Lesbók Morgunblaðsins - 06.01.1957, Blaðsíða 8

8
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Allir báru mikla virðingu fyrir
honum og hlýddu hverju sem hann
sagði. En aldrei sá eg hann mis-
beita valdi sínu. Þegar mikið var
að gera, var hann fremstur í flokki,
hvort heldur við að draga net, eða
hreinsa ruslið úr pálmalundunum.
pYRSTU VIKURNAR sem við
vorum þarna, voru dansæfing-
ar á hverju kvöldi umhverfis varð-
elda niðri í fjöru. Við horfðum oft
á þetta tilsýndar, en eitt kvöld fór
eg þangað með Fagolier. Og þegar
okkur bar þar að, mátti fljótt skilja,
að fólkið ætlaðist til þess að eg
dansaði. Eg tók boðinu af því að
eg vissi að félagar mínir mundu
ekki horfa á mig.
Dansinn er fólginn í ýmsum
handahreyfingum og svo er _aulað
undir eða hrópað, en eg held að
menn segi ekki neitt. Falagier
stjórnaði með merkjum og allir
hlýddu honum samtaka. Hann var
hér enn höfðinginn og stjórnaði
öllu með ró og skilningi.
Fólkið lagði mjög mikið á sig
við þessar æfingar. Það minnti mig
helzt á hvað leikarar á Vesturlönd-
um leggja hart að sér við æfingar.
En hér voru það ekki einstakir
menn, heldur allt fólkið. Ef til vill
eru þessar æfingar sama fyrir það
og kvikmyndahúsin eru fyrir okk-
ur, aðeins dægrastytting.
En hér er ekki gott að gera
greinarmun á starfi og dægrastytt-
ingu, því að það virðist renna sam-
an í eitt. Og er það ekki ið eftir-
sóknarverðasta? Er ekki afstaða
okkar hvítra manna til vinnu einn
af ókostum menningarinnar?
Tony hét gestur frá Ulithi-ey.
Hann var mjög ákafur dansmaður
og hann hafði líka mjög gaman að
enskum söngvum. Hann reyndi að
sameina þetta með því að búa til
nýan dans. Á því mátti sjá, að ekki
eru allir dansamir fengnir að erfð-
um frá forfeðrunum.
Svo kom aðalhátíðin og var hald-
in um miðjan dag. Þá skreytti sig
hver sem betur gat með blómum
og málningu. Karlmennirmr dons-
uðu fyrst í rúman klukkutíma. Svo
var ofurlítið hlé. Þá komu konurn-
ar með sinn dans. Eftir það sáum
við enga dansa, nema börnin.
OTJÓRNIN HAFÐI sent þrjá unga
^ menn frá Ifalik á námskeið,
sem haldið var á annarri ey, .og
meðal annars áttu þeir að læra
ensku þar. Þeir höfðu komist of-
urlítið upp á lagið, en langaði nú
mjög til þess að læra meira. Við
stofnuðum því málaskóla, kenndum
ensku og ætluðum jafnframt að
læra mál þeirra. Brátt kom að því
að við höfðum 20 nemenda hóp á
hverju kvöldi.
Þessi reynsla kenndi okkur að
meta hvað fólkið er gáfað. Þeir
voru bæði fljótir að læra og mundu
vel. Við gátum alls ekki fundið
neinn mun á námsgáfum þeirra og
hvítra manna.
Einn af piltunum, Yaniseman,
kynntist mjög nákvæmlega öllu
því sem við vorum að gera og varð
í rauninni samverkamaður okkar.
Hann virtist skilja allt, og hafa
mikinn áhuga fyrir því. Kann var
mjög athugull, eins og titt er um
svokallaða frumstæða menn. En
hann kunni líka að gera glöggvan
greinarmun á því, sem hann hafði
reynt sjálfur, og hvað honum bafði
verið kennt. Þessi hæfileiki, að geta
aðgreint glögglega eigin reynslu og
annarra sögusögn, er ekki almenn-
ur að því er eg veit bezt.
Hann veitti okkur sérstaklega
mikla aðstoð í rannsóknum okkar á
mataræði fólksins. Hann hélt ná-
kvæma skýrslu um allt sem etið
var á heimili hans í einn mánuð,
vóg og mældi og taldi allt og gaf
okkur upplýsingar um það.
Eyarskeggjar eta heitan mat einu
sinni á dag, en ekki á neinum viss-
um tíma, stundum á morgnana,
stundum um miðjan daginn, stund-
um á kvöldin, og hafa allir sína
hentisemi þar um, og fylgja engri
fastri reglu. Ef karlmennirnir eru
á fiskiveiðum allan daginn, þá er
svo sem sjálfsagt að elda fiskinn
og eta heitu máltíðina að kvöldi.
Yfirleitt fylgja þeir ekki nein-
um föstum reglum. Það væri þá
helzt er þeir safna pálmavíni, en
það fá þeir úr leggjum pálmablóm-
anna. A hverjum morgni og hverju
kvöldi fara ungu mennirnir upp í
pálmana, og svipar þessu til þess að
við mjöltum kýrnar venjulega
tvisvar á dag. Þessi sæti og næring-
armikli safi er og þeirra mjólk.
Þetta er aðalfæða ungbarna. >
%
EGAR VIÐ komum til eyarinn-
var tími brauðaldinanna, og
þá voru þau aðallega höfð til mai-
ar. Þarna eru að minnsta kosti sex
tegundir brauðaldina og eru mat-
reiddar á mjög mismunandi hátt.
Þegar þeir hafa ekki brauðaldin til
átu, þá eta þeir „taro“, en það eiu
digrar rætur piantna, sem vaxa í
votlendi.
Konurnar hugsa einvörðungu um
aldingarðana. Og þegar eg skoð-
aði þessa garða, furðaði mig enn
á því hvernig þar fór sarnan vinna
og skemmtun. Það er áreiðanlega
vinna að grafa upp ræturnar, stinga
upp jörðina, gróðursetja nýar
plöntur. Tilgangurinn með því er
að afla sér fæðis, vinna fyrir mat
sínum. En þarna rækta konurnar
einnig ógrynnin öll af allskonar
blómum, og þær leggja engu minni
alúð við það. Og á morgnana, er
þær fara út til að safna taro, þá
koma þær líka með fullt fangið af
blómum.
Það er algengur og fallegur sið-
ur í Polynesíu og Mikronesiu að
skreyta sig með blómum. Blómin