Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1959, Page 16

600
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Jón Eyþórsson og Einar G. E. Sæmundsen að skoða norskar skógarfurur, sem
gróðursettar voru í Haukadal 1943.
Gróðursetning í Haukadalshlíðum.
Fyrstu stríðsárin var lítið unnt
að vinna að skógrækt hér á landi.
Skorti bæði trjáfræ og plöntur, en
árið 1943 komu nokkrar skógar-
furur úr Múlakotsstöðinni, vaxn-
ar upp af síðustu fræsendingunni,
sem kom frá Noregi fyrir stríðið.
Um 1500 þeirra voru fluttar upp
í Haukadal og settar í rásir í Mið-
hlíðinni, þar sem hrís hafði verið
tekið til að hefta sandfokið. Um
líkt leyti var sáð birkifræi í all-
stóran flöt í túnfætinum beggja
megin vegarins að kirkjunni og
einnig var sett ofurlítið niður af
birkiplöntum á nokkrum stöðum.
Annað var ekki gert fyrr en að
stríði loknu.
Lítilsháttar var gróðursett í
Haukadalsland á árunum 1947 og
1948, en lítill árangur varð af því
af ástæðum, sem óþarfi er að
greina. En árið 1949 kom hingað
hópur Norðmanna til þess að gróð-
ursetja skóg samtímis því að jafn-
stór hópur íslendinga fór til Nor-
egs í sömu erindum. Norðmenn-
imir hófu starf sitt í Haukadals-
hlíðum og settu niður nokkur þús-
und rauðgreniplöntur ættaðar frá
Ranafirðí í Noregi. Plönturnar voru
settar milli rásanna, sem skógar-
fururnar höfðu verið settar í 6 ár-
um áður. Ennfremur var sett nið-
ur nokkuð af sitkagreni og jafn-
framt var sáð skógarfurufræi á
ýmsa staði.
Næsta ár komu nemendur Kenn-
araskólans austur til þess að læra
gróðursetningu og gróðursettu þeir
bæði greni og furu í allstór svæði,
og þá komu líka kennarar úr
nokkrum barnaskólum Reykjavík-
ur í sömu erindum.
Upp frá þessu hefur ávalt ver-
ið gróðursett eitthvað á ári hverju
í Haukadal, að tveim undanskild-
um. Samt sem áður tekur gróður-
setningin ekki yfir meira en um
15 hektara lands, því að sum árin
varð plöntunin minni en skyldi.
Bæði var það, að erfitt var að
hafa stóra hópa við vinnu á staðn-
um sakir skorts á húsnæði, og enn-
fremur hefur verið vegalaust um
landið þangað til í sumar, að veg-
ur var lagður inn í hlíðar. Enn-
fremur var talið rétt að sjá hverju
fram færi með vöxt og þroska
trjánna áður en í stórvirki væri
ráðizt. Nú er svo komið, að árang-.
urinn af gróðursetningunni hefur
farið fram úr því, sem við var bú-
izt, og nú verður haldið áfram að
gróðursetja í Haukadalsland svo
sem efni leyfa á næstu árum. Hér
að endingu skal frá því sagt í stuttu
máli, hver árangurinn er og hvaða
ályktanir megi af honum draga.
Skógarfura var fyrst sett niður
1943. Hún er allmisjöfn að þroska
en víðast er hún um 2 metrar á
hæð. Til eru hærri tré, allt að 3
metrum. Lítilsháttar skemmda hef-
ur stundum orðið vart á trjám,
sem standa á veðurnæmustu stöð-
unum, vegna snjóskara. Skjaldlús
hefur komið á einstök tré en ekki
valdið teljándi tjóni enn, hvað sem
síðar kann að verða. Síðar hefur
furu verið plantað á ýmsa staði,
bæði í hlíðarnar og á nokkur holt
og lyngmóa. Yfirleitt hefur furan
tekið góðum þrifum og vöxtur
hennar virðist alveg eðlilegur, ekki
síður á ófrjóum lyngholtum en í
hlíðunum. Sáð hefur verið furu-
fræi beint í jörð á nokkra staði,
og er undravert hve vel henni
miðar.
Sitkagreni var fyrst sett niður
1949 í Svartagilshvamm og nyrzt
í Miðhlíð. Síðan hefur það verið
sett víða um brekkurnar og er óð-
um að komast á íegg. Hæsta tréð
er um 2 metrar, og af elztu trján-
um eru mörg frá meter og í mann-
hæð. Vöxturinn er vel í meðal-
lagi.
Rauðgreni frá Rana í Noregi var
gróðursett af Norðmönnum 1949