Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1959, Side 28

612
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
kvænast^ Hdda þeir því fram að
maðurinn brjóti lögmál lífsins með
því að kvænast ekki, því að þá geti
hann ekki uppfyllt jörðina, og það
endi með því að mannkynið líði
undir lok“.
Fornleifarannsóknirnar sýna þá
líka, að í Qumran hafa verið bæði
konur og börn. En mönnum þykir
þó ólíklegt að konur hafi feng-
ið aðgang að því allra heilag-
asta, klaustrinu sjálfu. Og þeir
hafa komist að þeirri niður-
stöðu, að bræðurnir hafi ekki
búið í klaustrinu, heldur í tjöld-
um og hellum fyrir utan það. En
þeir söfnuðust saman í klaustrinu
til máltíða og starfa, og iðkuðu þar
alla helgisiði sína.
Hjá Ayen Faskhah hafa einnig
fundist fornar rústir, og eru
það aðallega geymsluskálar, sem
reistir hafa verið um svipað
leyti óg byggingarnar í Qumr-
an. Hyggja menn að þar hafi
Essenar rekið stórbú. Hefir þar
fundist stór fjárrétt og einnig
byrgi þar sem menn hafa þurrk-
að döðlur. Vatnsveita er þar og
hefir vatnið sýnilega verið notað
til fleira en drykkjar. Þar hefir
verið einhver iðnaður, líklega sút-
unarstöð.
ESSAR byggðir blómguðust
fram á daga Herodesar mikla,
en þá hafa þær skyndilega verið
yfirgefnar. Ekki er gott að vita
ástæðuna til þess, en vera má að
um trúarlegar ofsóknir hafi verið
að ræða. Hitt getur líka verið, að
ógurlegur jarðskjálfti, sem kom ár-
ið 31 f, K.v hafi hrakið menn það-
an.Æmsyo er ekkert um það vitað
hvar þeir hafa dvalist meðan Hero-
des sat að völdum fram til ársins 4
f. K. Þó getur verið að ein heimild
gefi dálitlar upplýsingar um það.
Það er hið svokallaða Zadokite-
handrit, sem fannst af tilviljun í
gömlu musteri í Kairo fyrir 60 ár-
um. Handrit þetta er ekki nema
brot, og menn voru nijög lengi að
átta sig á því. Að lokum sannaðist
þó að þetta var afrit af einni bók
Essena, því að í hellunum hafa
fundist snifsi úr sömu bók.
í Zadokite handritinu segir frá
því, að undir forustu manns, sem
kallaður er „Stjarnan“, hafi menn
hins nýa sáttmála „farið frá Judeu
og sezt að í Damaskus-landi“. Þetta
gæti vel átt við um flótta þeirra frá
Qumran á dögum Herodesar. Sumir
fræðimenn draga þó í efa að hér
geti verið rétt með farið og benda
á það, að Essenar hafi einmitt kall-
að „Damaskus-Land“ bústað sinn í
auðnum Judeu.
En hvað sem um þetta er, þá er
hitt ljóst, að eftir dauða Herodes-
ar hverfa Essenar aftur til Qumran.
Þeir endurreisa staðinn og halda
áfram störfum sínum og treysta því
að bráðlega sé von á „spámanni og
Messias í ísrael“.
En aftur dundi ógæfan yfir Qumr
-an, og aftur hurfu Essenar þaðan
og nú að fullu. Ástandið í Gyðinga-
landi versnaði með ári hverju, og
svo rak að því árið 66 að Gyðingar
gerðu uppreisn gegn Rómverjum.
Þá sáu Essenar að hverju fór, og
í dauðans ofboði földu þeir allt
hið dýrmæta handritasafn sitt í
hellum. Suma handritastrangana
vöfðu þeir innan í léreft og settu
þá síðan í stór leirker með loki.
En annað hvort hafa þeir ekki átt
nóg af slíkum kerjum, eða þeir hafa
orðið naumt fyrir, svo að mestum
hluta handritanna hafa þeir fleygt
lausum inn í hellana. Þau handrit
hefir tímans tönn, rottur og skor-
dýr leikið svo, að nú er ekki eftir
af þeim nema smásnifsi.
Um örlög Essena vita menn ekk-
ert. Hersveitir Vespasians hertóku
klaustur þeirra árið 68. Ef til vill
hafa Essenar barist meðan nokk-
ur maður stóð uppi. Ef til vill hafa
þeir ekkert varist, en Rómverjar
brytjað þá niður. Ef til vill hafa
þeir flúið áður en Rómverjar komu
— flúið út í gleymskuna.
F'RÆÐIMENNIRNIR hafa haft
úti allar klær til þess að ná í
þau handrit, sem hirðingjar hafa
fundið, og til þess hafa þeir milli-
göngumann í Bethlehem. Það er
skóari og heitir Kando. Til hans
koma hirðingjarnir með handritin,
hann kaupir þau og selur þau svo
aftur fræðimönnum f Jerusalem.
Verðið er um 18 dollara fyrir hvern
ferþumlung handrits. En þrátt fyr-
ir þetta lendir mikið af handrit-
um í höndum annarra og glatast.
Maður nokkur í Bethlehem hafði
safnað fullum poka af handritum,
sem hann hafði fengið hjá hirðingj-
um. Hann var svo hræddur um
þessi handrit, að hann þorði ekki
annað en grafa þau í jörð. Þegar
hann tók þau upp aftur, voru þau
orðin líkt og hlaup, og enginn
stafur læsilegur á þeim. Rakinn í
jörðinni hafði haft þessi áhrif á
bókfelhð.
Enn er mikið af handritum í fór-
um hirðingja. Það voru þeir, sem
fimdu 11. hellirinn og þar var eitt-
hvert stærsta handritasafnið. Af
því hefir safnið í Jerúsalem fengið
mjög dýrmæta og óskemmda
stranga, þar sem meðal annars eru
rituð á þriðja bók Móse, Sálmarn-
ir, armeisk þýðing á Jobsbók og
lýsing á hinni nýu Jerusalem. En
samt er talið að hirðingjar muni
enn hafa í fórum sínum um 250.000
dollara virði af handritum úr þess-
um helli.
Hirðingjarnir eru fátækir og þeir
vita vel að handritin eru dýrmæt
og ekki er útilokað að einhverjir
ferðamenn vilji greiða hærra verð
fyrir þau heldur en safnið. Þess
vegna getur vel farið svo, að hand-
rit þessi lendi út um hvippinn og
hvappinn, og sum sjáist aldrei
irarnar.