Lesbók Morgunblaðsins - 15.11.1959, Blaðsíða 2

622
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
áhrifa hans gætti lengi á ýmsum
sviðum. „Hann Var fyrsti bindind-
isfrömuðurinn hér. Hlaut hann
fyrir afskipti sín af bindindismál-
um mikið þakklæti stiftsyfirvald-
anna. Blöðin Þjóðólfur í Reykja-
vík og Norðri á Akureyri fara lof-
samlegum orðum um bindindis-
starfsemi v. Kohl. Tveimur árum
eftir dauða Kohl var hér stofnað
bindindis eða Góðtemplarafélag af
séra Brynjólfi Jónssyni sóknar-
presti Vestmanneya.
Skipdrætti eyanna lét v. Kohl
bæta og störfuðu menn að því ó-
keypis og sameiginlega. Vegabæt-
ur voru hafnar. Ruddur vagnfær
vegur inn í Herjólfsdal og endur-
bættar brautirnar upp fyrir Hraun
og að Vilborgarstöðum. Um þetta
leyti kom og fyrsti vagninn til ey-
anna og átti v. Kohl hann. Fram-
farirnar í Vestmanneyum voru um-
talsefni manna í nærsveitunum.
Eitt af skáldum Mýrdælinga kvað
lofkvæði til Kohl“.
Þetta er tekið úr „Sögu Vest-
manneya“ eftir Sigfús M. John-
sen. En kvæðið, sem hér er nefnt,
og nú mun í fárra höndum, hefir
Kjartan Leifur Markússon í Suður
Hvammi sent Lesbók til birtingar.
Kvæðið orkti Erlingur Guðmunds-
son frá Norður Götum, og var hann
þá við sjóróðra í Vestmanneyum.
Kvæðið er orkt undir laginu Eld-
gamla ísafold, og er á þessa leið:
Ágústus Kohl kaptein
kennir að beita flein
og rista rönd.
Hrósið og frægð hans fer
fram til þess veröld þver
jafni hans enginn er
um Norðurlönd.
Vænlegri velli á
varla má nokkurn sjá
af firðum frétt.
Höfuð og herðar ber
hvern yfir mæring hér
Hannibals ímynd er
aldeilis rétt.
10,000 kr
ÁFENGISLÖGGJÖF okkar er eins
mislukkuð og sigling á stjórn-
lausu skipi, fullyrti kunningi minn
einn um daginn.
Áfengi má kaupa í vínverslun-
um, en hvergi drekka það. Út-
koman verður svo sú, að fjöldi
Dökkur á brún og brá
bjartur hörundið á
rauð kinna rós.
Hann er sem hetja að sjá
frá hvirfli niður á tá,
en augun björt og blá
brenna sem ljós.
Hann hefur marga mennt
og mönnum þrifnað kennt
Eyjunni á.
Vagnbrautir víða rutt
velmegun líka stutt, —
um sá að yrði flutt,
sem á mest lá.*)
Kjartan Leifur Markússon lætur
þessar upplýsingar fylgja kvæð-
inu:
— Erlingur sá, er kvæðið orkti,
dó ungur. Hann var sonur Guð-
mundar Guðmundssonar bónda á
Norður Götum í Mýrdal og konu
hans Guðrúnar Hallgrímsdóttur
frá Efra Velli í Flóa. En kona
Hallgríms og móðir Guðrúnar var
Guðríður Ögmundsdóttir prests
á Krossi í Landeyum.
Bróðir Erlings var Brynjólfur á
Litlu Heiði, faðir Hallgríms bónda
á Felli, sem var mikill hagyrðing-
ur og víða kunnur hér á Suður-
landi.
Systir Erlings hét Guðrún. Hún
var móðir Hallgríms bónda í Hjör-
leifshöfða og síðar í Suður
Hvammi.
*) Líklega eru tvær seinustu hend-
ingarnar eitthvað úr lagi færðar.
útborgun
fólks telur sjálfsagt að gerast lög-
brjótar, spillingin verður að svo
miklum smitbera að löggæzlan
ræður ekki við neitt. Við dæmum
smáþjófa hart, en við lokum aug-
unum fyrir stærsta þjófi okkar
þjóðfélags, Bakkusi, sem er að
stela frá okkur andlegri og lík-
amlegri orku fjölda æskufólks.
— Hvað á að gera? Útiloka
vínið?
— Útiloka vínið? Nei, það er
ekki hægt. Það verður ekki kom-
ið með viðeigandi lausn á þessu
mikla vandamáli á nokkrum mín-
útum.
Þetta er svo umfangsmikið
vandamál að leiðarstjörnur þjóðar
okkar verða að fara að gera rót-
tækar ráðstafanir, en þær mega
ekki vera vanhugsaðar.
Það var sunnudagur og sól og
sumar. Þessi kunningi minn var að
fara úr bænum og því kvaddi ég
hann, því ég ætlaði að hafa hægt
um mig fram að sumarfríi mínu.
Þungt hugsandi um áfengislög-
gjöfina gekk ég heimleiiðs. Því
ekki að eyða stund úr degi henn-
ar vegna og skrifa eitthvað um
hana? Og svo fór eg að hugsa um
það hvernig greinin æti að byrja.
Rétt í því mæti ég öðrum kunn-
ingja, trésmið að atvinnu. Hann
bauð mér á kaffihús og var það
þegið með þökkum.
— Tvær „pepsi“ takk.
Þegar afgreiðslustúlkan var bú-
in að afgreiða okkur og gekk f
burtu, laumaðist smiðurinn í barm
sinn og dró upp fulla brennivíns-
flösku. Hröð handtök og glösin
voru full og flaskan komin á sinn
stað.