Lesbók Morgunblaðsins - 08.03.1959, Page 8
120
LESBÓK MORG[TNBLAÐSINS
ÖIMNUR GREIIM
Svipurinn á
Reykfavík
fyrir fimmtíu árum
Skútur í fjörunni hjá Kríusteini. Örfiriseyargrandi í baksýn. —
UMHVERFI Reykjavíkur var þá að
mestu leyti eins og það hafði verið
öldum saman, melarnir að vestan
og stórgrýtt holt að austan. Að
sunnan var tjörnin og var alltaf
flóð og fjara í henni. En að norð-
an var fjaran og mátti ganga eftir
henni þegar lágsjávað var, alla leið
frá lækjarósnum og út í ÖrfMsey.
Fjaran var merkilegur staður um
margt og þar var löngum mest at-
hafnalíf bæarins. Af sjávarkambin-
um framan við Hafnarstræti lágu
margar bryggjur fram á hana og
var þeirra merkust og mest Bæar-
bryggjan eða Steinbryggjan, sem
bærinn hafði látið gera 1884. Hún
var þá eitthvert mesta mannvirki
bæarins. Við þessar bryggjur lentu
allir bátar, sem fluttu varning milli
skipa og lands. Bryggjurnar voru
allar brattar og mjóar, svo að óvíða
varð komið við hestvagni, nema á
Steinbryggjunpi. Menn báru því
mikið á bakinu. Öll kol voru t. d.
borin á bakinu neðan af bryggjur
sporði og upp í kolaport, og höfðu
konur aðallega þá vinnu, þótt ill
væri. En þetta var venja þá.
Við bryggjurnar lentu fiskibát-
arnir, en uppsátur þeirra voru þó
í fjörunsandinum, eins og verið
hafði um ómunatíð. í fjörunni lágu
líka oft seglskip, Sem verið var að
gera við, hreinsa og mála.
Verkamenn „á eyrinni" sóttu að-
alatvinnu sína á bryggjurnar í fjör-
unni. En í fjöruna sótti líka æsku-
lýður borgarinnar skemmtanir sín-
»r. Þar var margt að finna, en kær-
komnastir voru þarabyngirnir, sem
oft hlóðust þar upp. Var þá enn
farið í „þönglabardaga“ og skift
liði. Man eg ekki betur en Vestur-
bæingar væri þá á móti öllum öðr-
um. Valdir voru stærstu og hörð-
ustu þönglarnir og síðan gengið í
höggorrustu, og þurfti þá ekki
griða að biðja. Var barist þar til
annar hvor hópurinn lagði á flótta.
Fjaran var þó hreint ekki vist-
leg. í hana var fleygt alls konar
óþverra, sem fyrr er sagt, og sjó-
menn höfðu enn þann sið að fleygja
í hana slógi og litlum þorskhaus-
um og var þetta að velkjast innan
um þarann og grotnaði þar niður.
Lagði því illan daun frá henni inn
yfir bæinn. Víða voru iðandi maðka
-veitur, en í þær sóttu Frakkar og
tíndu sér maðk til átu, en strák-
unum velgdi við er þeir sáu þær
aðfarir.
Stundum kom brim, sem ekki bar
þara á land, en skolaði og hreins-
aði fjöruna. Var þá gaman að ganga
frá Steinbryggjunni vestur fjöruna
fyrir framan Grófina, skríða undir
bryggjur, fara vestur með Hlíðar-
húsaklettum fram hjá Kríusteini,
framan við Slippinn og síðan fram
grandann út í Örfirisey. En þá varð
að sæta fjöru og gæta þess að vera
ekki of lengi úti í eynni, því að