Lesbók Morgunblaðsins - 17.02.1957, Blaðsíða 8

100
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Súez-skurðurínn
er lífœð margra þjóða
GREIN þessi er eftir Glen E. Edgerton hershöfðingja, en hann er eini ;
ameríski verkfræðiráðunautur stjómar Súez-skurðarins. En auk þess
er hann forstjóri stjórnar Panama-skurðarins.
CÚEZ-SKURÐURINN er
^ það mannvirki, sem mestum
breytingum hefir valdið á sam-
göngum í heiminum. Og eins og
öllum er kunnugt, getur hann vald-
ið stórtíðindum í heimsmálunum.
Hann er lífæð ótal þjóða, en eink-
um þó Englands og Vesturlanda, í
Evrópu. Eisenhower forseti hefir
látið svo um mælt, að skurðurinn
hafi úrslitaþýðingu fyrir viðskipti
Bandaríkjanna og yfirleitt sé hann
„lífæð allra þjóða í heiminum“. Þér
getið gert yður ofurlitla hugmynd
um réttmæti þessarar staðhæfing-
ar, ef þér eruð staddur í Phila-
delphia og horfið þar á að olíu er
dælt upp úr stórskipi, sem komið
er frá Kuwait. Þegar þessi eini
farmur hefir verið hreinsaður, þá
nægir hann til að fylla bensín-
geyma 300.000 bíla.
Vöruflutningar Bandaríkjanna
um skurðinn námu ekki nema
einni milljón lesta árið 1938, en
rúmlega 11 milljónum lesta árið
1955. Það var ekki allt olía, held-
ur einnig gúm og manganese, sem
stálverksmiðjur vorar þurfa til
brúnum Capuchin-kufli og hefir
dregið griplurnar á hendur sér.
Hann réttir fram aðra höndina svo
að menn geti kysst á hana. Hann
er lítillátur og kurteis, en hefir
engan tíma til að sinna forvitnum
mönnum, sem koma aðeins til þess
að sjá hann.
(Úr „The New Yorl; Times Magazine")
þess að herða stál. Um skurðinn
fer helmingur af þeirri olíu, sem
Evrópa þarfnast, eða um 50 millj
gallóna á hverjum degi til jafnað-
ar.
Skurðurinn kemur alls staðar ’l
við sögu — jafnvel meðal náttúru-
fræðinga, því að ýmsar fiskateg-
undir hafa notað hann sem sam-
gönguleið. Þannig hafa ýmsir fisk-
ar, sem áður voru aðeins í Rauða-
hafi — svo sem sundkrabbinn
„Portunus pelegicus" — flutt sig
inn í Miðjarðarhaf og þrífast þar
ágætlega. Aðrar fiskategundir hafa
flutzt frá Miðjarðarhafi suður á
bóginn, svo sem sardínur og haf-
hestar ,og af seinni tegundinni úir
og grúir nú í Saltvötnunum (Bitt-
er Lakes).
VIÐHALD SKURÐARINS
En fyrir mig sem verkfræðing
og ráðunaut Súez-skurðar-stjórn-
arinnar, er það mest um vert, að
alltaf er verið að grafa þennan
skurð. Ef það væri ekki gert,
mundi hann brátt fyllast af sandi.
í lok nóvembermánaðar blæs
vindur, sem þeir kalla „muknessa“
(sóflinn). Undir lok marzmánaðar
blæs vindur, sem þeir kalla „awa“
(kattarhvæsið), og síðan kemur
„khamsin“ (50 daga stormurinn).
Þessi stormur er þó ekki stöðugur,
en skellur á með klukkustundar
byljum. En þá er sandrokið svo
mikið, að alla máiningu skeíur af
bílum og örfínn sandur kemst inn
í myndavélar og armbandsúr.
Einhvern versta sandbylinn
gerði 1911, og bar hann þá á einni
viku 105 milljónir teningsfeta nið-
ur í skurðinn. Væri sá sandur
kominn í eina hrúgu mundi hún
vera álíka stór og pýramídinn
mikli.
Bylgjur og straumar eta einnig
úr bökkum skurðarins, sérstaklega
bylgjur frá skipum, sem þar eru
á ferð.
Viðhald skurðarins er því eitt
af mestu vandamálum þessarar
aldar. En auk þess verður stöðugt
að breikka skurðinn og dýpka
hann, vegna þess að skipin verða
alltaf stærri og stærri. Vekfræð-
ingar eru því önnum kafnir við
teikningar frá morgni til kvölds,