Lesbók Morgunblaðsins - 02.10.1960, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
491
Astamál Zulua
ZULUAR í Afríku kunna fæstir að lesa
og skrifa, en þeir geta þó skifzt á
„bréfum“. Til þess hafa þeir fundið
upp sérstakt táknmál, og nota til þess
^alla vega litar perlur, líkt og hvítir
menn nota blóm. Perlurnar hafa mis-
munandi þýðingu eftir því hvernig þær
eru litar og eftir því hvernig þeim er
raðað saman.
Ef ungri stúlku lízt á pilt, þá sendir
hún honum „ástarbréf", en það eru
perlur saumaðar á léreft. Grænn lit-
ur táknar brennandi ást, rauður litur
táknar örvæntingu, hvítur litur táknar
órofa tryggð, en blár litur er viðvör-
un. Ef stúlkan sendir svartar perlur,
saumaðar á grænt léreft, merkir það:
„Eg elska þig, en þú ert ónotalegur við
mig og ég er óhamingjusöm". Sendi
hún piltinum gular perlur þýðir það:
„Mér lízt mjög vel á þig, en foreldrar
mínir halda að þú eigir ekki svo margar
kýr að þú getir keypt mig“. Pilti í
tilhugalífi er ekki ver gert en ef hon-
um eru *sendar bláar perlur saumaðar
í kross, því að það þýðir: „Nú er ann-
ar kominn í spilið“.
Zuluar sem vinna í borgum, senda
„perlubréf" heim og fá sams konar bréf
að heiman. Þess vegna hafa hvítir
menn lært nokkuð í þessu táknmáli
þeirra. Ef hvítur verkstjóri sér að
Zului hefir fengið blátt perlubréf, veit
hann hvað það þýðir. Og þegar Zulu-
inn kemur til hans og biður um heim-
íararleyfi vegna þess að faðir sinn sé
veikur, þá svarar verkstjórinn, ef hann
vill vera vingjarnlegur: „Eg sá bláu
perlunar hjá þér. Farðu heim undir
eins og reyndu að krækja í kærustuna
þína“.
Þegar Zulupiltur hefir komist að því,
að stúlkan sem hann leggur hug á,
mun vera til í að giftast sér, þá vérður
hanr. að fara á fund foreldra hennar
og bera upp bónorðið. Hefir hann þá
með sér hina hyggnustu úr ættflokki
sínum, til þess að semja um kaupin.
Venjulega er stúlkan föl fyrir eina eða
tvær kýr, en ef hún þykir sérstaklega
fögur, eða er snillingur í að danza, þá
fæst hún ekki fyrir minna cn 6—8
kýr.
Þegar gengið hefir verið frá kaup-
unum, er farið að búa undir brúðkaup
ið. En áður en það er haldið hefir til-
vonandi brúðgumi leyfi til þess að
senda trúnaðarmenn sína þeim til for-
eldra stúlkunnar og ganga úr skugga
um að engir alvarlegir gallar sé á
henni. Er hún þá klædd úr hverri
spjör og rannsökuð rækilega. Ef það
kemur þá í ljós að einhverjir gallar
eru á henni, er tilvonandi brúðgumi
laus allra mála, en foreldrar stúlkunn-
ar halda kúnum, og eru þær þá gjald
fyrir tryggðarof.
Ef stúlkan reynist gallalaus, er allt
í iagi með að brúðkaupið fari fram. En
hún verður þó að ganga undir eina
raun enn. í viðurvist allra ættingja
sinna verður hún að fara í bað, sém
blandað er ýrnsum ilmefnum. Þar er
henni þvegið hátt og lágt, og þá eru
aliir æítingjarnir til vitnis um það, að
henni sé skilað heilli og hraustri, hvað
sem síðar kann að verða. Með þessu
móti hafa ættingjarnir tryggt það, að
þeir þurfa ekki að greiða neinar skaða-
bætur, ef brúðguminn skyldi verða
óánægður með konu sína.
Síðan er brúðkaupið haldið með
mikilli veizlu og verða foreldrar brúð-
gumans að halda þá veizlu.
Það var einu sinni illræmdur staður
og enginn prestur hafði getað tollað
þar stundinni lengur. Svo var sendur
þangað nývígður unglinigur og hann
var þar í heilt ár. Þetta þótti biskupi
grunsaml&gt. Hann gerði sér því ferð
þangað til þess að komast að hvernig
í þessu lægi. Og fyrsta manninn, sem
hann hitti spurði hann hvernig á því
stæði að ungur og óreyndur maður
hefði getað þraukað þar, sem reyndir
menn hefðu gefist upp.
— Við viljum engan prest hér, svar-
aði hinn. En ástæðan til þess að þessi
hefir tollað svo lengi, held ég sé sú, að
hann er sá óprestlegasti maður sem
nokkur okkar hefir kynnzt.
Viti á lofti
Fyrir skömmu skutu Bandaríkja-
menn á loft „vita“, sem netfnist
„Transit 1B“ og er talið að það muni
verða upphaf að mjög bættuim siglinga
merkjum.
„Transit 1B“ vegur 265 pund og er
hnöttur 36 þumlungar að þvermáli.
Þessj hnöttur komst eigi nákvæmlega
á þá braut, sem honum var ætluð —
hringlaga braut um jörðina — heldur
komst hann á sporbraut og fer hæst
7264 km., en lægst flýgur hann í 3728
km. hæð frá jörð. Vegna þessa óreglu-
lega gangs, er búist við því að hann
geti ekki verið á lofti nema um 18
mánaða skeið.
En þegar tekst að koma slíkum vita
á hringbraut um jörð, verður hann
hið áreiðanlegasta siglingamerki sem
til er fyrir skip og flugvélar allra þjóða.
Það verður enn öruggara að miða við
hann heldur en stjörnur og radio-
stöðvar.
Lífið enn að nema
land á jö'rðinni
Kenningin um að lífverur hefðu ver-
ið skapaðar og komið fram hér á jörð
allt í einu, var talin afsönnuð fyrir 100
árum. En nú hefir hún fengið nýan
stuðning. Líffræðingur nokkur heldur
því fram, að það nái engri átt, að allt
líf á jörðinni sé komið út af einum
fyrstlingi, eins og framþróunarkenn-
ingin heldur fram. Þá sé ekki hægt að
gera sér grein fyrir því hvernig stend-
ur á vírum, ýmsum gerlum, þörungum
og svömpum. Og dr. John Keosian for-
stjóri náttúrufræðadeildar við Newark
Colleges of Rutgers University í Banda
ríkjunum, heldur því fram í grein, sem
hann hefir ritað í „Science", að miklu
nær sé að telja vírur sem nýar lífverur,
heldur en þær hafi haldist óbreyttar um
2000 milljónir ára. Engin ástæða sé
heldur til að ætla að vírur hafi ekki
hæfileika til framþróunar. Og þannig
geti fleiri lífverur kviknað og lifað
fyrst í stað sem sníkjudýr á öðrum
dýrum.