Lesbók Morgunblaðsins - 08.03.1959, Síða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
127
2. Getur sólorka framleitt svo
mikinn gufukraft að nægi handa
verksmiðju?
3. Er hægt að koma upp smáum
sólorkustöðvum, sem sé hagnýtar
fyrir bændur?
4. Hvernig er bezt að hagnýta
sólorkuna til framleiðslu raf-
magns?
Þetta eru allt aðkallandi vanda-
mál og þess vegna hafa vísinda-
menn í ísrael lagt sig í líma við
að leysa þau. En geta má þéss, að
um tvær aðferðir er að ræða. Ef
menn vilja ná mikilli orku, þá
verður að nota holspegla, ef um
minni orku er að ræða — svo sem
til þess að kæla hús — þá má
safna henni á húsþökum. Þetta
hefir verið gert fBeersheba, en þar
á að framleiða tilbúinn áburð og
skordýraeitur. Að vísu hafa þeir
þar einnig holspegil.
Á smástöðvum, eins og fyrir
bændur, eru þeir helztir annmark-
ar hve hitatap verður mikið þegar
vatni er breytt í gufu og gufan svo
notuð til rafmagnsframleiðslu. —
Menn hafa enn ekki fundið ráð til
þess að breyta sólarhitanum beint
í rafmagn.
í Bandaríkjunuin.
Aðalfulltrúi Bandaríkjanna á
þessum fundi var dr. Frank Edlin,
vélfræðingur hjá Du Pont verk-
smiðjunum. Hann gat þess að
miklar framfarir væri nú þar í
hagnýtingu sólorkunnar. Hann
gat þess, að 5000 vatnshitunarkerfi
hefði þegar verið seld í Suðurríkj-
unum. Hitt væri þó jafnvel þýð-
ingarmeira, að mönnum hefði tek-
izt að nota sólorkuna beint til
þess að hlaða rafhlöður. Sólarljós-
inu er beint á silikon-krystal, og
við það breytast 8—14% af sól-
orkunni í rafmagn. Þessar rafhlöð-
ur eru síðan notaðar í viðtæki, ljós-
merki, ljósdufl o. s. frv., og eru
þær framleiddar þúsundum sam-
an á hverjum mánuði. Þessar raf-
hlöður endast miklu lengur en
aðrar, jafnvel tugi ára, en þær
eru líka miklu dýrari en aðrar
rafhlöður.
Þá eru og sólorkustöðvar fyrir
heimili, sem gera hvort tveggja í
senn að kæla loftið inni ef það er
of heitt, eða þá hita upp húsin þeg-
ar kalt er. Slík hús eru nú kölluð
sólarhús. Húsin snúa austur og
vestur og er hitanum safnað á suð-
urhlið þaksins. Yzt er tvöfalt gler-
þak, sem hleypir hitageislum sól-
arinnar í gegn, en undir því er
svartmálað aluminiumþak, sem
safnar í sig hitageislunum og
undir því eru vatnspípur með
stuttu millibili. Vatnið í þeim
sjóðhitnar og er svo leitt í kerfi
niðri í kjallara.
Einn af fulltrúum Bandaríkj-
anna skýrði frá því, að hann hefði
einu sinni komið til Indlands og
þar hefði hann séð naut notuð til
þess að dæla vatni upp í áveitu-
skurði. „En svo átu nautin aftur
mestan hlut af uppskerunni“, sagði
hann og þótti það bágt búskapar-
lag. Síðan hefir hann fengizt við
að finna hina heppilegustu leið til
þess að breyta sólorku í rafmagn,
því að sú uppgötvun gæti orðið
ómetanleg fyrir búskap í heitu
löndunum. Hann er efnafræðing-
ur og heldur að sér muni takast
að finna nýa leið í þessu máli, sem
eðlisfræðingunum hefir yfirsézt.
Ensk kona, sem dvalizt hefir i Fær-
eyum, segir að Færeyingar hafi lært
ensku af hermönnunum, sem þar voru
á stríðsárunum. En ýmis orðatiltæki,
sem þeir hafi lært af hermönnunum, sé
ekki alltaf sem heppilegust. Einu sinni
kvaðst hún hafa komið inn í vefnaðar-
vörubúð. Kaupmaður afgreiddi hana
sjálfur og var sýnilega mjög hreykinn
af enskukunnáttu sinni. Þegar hún fór,
opnaði hann dyrnar fyrir hana og
sagði: „Goodbye, old Cock!“ (Úr Daily
Telegraph).
INiý setningarvél
ÚTGEFENDUR „The Wall Street
Journal“ hafa látið gera nýa setn-
ingarvél, sem aðallega er ætluð
blöðum, og hefir Radio Corpora-
tion of America þegar hafið fram-
leiðslu á henni.
Setningarvél þessi hefir fengið
nafnið „Electro-Typesetter“ og er
þrisvar sinnum hraðvirkari heldur
en setningarvélar þær, sem nú eru
notaðar. Handritin, sem vélin setur
eftir, er mjótt band, sem stungið
er inn í hana. Inni í vélinni er raf-
eindaheili, sem les jafnharðan letr-
ið á bandinu, og um leið setur vél-
in með sama hraða og hún les.
MIÐJARÐARLÍNAN
í stjarnfræðitímaritinu enska,
„The Observatory“, hefir dr. S. K.
Runcorn við Cambridge-háskóla
nýlega birt grein, þar sem hann
reynir að sanna að Evrópa hafi um
eitt skeið verið nærri miðjarðar-
línunni. Norðurpóllinn hafi síðar
færzt um 20 breiddargráður nær
henni. Hann dregur ályktanir sín-
ar af því, að í grennd við miðjarð-
arlínuna sé jafnan staðvindar og
þar myndist roksandslög. En ai
mörgum slíkum gömlum roksands-
lögum í Evrópu og Bandaríkjun-
um megi ráða, að þá hafi verið
staðvindar þar. Þessi roksandslög
sé svo mikil og dreifð yfir svo stór
svæði, að hér geti ekki verið um
staðbundið fyrirbrigði að ræða,
heldur hafi veðrátta þá verið önn-
ur á jörðinni.
----
Frami
Fyrst vinnurðu samvizkusamlefea
átta stundir á dag og hefir engar
áhyggjur, en svo ertu gerður að for-
stjóra, verður að vinna sextán stundir
á dag og hafa allar ‘áhyggjurnar.