Lesbók Morgunblaðsins - 29.10.1961, Blaðsíða 10

494
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Fórnir færðar í musterinu
heldu veginum í þrjár klukku-
stundir. Næst þegar eg fór til Tay
Minh ásamt tveimur öðrum blaða-
mönnum, setti stjórnin okkur í
tvo brynvarða bíla og fekk okk-
ur 100 hermenn til fylgdar.
Bandaríkin hafa veitt Viet Nam
2000 miljónir dollara til uppbygg-
ingar. Eg komst skjótt að því,
að vandræðin þar í landi eru ekki
að kenna fæðuskorti. Ef næg mat-
væli og framkvæmdir væri mæli-
kvarði á hamingju einhverrar
þjóðar, þá ætti Viet Nam að vera
mjög hamingjusamt land. Þar
voru gerðir 13 flugvellir á þessi
ári. Áveituskurðir voru gerðir
fyrir þúsundir ekra. Nýir vegir
hafa verið gerðir um landið þvert
og endlangt og ár brúaðar. Syk-
urverksmiðjum hefir verið komið
á fót og pappírsverksmiðju, sem-
entsverksmiðju og glerverksmiðju.
Ræktun hefir aukizt stórkostlega.
Árið sem leið var hrísgrjónaupp-
skeran 5,5 miljónir tonna, og þar
af var hægt að flytja út hálfa
miljón tonna. Fólkið er starfsamt
og vill vinna. Hvers vegna fær
það ekki að vera í friði?
„Framfarirnar hafa vakið öf-
undsýki“f sagði háttsettur embætt
ismaður við mig. „Þegar landinu
var skipt og kommar fengu nyrðra
hlutann, heldu allir að við mund-
um skjótt flosna upp. Fjárreið-
urnar voru í ólagi, en við kom-
um þeim í lag. Við áttum enga
sérmenntaða menn, en þeir komu.
Nær ein miljón flóttamanna
hefir komið frá norðurríkinu og
við höfum skotið skjólshúsi yfir
þá. Þetta þola kommar ekki“.
Eg fór ásamt belgiskum fulltrúa
frá Sameinuðu þjóðunum suður
Mekong sléttuna. Hann sýndi mér
þorp, sem er helgað drekanum
Khanh Hau. Drekinn á að gæta
hagsmuna íbúanna og sjá um að
börn þeirra verði miklir menn.
En fyrir mörgum árum gerðu
Frakkar veg, sem batt drekann,
og síðan hefir hann ekki getað
verið verndarvættur þorpsins. —
Hann skýrði þetta fyrir mér:
„Áveituskurður er dreki, og hon-
um fylgir auðsæld. Vegur er aft-
ur á móti tigrisdýr, og af honum
stafar hætta. Þetta er nú ekki
svo fráleitt. Vatnið eykur gróður
jarðar, en vegunum fylgja skatt-
ar og hermenn. Árið 1956 ætluðum
við að reisa kennaraskóla í nánd
við þorpið. Þá sögðu helztu menn
þorpsins að það væri tilgangs-
laust, nema því aðeins að skurður
yrði gerður fyrst. Eg helt að þeir
ættu við nýan áveituskurð. Ónei,
þeir vildu fá skurð til þess að
leysa drekann, svo að hann gæti
hjálpað sér. Þeir unnu svo kaup-
laust að skurðgreftinum. Þegar
forsetinn spurði mig hvað skurð-
urinn hefði kostað, og eg sagði
honum að hann hefði ekki kostað
neitt, trúði hann mér ekki. En
hvers vegna höfðu þorpsbúar þá
ekki leyst drekapn fyr? Það var
vegna þess að állt er látið eiga
sig, þangað til einhver fyrirskip-
an kemur frá opinberum aðil-
um“.
Margt er það í fari vestrænna
manna, sem íbúum Viet Nam
geðjast ekki að. Það eru t. d. nær
göngular spurningar eins og að
spyrja rnenn að heiti. Þeir óttast
að ill öfl geti fengið vald yfir sér,
ef þeir segja sitt rétta nafn. Marg-
ir eiga leyninöfn, sem enginn veit
um nema foreldrar, maður mundi
ekki trúa eiginkonu sinni fyrir
því, vegna þess að þá gæti hún
fengið vald yfir honum. Eins er
það að heilsa með handabandi.
Það telja vestrænir menn vináttu-
merki, en þeir í Viet Nam kalla
það ósið.
Eitt kvöldið gekk eg niður að
höfn í Saigon, og eg gekk niður
með fljótinu þangað til þar voru
engar bryggjur og engin skip, að-
eins elskendur, sem höfðu tyllt
sér niður hingað og þangað eins
og tveir og tveir starrar á síma-
vír. Úti í fljótinu var ey. Þar
höfðu Viet Cong bækistöðvar
þessa nótt. Þegar eg gekk svo-
lítið lengra, rakst eg á vegarvígi
og menn með vélbyssur. Þeir
sneru mér aftur. Þeir sögðu að
Viet Cong væri líka hérna megin
á bakkanum.
Forstjóri Austurasíu-verslunar-