Lesbók Morgunblaðsins - 13.11.1955, Qupperneq 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
skapur, enda varð honum heldur
aldrei neitt við hendur fast. Mun
hann hafa verið hneigðari fyrir
fræðimennsku og skáldskap. Var
hann talinn gott skáld og latínu*
skáld í fremra lagi. Hann hefur og
verið talinn góður kennimaður,
enda vel gáfaður að eðlisfari. í
handritasafni Landsbókasafnsins
má finna ýmislegt eftir hann, bæði
i bundnu máli og óbundnu. Þar
eru föstuprédikanir, bænir og ýmis
skáldskapur. Þar á meðal er all-
langt skopkvæði um Meðallend-
inga. Segir þar frá því að þeir hafi
séð ógurlegt bjarndýr niðri á sönd-
um og talið að það mundi hafa
komið með hafísi. Hlupu þeir þá
saman og vopnuðust til þess að
leggja bjarndýrið að velli. En er
að var komið, reyndist þetta vera
kollótt horrolla, sem hafði orðið
eftir niðri í sandi. — Talið er að
séra Jón hafi örkt Cyrusrímur, sem
eru í Árnasafni. Hann samdi og
rím, er gott þótti á sinni tíð. Lét
hann því fylgja eftirfarandi vísur,
sem geta verið sýnishorn af skáld-
skap prests:
Loksins endar lítið kver,
letri fæstir unna,
færi í lagið fyrir mér
firðar gjör sem kunna.
Ekki heimta af manni má
meir en orkað getur.
Lagfæri þeir lýtin sjá
og langtum kunna betur.
LasU rekkar rirmð mitt
og raðan timasetra,
skatnar fyrir skarpvit sitt
skrifi þá annað betra.
Ýta sá, er ekki kami
umbót nokkra veita,
öllu hér aðfinnur hann,
eiiis réð Momus breyta.
Vlsu' beldur lof en last
leggja mannsins verki,
ekkert gera öfundarkast,
tt það þerrra raerki.
833
JUexander von Humboidt
ÞÝZKA sendiráðið hér í Reykjavík hefur tilkynnt íslenzkum stjórnar-
völdum, að stjórn sjóðs Alexanders von Humboldt muni veita styrki
úr sjóðnum til háskólanáms í Þýzkalandi árið 1956—57. í tilefni af
því er rétt að minnast þess manns, sem sjóðurinn er kenndur við.
F'RIEDRICH Heinrich Alexander
* von Humboldt var fæddur í
Berlín 14. september 1769. Faðir
hans var majór í prússneska hern-
um. Snemma bar á fjölhæfum og
fágætum hæíileikum hjá drengn-
um. Hann var t. d. ekki nema 16
ára þegar hann fekk mynd tekna
á listasýningu í Berlín. Hafði hann
snemma fengið sér tilsögn í drátt-
list og myndskurði, og kom það
sér vel síðar fyrir hann sem nátt-
úrufræðing og landkönnuð, að geta
gert myndir af því, sem hann sá,
því að þá voru engar myndavélar
til.
Sama árið og þetta var, eða 1786,
hafði honum og Wilhelm bróður
hans, verið komið fyrir hjá einka-
kennara í eðlisfræði. Þar heyrðu
þeir fyrst getið um tilraunir þeirra
Franklins og Volta með rafmagn.
Þar fengu þeir fræðslu um, að með
sérstökum útbúnaði væri hægt að
bægja eldingum frá húsum. Alex-
ander krafðist þess þá, að éldinga-
vari væri settur á bústað þeirra í
Tegel, sem er skammt frá Berlín.
En presturinn þar á staðnum reis
öndverður gegn þessu og sagði að
það væri ósæmileg uppreisn gegn
guðs vilja. Faðir Alexanders var þá
andaður, en móðir hans tók í sama
Undir þeirra ærudóm
eg vil rímið leggja.
Hirði ei um hól né rom
hemiskuþvættmgs seggja.
Lausnara þeim, sem leið á kross,
lýður þökk skal vanda,
blessi hann jafnan alla oss.
Eg læt þannig standa.
A. 0.
streng og presturinn. Þó fekk Al-
exander vilja sínum framgengt um
síðir. Eldingavari var settur á höll-
ina. Það var annar eldingavarinn
sem kom í Þýzkalandi — hinn hafði
verið settur á háskólabygginguna í
Göttingen.
Alexander stundaði nám við há-
skólana í Frankfurt, Berlín og
Göttingen. Síðan fór hann í versl-
unarskólann í Hamborg, eftir ein-
dreginni ósk móður sinnar, því að
hún vildi að hann yrði kaupsýslu-
maður.
★
Snemma byrjaði hann að ferð-
ast. Hann hafði ekki enn hætt há-
skólanámi, er hann, ásamt vini sin-
um, tókst ferð á hendur um Belg-
iu. Holland, England og Frakk-
land. Þeir komu til Frakklands
rett eftir stjórnarbyltinguna og
voru viðstaddir hátíðahöldin á
Champ de Mars 1790. Áður hafðí
Alexander komizt i kynni við frjals
lynda menn í Berlín, og þessi frels-
ishreyfing gagntók hann. Hann var
ekki pólitiskur, en alla ævi upp frá