Lesbók Morgunblaðsins - 19.01.1958, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
27
Hann var áður hershöfðingi og yf-
irmaður herstjórnarráðs Gyðinga
1948, er Gyðingar áttu í stríði við
Arabaríkin. Að því stríði loknu
sagði hann af sér til þess að geta
helgað sig fornleifarannsóknum, en
þær eru hans líf og yndi.
Hann byrjaði að grafa í rústir
Hazor þar sem vígið hafði staðið
og fann þar nokkrar opinberar
byggingar ísraelsmanna. Skammt
þaðan var upphækkuð slétta um
175 ekrur að ummáli og með hall-
andi útveggjum. Slíkar upphækk-
anir, gerðar af mannahöndum,
voru að vísu kunnar áður og er
talið að þær muni vera frá því um
1700 f. K. Telja fornfræðingar að
þetta sé handaverk Hyksos, þjóð-
flokksins, sem fyrstur notaði hest-
vagna í stríði, og hóf fyrsta „blitz“
-stríðið, sem sögur fara af. Þeir
óðu yfir vesturhluta Asíu og kom-
ust allt vestur á Egyptaland og
lögðu það undir sig, eins og fyr er
sagt. Á þessum upphækkunum er
talið að þeir hafi geymt hesta sína
og vagna.
Þegar farið var að grafa í þessa
upphækkun, kom í ljós, að þar
hafði risið borg áður en ísraels-
menn komu til landsins. Þetta hefir
áreiðanlega verið stærsta borgin í
Palestínu, því að þar hafa varla
verið færri en 30—40.000 íbúar.
Rústirnar bera þess merki, að þetta
hafi verið mikil verslunarborg.
Fundust þar meðal annars brot úr
grískum leirkerum, sem talið er að
sé frá þeim tíma er Grikkir sátu
um Trójuborg.
En svo sýna rústirnar einnig, að
borgin hefir skyndilega verið lögð
í auðn. Það er verk Jósúa, segja
fornfræðingar. Þetta er sú Hazor,
sem sagt er frá í 11. kap. Jósúa-
bókar, að hann hafi brennt til
ösku. Síðan hefir þar aldrei verið
borg. Áfok sléttaði yfir rústirnar
og síðan hafa bændur haft þar
akra um 3000 ára skeið, án þess að
Smásagan:
Þrír merktir peningar
SMÁSAGA þessi er orðin fræg. —
Hún hefir verið prentuð hvað eftii
annað, og henni hefir verið breytt
í leikrit, sem sýnd hafa verið á
sviði og leikin í útvarpi. Höfund-
urinn heitir Mary Elizabeth
Caunselman.
ÖLLIJM kom saman um, þegar öllu
var lokið, að þetta hefði verið uppá-
tæki hjá brjáluðum manni.
Annars var það einkennilegt, að
enginn dró nokkuru sinni í efa, að þetta
„happdrætti" væri raunverulegt. Það
hvarflaði ekki að almenningi að hér
væri um að ræða einhvern hrekk, eða
þá uppátæki brjálaðs manns.
Jeff Haverty, ritstjóri „Frétta“, helt
því fram, að þetta væri mjög sniðug
og þrauthugsuð sálfræðileg tilráun —
en seinast mundi upphafsmaður henn-
ar gefa sig fram, og þá yrði almennt
gaman úr öllu saman.
Það getur verið að orðalagið á til-
kynningunni um þetta „happdrætti"
hafi æst menn upp svo mjög sem raun
varð á. Það var einn morgun í Blank-
ville í Suðurríkjum Bandarikjanna (en
svo skulum vér kalla þetta 30.000
manna þorp), að á trjám, símastaurum,
húshliðum og búðargluggum blasti við
undarleg tilkynning. Hún var rituð á
gulan pappír í venjulegri ritvél, og
hljóðaði svo:
„Þennan dag, hinn 15. marz, munu
þrír merktir smápeningar komast í
umferð hér í borginni. Á hverjum
þeirra er glöggt merki. Einn er merkt-
ur með ferhyrning, annar með hring
og sá þriðji með krossi. Þessir aurar
munu berast milli margra manna, eins
og allir peningar en viku hér eftir
(það er 21. marz), mun handhafi hvers
penings hljóta sérstaka gjöf.
Sá fyrsti fær 100.000 dollara í pen-
ingum.
Annar fær ókeypis hringferð uro
hnöttinn.
hafa hugmynd um hvað jörðin
geymdi í skauti sínu.
Meira.
Sá þriðji hreppir dauðann.
Úrslitin velta á merkjum pening-
anna, ferhyrning, hring og krossi. —
Hvert merkið táknar auð, hvert ferða-
lag og hvert dauðann?
Farið með peningana til ritstjóra
„Frétta“ hinn 21. marz og skýrið hon-
um frá nafni yðar og heimilisfangi.
Hann veit ekkert um þessa keppni fyrr
en hann les þessa auglýsingu, en hann
er beðinn að birta nöfn eigendanna
21. marz. Það þýðir ekkert að reyna
,að merkja aðra peninga, því að Hav-
erty ritstjóra verður tilkynnt um sér-
stök merki á þeim“.
Um hádegi hafði hvert mannsbarn
í borginni frétt um þetta, og allir voru
í uppnámi. Verslunarmenn tóku að
leita í peningaskúffum sínum. Menn
leituðu í vösum sínum og peninga-
buddum. í hverri búð og banka var
ös af fólki, sem vildi fá koparpeninga
fyrir silfur.
Jaff Haverty ritstjóri hafði engan
frið fyrir spurningum. Og þegar
kvöldblaðið kom út, flutti það langa
ritstjórnargrein um allt sem hann vissi
-um petta dularfulla mál, en það var
nákvæmlega ekkert.
Um morguninn hafði hann fengið
bréf með póststimpli borgarinnar.
Þetta var aðeins lítill gulur miði,
ódagsettur og undirskriftalaus og á
hann var ritað með venjulegri ritvél:
„Hringurinn — sleginn 1920. Ferhyrn-
ingurinn — sleginn 1909. Krossinn —
sleginn 1928. Gerið svo vel að halda
þessu leyndu þar til peningunum hef-
ir verið skilað 21. marz.“
— O —
Fyrsta peninginn fann lítill drengur
á götu og færði hann föður sínum.
Faðirinn flýtti sér að losna við hann
og lét rakara sinn fá hann. Og rakar-
inn lét kirkjuvörðinn fá peninginn,
án þess að taka eftir krossinum, sem
á hann var markaður.
Kirkjuvörðurinn fór með hann heim
til konu sinnar, en hún þreif hann af
honum og losaði sig við hann í ný-
lenduvörubúðinni.
„Eg er hrædd við þessa hótun um
dauða í auglýsingunni“, sagði hún viö