Lesbók Morgunblaðsins - 03.02.1957, Síða 7

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
67
l/r lífi alþýðunnar
Veðurteppt í Drangey
UM MARGRA ára bil hafði faðir minn
Jón Konráðsson í Bæ, Drangey á Skaga
firði á leigu til slægna og beitar. Flest
árin létum við gemlinga fram á eyna
fyrir sumarmál og stundum fyr, náðu
þessar kindur oft ótrúlega miklum
þunga bæði á kjöt og mör. Man eg
eftir veturgamalli kind, sem hafði 37
pund af mör og kjötfita var eftir því.
Kindur þessar voru teknar snemma
sumars og seldar á Siglufjarðarmark-
að. Eifitt var að koma þessum kind-
um fram og flytja þær burt þar sem að
hala þurfti þær upp á brúnarhelluna,
einnig kom fyrir að þær fóru niður í
bjarg þar sem illfært eða ófært var að
ná þeim nema að skjóta þær. Aí þess-
um orsökum var hætt við þessa fjár-
flutninga.
En heyskap stunduðum við á eynni
í mörg ár, settum heyið vanalega sam-
an frammi á eynni og fluttum það í
land um vetur. Settum þá heyið í poka
og bagga og létum það detta og velta
niður í fjöruna, þetta gekk alltaf vel,
en nokkuð áhættusamur flutningur var
þetta og fyrir kom að við náðum ekki
heimahöfn með flutninginn.
Mikið var gaman að heya í Drangey
og altaf var það tilhlökkun að fara
þangað. Ekki spillti það þegar síldar-
skipin voru allt í l'-ring um eyna að
veiðum og sjórinn oft flekkóttur af
síld og vitanlega sáum við torfumar
mikið betur en skipsmenn, þar sem við
stóðum svo hátt. Ekki er hægt að neita
því að eitthvað tafði þetta fyrir hey-
skapnum, en til málsbóta höfðum við
það, að þegar þannig stóð á þá unnum
við mest af sólarhringnum.
Einhver minnisstæðasti heyskapur í
Drangey var þó þegar við systkiniin
þrjú, Konráð nú búsettur í Reykjavík,
Geirlaug frú í Borgamesi og eg sjálf-
ur, urðum veðurteppt vikutíma í eynni.
Við vorum bara 3 frammi þá, vorum
búin að vera þar um tíma við heyskap-
inn, vorum að verða búin að heya og
einnig að verða búin með matinn. En
þá gekk upp með norðan sjó og illviðri.
Ekki þarf mikið að vera að veðri þar,
svo ekki sé lendandi og fengum við nú
ao kenna á þessu. Við bjuggum í torf-
byrgi og strengdum striga yfir þakið.
Eittlivað lak þakið, svo ekki var vistin
beint glæsileg, en samt leið okkur
illt afspumar ef hann axmað hvort
skyldi drepast úr hungri, eða verða
fluttur sem sveitalimur á fæðing-
arhrepp sinn í öðrum landsfjórð-
ungi“. Þetta hafði þau áhrif, að
árið eftir voru séra Þorkeli veitt-
ir 150 rdl. sem uppbót fyrir það
tjón, er hann hefði beðið við sölu
Hólastóls.
Þetta sama ár sótti Þorkell um
lausn frá prestsembætti, en gegndi
því þó fram á sumar 1817. Hann
andaðist 1820 á Hólum, 82 ára,
„félaus með öllu og hafði lengi
verið. Hann hefir einna mest orð
fengið af jafnlyndi sínu“. (Esp.)
----------------o----
Séra Þorkell vígði Pál skóla-
meistara 1814 til prests að Stað á
Reykjanesi og var Páll þá sextug-
ur ,en séra Þorkell 76 ára. Þannig
«
kvöddust tvær seinustu kempum-
ar á Hólum, og segir Espólín að
menn hafi ætlað að sú vígsla
mundi seinust fram fara í Hóla-
kirkju.
Nú var ekki lengur staðarlegt á
Hólum. Farið var prentsmiðjuhús-
ið, öll skólahúsin og fjöldi annara
húsa. En eitt hús stóð þar enn, er
umbyltingin megnaði ei að leggja
að grimni. Það var dómkirkjan,
sem Gísli biskup hafði verið svo
forsjáll að byggja úr steini. Vegna
hennar fór aldrei eins illa um
Hóla eins og Skálholt. Hún stóð
þar og helt vörð um minningar og
menningu liðinna alda. Og vegna
hennar helzt stöðugt meðal Norð-
lendinga orðtakið:
„Heim að Hólum!“
Á. ó.
sæmilega og ekki sultum við, því svo
lánsöm vorum við að Konráð hafði
riffil með sér og skaut hann ritu og
íýlung, en nokkuð var þetta einhæf
fæða og af því fekk eg einhverja maga-
verki, hinum tveim til mikillar ánægju
— og ekki vissi eg fyr en þá að þau
væru skáldmælt.
Nú víkur sögunni í land til foreldra
okkar. Vitanlega urðu þau mjög ugg-
andi okkar vegna, fram í eyðieynni
áttu þau aleiguna, 3 bömin, vissu að
þau myndu matarlítil eða matarlaus
orðin, og gerðu sér vitanlega margar
hugmyndir eins og gengur. Þó huggaði
pabbi sig með því að Konráð hafði
riffilinn og einnig voru kindur frammi,
ef harðnaði á dalnum. Láðan þeirra i
landi var því mun verri en okkar.
Þessa viku gerði pabbi þrjár atrenn-
ur að reyna að ná okkur, en ekki var
viðlit að komast nærri landi og ekkert
heyrðist hvað við sögðum fyrir brim-
hljóði. Við benturn þó upp í okkur og
svo upp í bjargið og það skiidu þeir,
að við myndum ná í fugl til matar. Það
man eg að eitthvað vorum við dauf
í dálkinn þegar við horfðum á eftir
bátnum hvað eftir annað í land aftur,
en ung vorum við og léttlynd í þann
tið, svo að ekki létum við þetta lengi á
okkur fá. Eitthvað vorum við samt
uggandi því oft geta liðið fleiri vikur
sem ekki er hægt að lenda í eynni.
Þetta fór samt betur, því loks mink-
aði kvikan og stormurinn og þá var
ekki beðið boðanna, en reynt að setja
niður lítinn bát sem við höfðum hjá
okkur. Við settum fram í flæðarmál og
settum Geirlaugu upp í, biðum eftir
lagi og ýttum svo í drottins nafni. En
mikið sagðist Geirlaug hafa verið
hrædd í það skipti, að við myndum
ýta bátnum en ekki komast uppí sjálfir.
Á miðjum firði mættum við mótor-
bátnum, sem ætlaði nú að reyna í eitt
skipti enþá. Allt endaði þetta með á-
gætum, og nokkur ár heyuðum við
frammi eftir þetta. Þetta mun hafa
verið um 1923 eða 24.
Flest ár mun vera heyað í eynni og
mjög oft hefir hún bjargað í harð-
indum að vori, því þá fóru menn fram
og slógu sinu. Grasið er þama geisi-
mikið svo að erfitt er að ganga um
eyna þess vegna. Gróðurinn kemur
líka mikið fyr en í landi, svo að oft
er komið sláandi gras þar þegar lítið
er meira en sauðgróður í landi.
Fyr á tímum var sagt að Drángey
væri mjólkur-kýr Skagfirðinga. Þetta