Lesbók Morgunblaðsins - 29.07.1956, Blaðsíða 3
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
407
Kistur þeirra Kristjáns konungs 10. og Alexandrinu drottningar. Að baki stein-
kisía Kristjáns 9 og Lovísu drottningar. Kista Friðrilcs 8. er til vinstri cg sést ekki
á myndinni.
’aefir verið byggð utan yfir gömlu
kirkjuna, því að enn finnast leifar
af grunni hennar undir núverandi
kirkju. Þessi kirkja hefir verið
komin upp um 1300, en margar
breytingar hafa verið gerðar á
henni síðan. Kirkjan er að innan-
máli 84 metrar á lengd, en hæð
undir efstu hvelfingar er 24 metrar.
Á henni eru tveir mjóturnar, smíð-
aðir 1635. Gnæfa þeir yfir borgina
og sjást langar leiðir tilsýndar.
Á miðjum vesturgafli kirkjunn-
ar eru stórar dyr, kallaðar „kon-
ungsdyr" og eru aldrei opnaðar
nema þegar konungur kemur
þangað. Gengið er inn um
dyr á suðurhlið vestast. Og gangi
maður þá þvert yfir gólfið, er kom-
ið að grafhýsi núverandi konungs-
ættar. Þar fyrir gafli er steinkista
þeirra Kristjáns 9. og Lovísu drottn
-ingar. Til vinstri í kapellunni þeg-
ar inn er gengið, er steinkista Frið-
riks konungs 8. og Lovísu drottn-
ingar. En á miðju gólfi standa tvær
trékistur og fánar breiddir yfir.
Þar hvíla seinustu konungshjón
íslands, Kristján konungur 10. (d.
1947) og Alexandrina drottning (d.
1952). Hefir enn eigi verið gerð
steinkista að þeim, en mun í smíð-
um.
í öðrum kapellum og innst í kór
eru kistur konunga af Oldenborg-
arætt og drottninga þeirra. Ekki
hvíla þó allir lconungarnir hér.
Hans konungur, Kristján II. og
drottningar þeirra hvíla í dóm-
kirkjunni í Odense, en Friðrik I. og
drottning hans hvíla í dómkirkj-
unni í Slésvík.
Bak við altarið er steinkista
Margrétar drottningar og á loki
hennar hvílir fögur kvenmanns-
mynd úr svörtum marmara og er í
líkamsstærð. Er hún með kórónu
á höfði, en ekki er þetta mynd af
Margrétu drottningu.
Á súlum í kórnum eru fjögur
kalkmálverk, mannamyndir gerð-
ar um 1500. Ein þeirra á að vera
af Haraldi blátönn, önnur af Sveini
Úlfssyni, þriðja af Ástríði Sveins-
dóttur móður hans, og sú fjórða af
Vilhjálmi Hróarskeldubiskupi. Um
Svein konung Úlfsson má geta
þessa:
Þegar hann flýði úr Nizarorustu
kom hann á bóndabæ og var þar
talað um bardagann og að Norð«
menn hefði sigrað. Þá mælti hús-
fieyja: „Vesöl eru vér konungs,
hann er bæði haltur og ragur“. Svo
segir í Heimskringlu, en þess er
hvergi getið annars staðar, að
Sveinn konungur hafi haltur ver-
ið. En fyrir nokkrum árum, er bein
hans voru upp tekin, kom í ljós, að J
annar fótur hans hafði verið styttri
en hinn. Er þetta eitt dæmi af
mörgum um sannfræði íslenzkra j
fornrita.
í kirkjunni er mikið skraut og
margskonar, sem hér yrði of langt ,
upp að telja, enda er kirkjan sjálf
fegurst af öllu og verður henni bó
eigi lýst, menn þurfa helzt að sjá
hana og dveljast í henni um stund.
Kirkjur eru mjög ólíkar. En þó
munar meiru á þeim áhrifum, sem
menn verða fyrir í þeim. Hver
kirkja hefir sína ósýnilegu sál, ef
svo mætti að orði komast, og
snertingin við þá sál getur verið
bæði hugljúfari og áhrifameiri í
Krýnt kcnuhöfuð á kistu Margrétar
drottningar.