Lesbók Morgunblaðsins - 29.04.1956, Blaðsíða 10

238
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Aldrei er hugsað um nesti fvrir
hundana þegar verið er að búa sig
til ferðar. Fæðu handa beim verð-
ur að afla jafnótt og hennar er
þörf. Veiðist ekkert. þeim til mat-
ar verða beir að svelta. en það kem-
ur örsjaldan fvrir. að ekki náist
í fisk eða héra að haustinu og vetr-
ínum en vatnarottur eðs bjóra að
vorinu.
IÞegar vorveiðatíminn er liðinn,
— sem e.r í kringum 25. maí, —
fer veiðimaðurinn að hugsa til
heirnferðar. Er farangu*’ hans þá
orðinn mjög lítill, allur matarforði
búinn og flest föt gengin úr sér.
Ýmsu er því fleygt, en aðallega eru
það veiðarfærin, sem tekin eru, ef
veiðimaðurinn hugsar sér ekki að
koma aftur á sömu stöðvar. Sömu-
leiðis flvtur hann með sér skinn
þau, er hann hefir aflað og poka
af steinum. sem hann hefir tínt
saman. TJm þetta levti eru aefinlega
vatnavextir, hátt í ám op vötnum,
og er því hættumeira að ferðast
á vorin en haustin. Veiðimaðurinn
fer nú niður eftir straumhörðum
ánum á kænu sinni, er hann þá
útitekinn og veðurbarinn og fá-
klæddur mjög eða illa til fara, því
flest eru föt hans rifin og slitin
eftir 9 til 10 mánaða veru úti í
óbvggðum. Má nærri geta, að hann
hlakkar til að koma aftur heim úr
útlegðinni; sérstaklega. þegar kona
og börn bíða heima með þeirri þol-
inmæði, sem veiðimannskonan þarf
svo oft á að halda og sem stundum
er nærri óskiljanleg.
Hraðinn niður fossana er aldrei
of mikill. Þegar að höftum kem-
ur tekur veiðimaðurinn það verð-
mætasta úr bátnum, svo sem bvss-
ur og skinn, og stefnir svo fari
sínu beint niður hvítfyssandi
strauminn. Er hraðinn þá stundum
svo mikill, að líkast er því sem
fugl fljúgi. Stjórn verður að vera
nákvæm í þeim tilfellum, og er
veiðimaðurinn oftast æfður í því.
Óvanir menn mundu oft undrast
ái-æði hans og líta svo á, að það
gengi næst fífldirsku. Þetta er líka
oft talsverðri hættu háð. Það kem-
ur alioft fyrir, að steinn eða slæm-
ar hringiður verða veiðimanninum
að tióni á þessum ferðum. Það er
þó bót í máli, að ef hann hvolfir
fari sínu á siíkum stöðum, þá þarf
hann hvorki að láta binda sár sín
né eiga fyrir sér langar legur. En
þess konar slys eru tiltlölulega
sjaidgæf. Gamlir veiðimenn eru
æfðari en svo, að þeim sé mikil
hætta búin, og hinum ungu lærist
sú iist ótrúlega fliótt. Ég segi list,
og það er alls ekki ofsögum sagt.
Það er sannarleg list að geta þann-
ig stýrt bátnum sínum í fossum og
straumiðu, að ekld saki, og mun
það vera eitt af því, sem gömlum
veiðimönnum þykir einna
skemmtilegast í ferðum sínum.
Þessi ferðalög heimleiðis á vorin
genga venjulega fljótar en ferðirn-
ar út á haustin. enda er þá dagur
lengri. Þegar heim kemur til konu
og bama, þarf ekki að lýsa þeim
fagnaðarfundi, því geta flestið get-
ið nærri.
Þegar sumarið líður og haustar
að, fer veiðimaðurinn aftur að búa
sig til ferðar. Þá er eins og ótal
raddir kalli hann aftur út í óbyggð-
imar. Þetta er lífsstarf hans og á
sínar björtu hliðar og dimmu eins
og flest annað.
IV. ÞÁTTUR
í KOFA VEIÐIMANNSINS
Þótt við höfum fylgzt með veiði-
manninum út til veiðistaðanna og
aftur heim til konu og bama, skul-
um við samt skreppa út í kofann
hans og athuga bæði húsakynnin
og lífsviðurværið.
Kofinn er byggður úr bjálkum og
troðið mosa í allar rifur. Á nútíð-
?rv' 'ðimannskofa er celluloid not-
að fyrir gler í gluggana. Áður var
til þess haft þunnt léreft. f þakið
eru hafðir klofnir trjábolir og mosi
lagður ofan á þá, þar næst er þakið
með leir, og ofan á hann er látinn
börkur, hey eða pappi. Reynt er
að gera kofann svo úr garði, að
hann ekki leki. Hurð er höggvin úr
trjám, og hjörur eru úr leðri.
Venjuleg stærð kofanna er 14x14
fet. Er þar aðeins eitt herbergi.
Borð er búið til úr höggnum
bjálkum og stendur það við glugg-
ann. Þar er eldavél úr blikki með
bakaraofni. Stendur hún í einu
horni kofans en rúm í öðru. Fyrir
aftan rúmið er stallur, og er hlaðið
á hann alls konar matvælum, sem
ætlazt er til að nægi tveimur mönn-
um í 9 til 10 mánuði. Matvælin eru
oftast þessi:
9 50 punda sekkir af hveiti, Vh
sekkur af haframjöli, 25 pund af
sveskjum, 25 pund af rúsínum, 50
pund af smjöri, 40 pund af svína-
feiti, 15 pund af mjólkurdufti, 50
pund af baunum, 20 pund af hrís-
grjónum, 100 pund af sykri, 25
pund af þurrkuðum eplum, 10 pund
af bökunardufti, 20 pund af salti,
20 pund af reyktu svínakjöti, 12
baukar af geri, 1 baukur af pipar,
1 baukur af kryddi.
Með þennan forða komast tveir
veiðimenn vel af án þess að líða
hungur. Að haustinu safna þeir sér
villigrjónum. ef þeir eru þar, sem
þau vaxa, og ef hveitiforðinn er
minni, þá safna þeir þeim mun
meira af þessum villigrjónum.
Treysta sumir því, að þeir finni
nóg af þeim, svo að lítinn kornmat
þurfi annan. Þau vaxa úti í vötn-
um og eru líkari höfrum en nokkru
öðru korni. Veiðimaðurinn hleður
kænu sína þessum grjónum og
þurrkar þau síðar á ábreiðum og
að því búnu brennir hann þau eða
bakar, alveg eins og íslenzkar kon-
ur brenna kaffi. Þau eru ágæt til
matar, sérstaklega í súpu, sömu-
leiðis má búa til úr þeim þykkan
og góðan býting.
Sjaldan þarf þess lengi að bíða,