Lesbók Morgunblaðsins - 11.03.1962, Síða 3

Spánarstyrjöldin
eftir Saroyan
AÐ var svo mollulegt að það
var naumast hægt að draga andann.
Drake, stóri bróðir minn, gekk nak-
inn fram og aft-
ur um herbergið
sitt eftir að hafa
farið í kalt bað,
talaði hástöfum
og söng. Taktu
allt, sagði hann.
Taktu pening-
ana mina.
Hjarta mitt.
Taktu líf mitt,
sagði hann.
Ég settist þung-
lega niður í rugg
stólinn í fremra
anddyrinu og
virti hann fyrir
mér. Þetta er
dapurlegt ár í
veröldinni, hugs-
aði ég. Eg fann
að veröldin hló
að okkur öllum
sem lifum.
Drake stóð í
herberginu sínu
og reykti sígar-
ettu.
Þú veizt að þú
tilheyrir einhverj
um öðrum, söng
hann. Svo hvers
vegna læturðu
mig ekki róa?
Síðan rak hann
upp skellihlátur.
Enoch, kallaði
hann, ó, Enoch.
Ég stóð upp af
ruggustólnum og
gekk inn í húsið.
Pabbi svaf á
legubekknum í
dagstofunni. Hann
leit út eins og
hann væri að
reyna að komast
langt í burtu til
staðar þar sem
hann gæti andað
að sér tæru lofti.
Ég fór inn í
herbergi Drakes.
Hvað? sagði ég.
Enoch, sagði
hann. Hvað?
Hvað er þig að dreyma nuna?
Ekkert, sagði ég. Hvað viltu?
Strákurinn minn, sagði hann. Ég fer
bráðum frá þér. Mig langar til að
spjalla dálítið við þig.
Þetta er dapurlegasta ár í veröldinni,
liugsaði ég.
Hvert ertu að fara? spurði ég.
Enoch, strákurinn minn, sagði hann.
Ég er að fara í stríðið.
Stríðið? sagði ég. Þú ert að skrökva.
Ég var hræddur, eins og stundum
þegar ég held að heimsendir verði á
næstu einni eða tveimur mínútum, allt
sundrist og allir deyi, drukkni eða
kafni eða kremjist undir einhverjum
ósýnilegum þunga.
Þú ert að skrökva, sagði ég.
Drengur minn, sagði hann, nú er ég
hermaður.
Ég fór að gráta þvl ég fann að hann
var ekki að skrökva. Hann tok mig upp
af gólfinu og lét mig á grúfu niður á
rúmið mitt.
Enoch, strákurinn minn, sagði hann,
styrjöld er gleði mannsins. Hættan er
hugsvölun hans. og dauðinn er elsk-
hugi allra sem draga andann.
Hann talaði langa stund. Ég sat uppi
og horfði á hann. í stríði, hugsaði ég,
er maður drepinn. Drake verður drep-
inn.
Þeir drepa þig í stríðinu, sagði ég.
Farðu ekki Drake.
Ef til vill drepa þeir mig, og ef til
vill ekki, sagði hann.
Það er einmitt það sem mig langar
til að lcomast að raun um.
Þeir drepa þig, sagði ég.
Ég sá hann fyrir mér dáinn í miðri
einhvers konar jarðneskri auðn og fór
að gráta. Hann mundi vera þar einn
og brotinn, líkami hans sundui’kram-
inn. Mamma heyrði að ég grét og kom
inn í herbergið.
Hvers vegna ertu að koma drengnum
til að gráta? sagði hún.
Þeir drepa hann, æpti ég. Drake
ætlar í stríðið á Spáni, og þeir munu
drepa hann.
Mamma veinaði. Drake, hrópaði hún.
Drake blés á sígarettuna sína.
Drake, Drake, Drake, hrópaði mamma.
Hún sneri sér við og hljóp til pabba.
Enoeh, strákurinn minn, sagði Drake,
ég ætla að skilja allt eftir, sem þig
langar til að hafa hjá þér. Byssuna
mína, hljóðritann minn, bækurnar mín-
ar. Ég tala við Paulu seinna. Þú geng-
ur fyrir.
Ég vil ekki neitt, æpti ég. Þeir drepa
þig. Bíddu bara og sjáðu til.
Þú ert níu ára, sagði hann. Það er
góður aldur fyrir tónlist. Ég ætla að
skilja hljóðritann eftir hjá þér og plöt-
umar. Hvernig lízt þér á það?
Nei, sagði ég. Ég vil ekki neitt.
Paula getur fengið bækurnar, sagði
hann. Farðu og lcallaðu á hana. Ég var
feginn að fara. Ég hljóp upp tröppurn-
ar að herbergi Paulu.
Drake er að fara í stríðið, sagði ég.
Ég beið ekki eftir að Paula segði
eitthvað. Ég hljóp út úr herberginu, og
hún kom skömmu seinna niður stig-
ann. Pabbi og mamma voru inni í her-
bergi Drakes, og töluðu við hann.
Paula og Drake voru tvíburar og hún
virtist alls ekkert miður sín. Ég býst
við að hún hafi skilið Drake of vel til
að trúa því að þetta væri rangt af
honxxm.
Ég fór á eftir henni inn í herbergið.
Mamma var ennþá að gráta. Pabbi
virtist aðeins þreytulegur.
Þú ert ekki nógu gamall til að fara
í stríðið, sagði hann.
Ég sá um það, sagði Drake.
Hann leit á Paulu.
Þú getur fengið bækurnar mínar,
sagði hann.
Þú ert bara átján ára, sagði mamma,
og hún fór aftur að gráta.
Bara? sagði Drake.
Þú ert ekki kommúnisti, sagði Pabbi.
Ég er stúdent, sagði Drake.
Gráttu ekki, mamma, sagði Paula.
Það kemur ekkert fyrir Drake.
• Alls ekkert, sagði Drake.
Hann verður drepinn, sagði ég
Til hvei-s viltu eiginlega vera her-
maður? sagði pabbi.
Ðrake fór í frakkann sinn og setti á
sig hattinn, brosti við öllum, og
mamma grét hærra en nokkru sinni
áður.
Pabbi sagði, fari það í heitasta.
Hann tók utan um mömmu og sagði:
Til hvers ertu eiginlega að gráta?
Hann fór með mömmu inn í dag-
stofu.
Þetta var allt. Di*ake fór í striðið;
Við sóum hann aldrei aftur, og enginn
á heimilinu nema Paula gat varizt
gráti. Paula sagði alltaf: Þeir geta ekki
drepið Di’ake, jafnvel þótt hann væri
dáinn.
Hvað er frægð ? Þannig íwfcrr
sennilega fiðluleikarinn heimsfrægi,
Yehudi Menuhin, hugsað á dögunum,
þegar hann heimsótti kirkju nokkra í
Lundúnum til að hlusta á upptöku
BBC (brezka útvarpsins) á „Kvöld-
söngvum" Monteverdis.
Hann hafði pantað leigubíl til að
sækja sig, og á tilteknum tíma kom
bílstjórinn til kirkjunnar og spurði
eftir Yehudi Menuhin.
Þegar honum var sagt, að atriðinu
væri ekki alveg lokið og hann yrði
að bíða stundarkorn, svaraði hann:
„Nújá, úr því herra Menuhin er í
kirkjukórnum, geri ég það með glöðu
geði.“
Grikkland: i
I garði syrgjandans
Effir Nikos Gatsos
í garði syrgjandans rís engin sól. t
Þar koma bara upp mað'kar til að stríða stjörnunum.
Þar vaxa aðeins hestar á mauraþúfum. J
Og leðurblökur éta fugla og míga sæði. I
í garði syrgjandans sezt nóttin aldrei.
Þar æla blöðin aðeins flóði af tárum
þegar kölski fer hjá til að stíga á bak hundunum
og krákurnar synda í lind af blóði.
I garði syrgjandans hefur augað þornað,
heilinn frosið og hjartað breytzt í stein.
Froskahold lafir úr tönnum kóngulóarinnar.
Soltnar engisprettur öskra við fætur blóðsugunnar.
f garði syrgjandans vex svart gras.
Aðeins eitt kvöld í mai fór andvari hjá.
Fótatak létt einsog titringur engjanna.
Koss hins löðurprúða hafs.
i
Og þyrsti þig í vatn þá vindum við skýhnoðra.
Og hungri þig í brauð þá slátrum við næturgala.
Aðeins andartaksbið þartil hryggðarbeiskjan hefst,
þartil himinsortinn leiftrar og kóngaljósið blómgast.
En það var andvari sem hvarf, lævirki sem týndist.
Það var andlitið á maí, fölvi mánans.
Fótatak létt einsog titringur engjanna.
Koss hins löðurprúða hafs.
Sig. A. Magnússon þýddi.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3