Lesbók Morgunblaðsins - 19.01.1958, Side 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
29
Bjarni í Tungufelli
var stórt sendibréf. Hún kallaði til
næsta manns:
„Opnaðu þetta fyrir mig. Það er
sendibréf?“
Maðurinn kom og reif upp umslagið.
„Hér er svolítill bréfmiði, vélritað-
ur og engin undirskrift. Og hvaða vit-
leysa stendur nú þarna? Jú, það stend-
ur bara: „Allar fjórar áttir heimsins
eru eins“. Nei, og hvað er nú hér?
Líttu á — nei fyrirgefðu, eg gieymdi
.... þetta er farmiði sem gildir fyrir
ferðalag umhverfis hnöttinn. Heyrðu,,
áttir þú ekki einn af þessum undra
peningum?"
Gamla konan kinkaði kolli. „Jú,
þennan með ferhyrningnum, sögðu
þeir“. Hún andvarpaði mæðulega: „Eg
vildi að eg hefði fengið peningaverð-
launin, eða þá hitt merkið, svo að eg
hefði ekki þurft að biðja ölmusu fram-
ar“.
„Hérna, taktu við farmiðanum",
sagði maðurinn og rétti hann fram
hikandi.
„Hvaða gagn hefi eg af þessu?“ sagði
kerling, hrifsaði til sin miðann og reif
hann í bræði sinni sundur í smátætlur.
Um svipað leyti kom pósturinn með
þykkt bréf í sterku umslagi til Kenneth
Carlton. Hann dæsti þegar hann sá að
þetta var innanbæar bréf, en Evans
vinur hans náfölnaði. . . .
„Opnaðu það, opnaðu það undir
eins!“ hrópaði hann. „Lestu það. . ..
nei, eftir á að hyggja, opnaðu það ekki.
Eg er hræddur, Ken.... “
Carlton hló kuldahlátur og opnaði
umslagið.
„Þetta er bezta sendingin, sem eg
hefi fengið langa lengi, Jim“, sagði
hann „Eg er feginn. Heyrirðu það, Jim.
eg er hjartanlega feginn. Eg vona að
þetta taki fljótt af og verði kvalalaust.
Máske það sé aðeins ráðlegging hvern-
ig maður eigi að stytta sér aldur“.
Hann hellti innihaldi bréfsins á borð-
ið, og eftir nokkra stund tók hann að
hlæa kuldahlátri.
Vinur hans starði á hrúgu seðla, og
allt voru þetta verðmeiri seðlar, en
hann hafði séð áður.
„Peningar! Þú hefir fengið hundrað
þúsund dollara, Ken! Eg get ekkl trúað
mínum eigin augum“.
Hann þagnaði skyndilega og greip
lítinn gulan miða, sem var inn á milii
seðlana, og las: „Auður er sá þyngsti
kross, sem lagður verður á nokkurn
mann“.
í LESBÓK frá 10. nóvember er á
öftustu síðu getið um þennan
mann. Ég tel að jafnan mætti geta
um fleira sem ekki síður væri ástæða
til að halda á lofti, en því sem heldur
er til að gera litið úr þessum manni,
sem var víst með mætustu bændum
sinnar tíðar.
„Þetta er meiri vitleysan.... auður?
Nú, krossinn hefir þá þýtt auð?“
Carlton hætti að hlæa.
„Hann er ekki blár þessi náungi,
hver sem hann er. Þetta er smellin
kaldhæðni, Jim. Auðurinn er bölvun
en ekki blessun fyrir þá, sem hljóta
hann. Maðurinn hefir rétt að mæla!
En eg er ekki viss um að hann viti
hvernig þetta skeyti hans hefir hitt
beint í mark. Hundrað þúsundir doll-
ara handa manni, sem er með krabba-
mein Jæja, Jim, eg tóri ef til vill einn
mánuð enn til þess að sólunda þessu
fé — einn mánuð óþolandi þjáninga,
áður en öllu er lokið!“
Og svo rak hann upp kuldahlátur
aftur.
En undarlegast við þessa sögu er þó
fráfall Skinners. Rétt eftir að mestu
ösinni um miðjan daginn var lokið,
rakst hann á lítinn böggul til sín á
hyllu í búðinni. í mestu eftirvænting
reif hann umbúðirnar utan af böggl-
inum, en nokkrir vinir hans stóðu þar
hjá og horfðu á.
Einkennilegur silfurkassi kom í Ijós.
Með skjálfandi fingrum reif hann
hespuna upp og lyfti lokinu. í sama
bili kom undarlegur svipur á hann —
og hann hneig niður á gólfið.
Rannsókn var þegar hafin, en ekkert
vitnaðist nema það, að Skinner hefði
dáið af „crotalin“ — en það er snák-
eitur. Það hafði verið borið á hespuna,
og Skinner hafði rispað sig ofurlítið
á henni í ákefðinni að opna silfurkass-
ann. í kassanum var ekkert annað en
lítill gulur seðill og á hann var letrað:
„Lífið hefir hvorki apphaf né enda“.
Það var allt og sumt sem menn fundu
til skýringar á dauðdaga hans.
Aldrei vitnaðist neitt meira í þessu
dularfulla máli um merktu peningana
þrjá — og sennilega eru þeir enn í
umferð manna á meðal.
Helgi Magnússon stórkaupmaður í
Reykjavík minntist oftlega á Bjarna
og konu hans í Tungufelli. Hann dáðist
mikið að þeim. Það taldi hann rétt
vera að hann hafi verið saklaus og
hrekklaus, en hygginn og góðviljaður
og hjálpsamur ef á reyndi. Til dæmis
um það var hann ásamt Hróbjarti á
Grafarbakka, sem voru það birgir af
björg handa mönnum og skepnum
harðindavorið 1882, að hafa bæði getu
og fórnarvilja að bjarga þegar hin
sárasta neyð var næstum því við hvers
manns dyr. Þá voru það þeir sem
héldu lífinu í mjólkurkúnum hjá þeim
sem komust í algjört þrot. Þá var ekki
gert grín að þessum mönnum, sem
voru bjargvættir sveitar sinnar. Ef
björgina vantaði handa mjólkurkúnni.
þá var skammt til annars verra.
Fleira má geta um sem lýsir þess-
um manni. Hann var snillings smiður
bæði á tré og járn. Til þess tekið hvað
hann smíðaði góða hnífa. Eg man vel
þegar gamli maðurinn var í smiðjunm
og var að herða hnífana, hvað hann
athugaði vel litbrigðin á blöðunum við
herzluna.
Eikarkistil átti hann haglega gerð-
an. Þar geymdi hann aurana sína. Eg
minnist þess, þegar hann var að athuga
í kistilinn, og við börnin, sem vorum
hænd að honum þá nærgöngul við
hann, að hann sagði eitt sinn: „Ætli
þeim finnist ekki þessi þunnur, þegar
ég er dauður." Hann vissi að menn
héldu að hann ætti svo mikið af pen-
ingum í kistlinum, sem mörgum varð
líka að góðu að fá lánað hjá honum,
ef þeir misstu grip og þurftu að bæta
sér það. Þá var gott að heimsækja
gamla manninn, sem hjálpaði með sínu
ljúfa og góða geði, en áminnandi var
hann um að fara vel með. Hann sagði
þá: „Gættu þess drengur minn að fara
sparlega og vel með allt, því enginn
veit hvað á dagana getur drifið. Þú
ert ungur maður og gættu þín vel að
vera viðbúinn því lakara."
Ég minnist þess eitt sinn að bóndi
kemur til hans og vill borga honum
skuld og kemur með seðla. Þá lítur
gamli maðurinn á þessa bréfseðla og
segir: „Mér lízt ekki á þennan, þú getur
átt seðla þína sjálfur, ég vil fá mína
aura í sömu mynt og ég lánaði. Þú
t
t