Lesbók Morgunblaðsins - 30.04.1961, Blaðsíða 10

238
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Þessi nefnist Græni tópasinn.
Orkan, sem kólibrífugl leggur
í það að standa kyr í loftinu,
samsvarar þeirri orku er maður
yrði að leggja í það að hlaupa
15 km. á einni klukkustund, og
það eru ekki allir sem leika sér
að því. Fuglinn getur flogið
klukkustundum saman, og ef mað-
urinn ætti að inna af höndum
hlutfallslega orkueyðslu á við það,
yrði hann að hafa 40 hesta afl.
Að meðaltali eyðir maðurinn
3500 hitaeiningum á dag við erf-
iðisvinnu. Fuglinn er í erfiðis-
vinnu allan daginn og eyðir svo
mörgum hitaeiningum, að til jafn
aðar við það ætti 170 punda mað-
ur að eyða 155.000 hitaeiningum
á dag.
Ef vér snúum nú þessu dæmi
við og miðum við mat, þá er sam-
anburðurinn jafn furðulegur. Að
jafnaði neytir maðurinn 2—2%
punds af fæðu á dag. Ætti hann
að leggja fram jafn mikla orku
hlutfallslega og kólibrífuglinn,
veitti honum ekkert af 285 pund-
um af kjöti, eða 370 pundum af
soðnum kartöflum á dag.
Kólibrífuglinn lifir nær ein-
göngu á náttúrusykri (bætir sér
í munni með einstaka flugu eða
pöddu) og sykurinn er mörgum
sinnum betri orkugjafi heldur en
sá matur, sem hér hefir verið
nefndur. En kólibrífuglinn etur
hálfan þunga sinn af sykri á dag,
og er það ekki smáræði.
Eins og fyr er getið eru sumir
kólibrífuglar farfuglar, og þær
tegundirnar, sem lengsta leið eiga
fyrir höndum, búa sig undir hana
með því að fita sig. Þeir þyngjast
þá um helming (50%), og það er
aðeins af fitu, sem þeir hlaða á
sig. Þannig hafa þeir með sér hita
og orkugjafa sem endist þeim yfir
Mexikóflóann, þar sem þeir fá
hvorki svefn né næringu. Ef mað-
urinn ætlaði á sama hátt að búa
sig undir álíka langt erfiði, svefn-
leysi og matarleysi, yrði hann á
nokkrum vikum að bæta á sig 85
pundum af fitu.
Kólibrífuglar verða helzt að
vera síetandi, til þess að halda við
orku sinni. Þar sem þeir eru hafð
ir í haldi, þá þurfa þeir helzt að
eta fylli sína á 10 mínútna fresti.
Mennírnir þurfa ekki að eta nema
2—3 sinnum á dag.
Hvernig fara þá fuglarnir að
á nóttunni, þegar þeir geta ekki
gengið sér að mat? Náttúran hefir
séð fyrir því á þann hátt, að hún
lætur þá falla í dvala, og sá
dvali er svo djúpur, að taka má
fuglana með höndunum án þess
að þeir verði varir við. Meðan
þeir liggja í þessum dvala, er orku
éyðsla þeirra ákaflega lítil, líf-
færin hætta hér um bil að starfa
og blóðhitinn lækkar ótrúlega
mikið. Menn skilja 'ekki enn
hvernig fuglarnir falla í þennan
dvala. Og svo er það einkenni-
legt að ekki falla allir fuglar í
dvala. Sumir sofa venjulegum
svefni um nætur. Sennilegt er tal-
ið, að þetta sé vegna þess hve
mismunandi er auðvelt fyrir þá
að afla sér fæðu. Þar sem fæða
sé af skornum skammti, verði þeir
að falla í dvala til þess að spara
lífsorku sína, en hafi þeir nóg af
öllu á daginn, geti þeir komist
af með venjulegan svefn.
Það er engin smáræðisfyrirhöfn
að afla sér matar 50—60 sinnum
á dag. En til þess hefir náttúran
gert kólibrífuglana vel úr garði.
Þeir stinga sínu langa nefni niður
í blómin og á svipstund hafa þeir
sogið í sig allan hunangssafa
þeirra.
Að einu leyti hefir náttúran af-
skift þessa fögru fugla, þeir kunna
yfirleitt ekki að syngja. Rómlaus-
ir eru þeir þó ekki, því að þeir
geta látið til sín heyra ef þeir
Þessi kallast Sigð-
nefur, vegna þess
hvað nefið er bog-
ið. Hann á heima
frá Costa Rica og
suður í Perú.