Lesbók Morgunblaðsins - 05.08.1956, Blaðsíða 8
428
.JESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Minnisvarðar sálmaskáldsins
Hallgrímskirkja í Saurhæ
TIALLGRÍMUR skáld Péíursson
* andaðist að Ferstiklu 27. októ-
ber 1674, og var grafinn fyrir fram-
an kirkjudyr í Saurbæ 31. s. m.
Það fyrsta, sem menn vita um
að honum hafi átt að reisa minnis-
varða er, að Hálfdán meistari Ein-
arsson segir að þeir Páll lögmaður
Vídalín og Magnús Arason land-
mælingamaður hafi ætlað að setja
stein á leiði hans. Samdi Páll á
latínu þá áletrun, er á steininum
átti að vera, og var hún þannig á
íslenzku:
„Minnismerki þess manns, er
fæddist föðurlandi sínu, íslandi, til
( ævarandi sóma, og kirkju Krists,
] sem lifir og lifa mun á íslandi, til
' ævarandi prýði, sem gegndi prests-
embætti og andaðist heilaglega í
1 því sama prestsembætti sínu, séra
Hallgríms Péturssonar prests, fyrst
að Hvalsnesi og síðan að Saurbæ
á Hvalfjarðarströnd, hins árvakr-
asta prests meðan honum entist
aldur, er og andaðist með æðsta
heiðri í þessu sama starfi.“
Þar á eftir áttu að koma 5 sein-
ustu versin úr 25. Passíusálminum
t og haíði Páll Vídalín snúið þeim á
latínu. En ekkert varð úr þessu og
mun það hafa valdið að þeir Páll
og Magnús fellu báðir frá um svip-
að leyti. Páll andaðist 18. júlí 1727,
en Magnús drukknaði hjá Hrapps-
ey á Breiðafirði 19. janúar 1728.
Næst var það, að Stefán amt-
maður Stephensen á Hvítárvöllum
ákvað að setja stein á leiði Hall-
gríms Péturssonar. Fól hann Jakob
smið á Húsafelli, syni séra Snorra
Björnssonar, að höggva steininn.
Tók Jakob stein úr Bæarfellinu og
hjó hann, en áður «n áletrunin
væri ákveðin, andaðist amtmaður
(20. desember 1820). Magnús Step-
hensen í Viðey, bróðir hans, réði
svo áletruninni og varð hún á þessa
leið:
Lét stein þenns
landshöfðingi
sárast saknaður
hver sannri trú
af alhug unni,
ættmenn rista
eftir sinn dag
að öldnum moldum
háleits sálmaskálds
Hallgríms fræga
Saurbæarprests
Péturssonar.
Liíi beggja minning í landi blessuð
MDCCCXXI
Segir Espólin að á steininum sé
„rnerkilegt grafletur“ og má það
til sanns vegar færa, því að það er
engu síður um gefanda steinsins
heldur en Hallgrím Pétursson.
Steinn þessi er enn á leiði Hall-
gríms fyrir utan dyr gömlu kirkj-
unnar í Saurbæ, og ef til vill er
það honum að þakka, að legstaður
skáldsins hefur ekki gleymzt.
-★-
Svo líða 60 ár. Þá talca þeir sig
saman Grímur Thomsen skáld á
Bessastöðum og Snorri Pálsson
verslunarstjóri og alþingismaður í
Siglufirði, um að leita almennra
Minningarsúla
Hallgríms Péturs-
sonar hjá dómkirkj-]
unni í Reykjavik.
Súlan hverfur í
skugga kirkjunnar
og vegfarcndur
veita hetmi ekki
athygli.