Lesbók Morgunblaðsins - 14.07.1957, Blaðsíða 4

368
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
um: Þetta voru ungir Reykvíking-
ar, er höfðu á sér sæmilegt orð
og allir könnuðust við, en hinn
myrti var framandi og ættlaus
frautingi, sem ýmsum smákörlum
var lítið um gefið, sökum þess, að
glæsimennska hans hafði skyggt á
þá. Jafnvel sjálfur læknirinn, er
fenginn var til að skoða líkið, sýndi
yfirvöldunum talsverða tregðu og
framburður hans var engu síður
loðinn og sjálfum sér ósamkvæmur
en annara vitna. í fyrstu taldi
hann dánarorsökina „heilablóðfall,
orsajtað við fall eða annan áverka
á höfuðið", en vildi engar frekari
skíringar gefa. Síðar gaf hann í
skyn að „snögglega áfallin innan-
veiki eða ofnautn áfengis“ hefði
valdið dauða mannsins.
Öll sönnunargögn voru fyrir
löngu tínd og horfin, þegar endan-
leg ransókn fór fram, svo sem
hattur hins látna, er verið hafði
blóðugur innan á fóðrinu og svip-
an með blóðstokkna hnúðnum.
Hafði Guðmundur haft báða þessa
mimi með sér í bæinn, frá Kol-
viðarhóli. Var svipan seld á upp-
boði, ásamt öðrum eigum Krist-
manns, en hattinn kvað Guðmund-
ur hafa „fokið“, og auglýsti rann-
sóknardómarinn eftir honum í
blaði einu.
Augljóst er af því, sem upplýst-
ist í málinu, að Kristmann hefur
lent í hörðum ryskingum. Háls-
línið var rifið af honum og úr hans
slitið af festinni; hékk bútur af
henni við vestið, en úrið fannst
aldrei. Auk þess voru talsverðir á-
verkar á höfði hans, og var skurður
ofan við vinstra augað þeirra
mestur.
Ótal sögur mynduðust um mál
þetta. Hallaðist almenningur helst
að því, að Guðmundur hefði orð-
ið Kristmanni að bana í ölæði.
Sjálfur þvertók hann ekki fyrir
að þetta hefði getað átt sér stað,
en kvaðst ekkert muna — sem
vel má hafa verið rétt. — En hver
var ástæðan? Guðmundur, sem
var allvel metinn maður, gat engan
hagnað haft af dauða Kristmanns
og tæpast hefur Metta valdið mis-
sætti þeirra, því að hiin var opin-
berlega trúlofuð Sigurþóri. —
Mér hefur komið til hugar ein
skíring, sem enginn hefur áður
birt:
Kristmann fór einn af stað úr
bænum, en slóst í för með hinum
þremur síðar um daginn. Þau voru
hreif af víni og ágerðist ölvun
þeirra, er leið að kvöldi, en Krist-
mann drakk lítið eða ekkert. —
Er engin ástæða til að halda, að
hann hafi brotið bindindi sitt þenn-
an dag fremur en endranær. —
Þeir Guðmundur og Sigurþór
voru báðir ástfangnir af Mettu,
þótt hinn síðarnefndi hefði orðið
hlutskarpari. Hún var fjarska lag-
leg stúlka og líklegt að Guðmund-
ur hafi stígið allþétt í vænginn við
hana, þegar vínið tók að svífa á
hann, en hinum mislíkað, að von-
um. — Kristmanni hefur naum-
ast þótt samferðafólk þetta
skemmtilegt, en Metta beðið hann
að yfirgefa þau ekki, heldur reyna
að stilla til friðar milli eljaranna.
Allt sem vitað er um Kristmann
bendir til að hann hefði ekki getað
neitað þeirri bón.
Er leið á daginn og lækkaði í
flöskunum, harðnaði rimman milli
Guðmundar og Sigurþórs. Þar kom,
að þeir fóru af baki og huggðust
gera upp sakimar með hnefunum.
Bað Metta Kristmann að duga sér
nú og skilja þá, því báðir væru
þeir heljarmenni og myndi illt af
hljótast, ef þeir berðust. Lét hann
að orðum hennar, stökk af hest-
inum og hljóp til þeirra kumpána,
með svipu sína í hendi. Hann var
enginn kraftamaður og gat því
ekki beitt hörðu, en reyndi að tala
um fyrir ferðafélögum sínum. Þeir
sinntu honum lítt, en reyndu að
SKIP
Gustav Adolfs II.
fundið
HINN 10. ágúst 1628, sigldi sænska
herskipið „Wasan“ úr höfn í
Stokkhólmi og var ferðinni heitið
til Þýzkalands. Þetta var jómfrúferð
skipsins sem þótti hið glæsilegasta
í alla staði og táknrænt fyrir veldi
Gústavs Adolfs II., hins mikla kon-
ungs og hershöfðingja Svía. Skipið
var drekkhlaðið vistum og hergögn-
um til hers Gustavs í Þýzkalandi.
Eins og kunnugt er, var Svíþjóð
orðið stórveldi við Eystrasalt á þess-
um tíma, konungur hafði herjað til
sigurs í Póllandi á árunum 1621—
1628 og einnig hafði hann unnið
fjórar hafnarborgir í Vesturprúss-
landi. Vegur hans var mikill og
skyldi fyrsta ferð skipsins minna á
sigurfarir konungs, en örlögin hög-
uðu því sva til, að skipið náði aldrei
höfn frekar en Gustav Adolf. Eins
og kunnugt er háði hann stórstyrj-
aldir í Þýzkalandi undir því yfir-
skini, að hann vildi hefta útbreiðslu
kaþólskunnar, allt lék í lyndi, hann
var einn af stórhöfðingjum álfunn-
ar, þangað til hann féll 6. nóv. 1632
í návígisbardaga við Lútzen. Her
hans sigraði þó í orrustunni, svo að
segja má um þennan volduga kon-
ung Svía, að hann féll en hélt velli.
Þegar „Wasan“ lagði af stað í
reynsluför sína, var ferðinni heitið
til Þýzkalands, eins og fyrr segir.
Þegar skipið hafði aðeins siglt nokk-
ur hundruð metra, skall á það svipti-
vindur, svo að því hvolfdi, það fyllt-
ist af sjó og sökk á skammri stund.
Um 400 menn voru um borð í
skipinu og fórust þeir flestir.
Um þessar mundir, eða um það
bil 330 árum eftir slysið, undir-
býr sænski flotinn björgunartil-
raunir, því að skipsskrokkurinn hef-
ir fundizt, þar sem hann liggur á
30 metra dýpi fyrir utan Djurgárden
í Stokkhólmi. Er ætlunin að reyna
I