Lesbók Morgunblaðsins - 23.10.1960, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGlJMBLAÐSINS
537
Smásagan
Cullinan demanturinn
þurfa tíma til að laga sig eftir hin-
um breyttu lifnaðarháttum, svo að
oft er það fyrst eftir heimkomuna,
að menn verða batamerkja varir.
En eftir að hafa skoðað þarna yfir
400 sjúklinga á öllum aldri, bæði
við komu og brottför þeirra, og
haft tal af þeim svo að segja dag-
lega, get eg sagt þetta: Líðan
flestra batnar verulega; svefnleysi,
þreyta og slappleiki, hófuðverkur,
meltingaróþægindi, tregar hægðir
lagast oft til stórra muna. í lang-
vinnum nýrnasjúkdómum, „ólækn-
andi“ húðsjúkdómum, gömlum
leggsárum, háum blóðþrýstingi
hefi eg oft séð eftirtektarverðan
árangur, þar sem venjulegar að-
ferðir höfðu engu fengið áorkað.
Varanlegur árangur þessara að-
gerða fer að sjálísögðu algerlega
eftir því, hvernig menn haga lifn-
aðarháttum sínum, er heim kemur,
og gæti eg nefnt dæmi þess, en það
leyfir rúmið hér ekki.
Að lokum þetta: Dvöl mín hér í
hælinu og önnur kynni mín af
náttúrulækningastefnunni her í
Mið-Evrópu hafa sannfært mig um
það, að með þeim aðferðum, sem
að framan er getið, má ráða bót
á alls konar sjúkdómum og van-
heilsu, þótt ekki séu þær allra
meina bót. Og eg er sannfærðari
um það en nokkru sinni fyrr, að
með réttum lifnaðarháttum, ætti
að mega koma í veg fyrir flesta
mannlega sjúkdóma.
Brúckenau í ágúst 1960
Björn L. Jónsson.
Begonía dregur nafn sitt af frönsk-
um grasafræðingi sem hét Michel Bé-
gon. Hann var landstjóri í Vestindíum
á dögum Lúðvíks 14. Jurtin barst til
Belgíu um miðja 19. öld og er nú rækt-
uð þar í álíka stórum stíl og túlípanar
í Hollandi. Belgar selja mest af begóní-
unum til Bandaríkjanna.
ÞAÐ var eitt kvöld í júnímánuði 1905,
að Frederich Wells, umsjónarmaður
Pretoríunámunnar,' var á venjulegri
eftirlitsferð, og kunningi hans með
honum. Leið þeirra lá fram hjá háum
hóli. Sýndist Wells þá flaska standa út
úr hólnum ofarlega, og gat hann sízt
skilið í hvernig hún væri þangað kom-
in. Hann kleif því upp hólinn af for-
vitnisökum til að athuga þetta betur.
En hann kom aftur í hendingskasti
og stóð á öndinni.
— John, John, þetta er demantur!
stundi hann upp.
Hann var með stóran stein í hend-
inni. Og nú störðu þeir báðir agndofa
á þennan stein um hríð, og ætluðu
ekki að trúa sínum eigin augum. Svo
tóku þeir sprettinn til skrifstofu for-
stjórans. Þeim var svo mikið niðri
fyrir, að þeir gleymdu að Kveðja dyra,
en æddu inn í skrifstofuna. Johnson
forstjóri varð undrandi á þessum að-
förum. „Hvað gengur á?“ sagði hann,
en komst svo ekki lengra.
Wells hljóp að demantsvoginni og
kallaði:
— Komið hingað og lítið á!
Forstjórinn helt helzt að þeir væri
gengnir af göflunum, en þó gekk hann
að voginni. Þar stakk hann skyndilega
við fótum og saup hveljur, er hann sá
steininn.
— Nei, þetta getur ekki verið rétt!
hrópaði hann svo. Svona stór demant-
ur hefir aldrei verið til.
— En þetta er nú samt demantur,
sögðu þeir. Við skulum leggja hann
á vogina.
— Vogin tekur hann ekki, sagði for-
stjórinn. Hann er áreiðanlega meira en
þrjú þúsund karöt.
Samt lagði hann steininn með gætni
á vogina og þeir störðu allir með eftir-
væntingu á hvernig vísirinn færðist.
— Þrjú þúsund tuttugu og fjögur
karöt, mælti forstjórinn í hálfum
hljóðum og eins og við sjálfan sig. Svo
sneri hann sér að þeim hinum og
sagði: — Hér höfum við stærsta dem-
antinn sem til er í heinjinum.
Þetta er sagan um það hvernig hinn
heimsfrægi Cullinan-demantur fannst.
Frederick Wells fekk 2000 Sterlings-
punda verðlaun fyrir að finna hann. En
svo vissu menn ekki hvað átti að gera
við hann, þangað til árið 1907 að Louis
Botha, fyrverandi hershöfðingi Búa,
fann upp á því að gefa steininn Ját-
varði VII. Bretakonungi.
Það var miklum vandkvæðum bund-
ið að koma þessum ómetanlega dýrgrip
til Englands. Hann var nú orðinn
frægur um allt, og það hafði kvisast
að hann skyldi sendur til Englands.
Mátti því búast við að einhverjir bóf-
ar mundu vilja ræna honum. Þess
vegna var sú frétt breidd út, að steinn-
inn mundi fenginn í umsjá skipstjóra,
er væri á leið til Englands, og skyldi
skipstjórinn sjálfur vaka yfir honum
í káetu sinni.
Svo var það eitt kvöld, að tveir
menn gengu upp landgöngubrúna á
skipi, sem var á förum til Englands.
Annar þeirra var með þungan og ræki-
lega innsiglaðan böggul i vasa sínum.
Varðmenn komu á móti þeim á skips-
fjöl og leiddu þá fyrir skipstjóra.
En um sama leyti var í einhverju
pósthúsi í Suður-Afríku tekið á móti
brúnum böggli, sem átti að fara til
Englands í ábyrgðarpósti. Þessi böggull
var talinn 5 Sterlingspunda virði að-
eins — en í honum var hinn ómetan-
legi Cullinan-demantur!
Brúni böggullinn komst með skilum
til Englands, og þar var hann geymd-
ur í bankahólfi um tveggja ára skeið.
Það þótti sem sé sjálfsagt að steinninn
væri klofinn og fágaður áður en Botha
afhenti hann konunginum, En í Eng-
landi var enginn maður fær um að
kljúfa steininn, og enginn maður í
heimi var talinn fær um það nema
J. Asscher í Amsterdam í Hollandi.
Og nú varð að koma steininum til
Hollands.
Sonur Asschers kom gagngert til
Lundúna að sækja steininn, og fór
með hann í vinstri buxnavasa sínum,
en hafði marghleypu í hægri vasanum.