Lesbók Morgunblaðsins - 01.11.1959, Page 7
LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
495
Siglufjörður 1958
Goos síldarstöð, en þar er brima-
samt og olli brimið stórskemmdum
á stöðinni á vetrum. Kostaði því of
fjár að halda henni við. Nú er hún
öll komin í sjóinn.
Á árunum 1903—1912 mátti kalla
að Norðmenn réðu öllu á Siglufirði
um síldveiðarnar og verkun síldar-
innar. Veittu þeir mikla atvinnu á
sumrin, en komu þó jafnan með
stóran hóp verkafólks frá Noregi,
oftast 50—60 manns. Þar af voru 15
stúlkur, sem fylgdu síldveiðiflotan-
um allt árið, hvar sem hann var á
veiðum, allt frá Norður-Noregi til
Hjaltlands og íslands. Þessar stúlk-
ur voru veraldarvanar og létu sér
ekki allt fyrir brjósti brenna. Er
líklegt að fordæmi þeirra hafi ekki
verið nein lyftistöng fyrir siðgæði
hinna íslenzku samverkakvenna
þeirra, því að „auðlærð er ill
danska“.
Eftir 1912 og þó einkum á stríðs-
árunum fara íslendingar að keppa
við Norðmennina. Þeir koma sér þá
upp eigin síldarstöðvum í Siglu-
firði, svo sem útgerðarfélögin ís-
landsfélagið, Kveldúlfur og Alli-
ance, og auk þess nokkrir einstakl-
ingar. Hjá Bakka, út með firðinum,
reisti P. J. Thorsteinsson stöð, en
þar lágu á sömu vandkvæðin og í
Hvanneyrarkróki. Þessa stöð eign-
aðist seinna Óskar Halldórsson og
barðist þar lengi af ódrepandi
kjarki við náttúruöflin, en varð
seinast undan að láta. Fleiri stöðvar
voru reistar á þessum slóðum, ei>
þær hafa allar farið sömu leið,
brimið hefir brotið þær niður. Svo
fór um stöð þá er Ás^ir Pétursson
reisti þarna 1917. ,
Fyrstu árin háði það útgerðar-
mönnum mikið, einkum um sölu á
síld, að enginn sími var til Siglu-
fjarðar. Hann fekkst ekki lagður
þangað fyr en 1910, og þó með þeim
afarkostum, að hreppsfélagið varð
að taka á sig mikinn hluta af rekstr-
arkostnaði hans fyrstu árin.
Gránubryggjan var fyrsta haf-
skipabryggjan í Siglufirði. Hún
kom 1906. Síðan komu fleiri bryggj-
ur. Árið 1918 fekk Siglufjörður
kaupstaðarréttindi, og fór þá margt
að breytast. Hákarlaskipin gömlu
stunda að vísu hákarlaveiðar enn á
vetrum, en nú hafa þau fengið
hjálparvélar og stunda síldveiðar á
sumrin. Og með hverju árinu hefir
hlutdeild íslendinga í síldveiðunum
aukizt, svo að þá stunda um 100
íslenzk skip þessar veiðar.
Hvers hlutur er stór?
Það var ekki ætlunin að rekja
hér alla síldveiðisögu Siglufjarðar,
heldur aðeins að segja frá fyrstu ár-
unum, þegar grundvöllurinn var
lagður, þegar svo að segja óbyggð-
ur staður breytist skyndilega í stórt
þorp og síðan í sjálfstæðan kaup-
stað.
Engum blandast hugur um, að
Sigluf jörður á vöxt sinn og viðgang
síldveiðunum að þakka. Margir
hafa orðið ríkir þar skyndilega, en
síðan tapað öllu og orðið öreigar.
Það á jafnt við um Norðmenn og
íslendinga. Sumir hafa fyrst komið
þar fótunum undir sig. íslenzka
ríkið hefir fengið miklar tekjur af
síldveiðunum. En glöggvasta sönn-
unin um hagnað af síldveiðunum,
er þó Siglufjarðarkaupstaður sjálf-
ur. Fyrir 140 árum áttu 8 menn
heima á Siglufjarðareyri. Nú er
þarna 2800 manna bær, með mörg-