-
ar nú taldir vera um hálf milljón.
0^t)®®®G^J