Lesbók Morgunblaðsins - 23.10.1960, Blaðsíða 15

LESBÓK MORGTJNBLAÐSINS
539
Merkilegar uppgötva nir
Þetta ei lausleg þýðing á greinum eftir eðlisfræðinginn og blaða-
manninn Zygmunt Litynski. Hann fæddist í Póllandi, en stundaði
nám í Austurríki og Frakklandi. í seinni heimsstyrjöldinni var
bann striðsfréttaritari fyrir brézk blöð, en að henni lokinni fluttist
hann alfarinn til Bandaríkjanna og er nú bandarískur þegn. Tók
hann þá aftur að gefa sig við vísindum, og seinustu árin hefir hann
r,tað mikið um vísindaefni.
Meson-96
VÍSINDIN eru sprottin upp af
töfrum. Og nú hefir 39 ára gamall
Frakki, Jean Charon, komið fram
með vísindalegt afrek, sem fær-
ustu vísindamenn heimsins brjóta
nú sem ákafast heilan um hvort
vera muni vísindi eða töfrar og
sjónhverfing.
Charon útskrifaðist frá háskóla
í París og um 5 ára skeið var hann
vísindalegur ráðunautur franska
sendiráðsins í Washington. Seinna
fór hann að fást við kjarnorkuvís-
indi, og hefir unnið hjá kjarnorku-
rannsóknastöðinni í Saclay. Og nú
hefir hann töfrað fram öreindina
meson-96, sem er miljón-miljón
miljónasti úr únsu, en þó senni-
lega merkasti hluturinn í alheimi,
því að vera má að til hans sé að
rekja alla hreyfingu í alheimi.
Charon heldur því ekki fram, að
hann hafi uppgötvað meson-96, né
heldur að hann hafi komizt að
raun um tilveru þess með rann-
sóknum. Þetta kom svo að segja
upp í hendurnar á honum, er hann
var að reikna út hvort ekki væri
skyldleiki með kjarnorku, raf-
segulmagni og aðdráttarafli.
Niðurstöður sínar birti hann í
svissnesku vísindariti seint á árinu
sem leið. En þeim var enginn
gaumur gefinn. Eðlisfræðingum
þótti ekki líklegt að hann hefði
leyst þá gátu, er aðrir eins höfuð-
skörungar vísindanna eins og Al-
bert Einstein og Werner Heisen-
berg höfðu gefizt upp við. Og svo
var annað, útreikningar hans voru
svo flóknir, að það eru ekki nema
örfáir færustu stærðfræðingar
sem geta skilið þá
En svo var farið með útreikning-
ana í rafeinda-reiknivél Og öllum
til mestu undrunar sýndi hún að
líkingareikningur Charons væri
alveg réttur.
Það er ekki nóg um vísindalega
kenningu að hún leiði til þess að
staðfesta það, er vér vissum áður.
Hún verður að boða eitthvað nýtt
og óþekkt. Og það gerir einmitt
kenning Charons um það, að við
útreikninga á alheimskröftunum
verði óhjákvæmilega að nota þann
lið, er hann kallar meson-96.
Hér stöndum vér nú. Ef líkinga-
reikningur Charons er réttur, þá
er hér um að ræða merkilegasta
„efnið“ í heimi. Og ef meson-96
skyldi nú finnast, þá er fengin full
sönnun á eðlisfræði Charons, eins
og farið er að kalla þessi nýu vís-
indi. Og þá mun hefjast nýtt tíma-
bil þekkingar manna á alheimin-
um.
Lífmagnan
Önnur ný og merkileg uppgötv-
un hefir líka komið frá Frakklandi.
Nobelsverðlaunamaðurinn Fran-
cis Perrin, heimsfrægur kjarnorku-
fræðingur og sameinda-eðlisfræð-
ingur, hefir lagt fyrir vísindastofn-
unina frönsku (French Academy
of Sciences) álitsgerð og niður-
stöður þriggja franskra vísinda-
manna, sem hafa unnið að rann-
sóknum á því hvaða orka það muni
vera, sem gæðir efnið lífi. Þessir
vísindamenn heita 'M. Polonski, C.
Sadron og P. Douzou, og þeir hafa
komizt að þeirri niðurstöðu að
þessi orka sé „ferro-rafmagn“.
Hér er um þá orku að ræða, er
áður hefir verið kölluð lífmagnan,
en vísindamennirnir forðast að
nefna hana því nafni. Aftur á móti
hafa margir líffræðingar þegar
skýrt niðurstöður þeirra svo, að
hér sé um lífmagnan að ræða.
Ferro-rafmagn fannst árið 1922
í saltkrystöllum og var talið nátt-
úruafbrigði. Síðan gleymdist það
aftur þar til nú fyrir skemmstu,
að menn urðu aftur varir við það
í öðrum krystöllum. Það var kall-
að náttúrukenjar og engin við-
hlítandi skýring hefir enn fengist
á því hvað það er. Að vísu kom
fram sú skýring, að þegar jákvætt
og neikvætt rafmagn væri í ein-
hverri sameind og sameinaðist svo
að þar yrði rafaflsvæði, mundi
þetta rafaflsvæði breiðast út til
annara sameinda. Sumum fannst
þessi skýring minna á sögu Munch-
hausens um manninn, sem datt í
dý, en togaði sjálfan sig upp úr á
eyrunum. Verra var þó, að það var
sýnt með útreikningum, að ef þessi
tilgáta væri rétt, þá mundu allar
sameindir tengjast saman, og þa$
mundi ríða öllu lífi á jörðinni að
fullu, því að þá mundi allt vatn
verða að föstu efni. Þetta kölluðu
vísindamenn „Mosotti cata-
strophe".
Það er nú gleðilegt fyrir alla
menn, ef frönsku vísindamennirnir
hafa sannað að þessi kenning sé
fjarstæða, og það sem menn álitu
hættulega dutlunga náttúrunnar,
reynist eftir allt saman vera upp-
spretta lífsins.