Lesbók Morgunblaðsins - 13.05.1962, Blaðsíða 2

Bs
“andaríska ljóðskáldið Robert
Frost hefur lengi verið í hópi ást-
sælustu skálda þjóðar sinnar, og
síðan Kennedy varð forseti má
segja að Frost hafi verið „þjóð-
skáld“ Bandaríkjanna. Vinátta for-
setans og skáldsins stafar sennilega
fyrst og fremst af því, að báðir eru
upprunnir í Nýja-Englandi, þar
sem fyrstu brezku landnemarnir
settust að fyrir nokkrum öldum og
þar sem vagga bandarískrar menn-
ingar stóð. í augum Bandaríkja-
manna hefur Robert Frost orðið
nokkurs konar lifandi ímynd Nýja-
Englands. En hann hefur líka getið
sér frægðarorð austan Atlantshafs-
ins og er t .d. heiðursdoktor í bók-
menntum við háskólana í Oxford
og Cambridge.
R,
Lobert Frost er nú orðinn 87 ára
gamall, en er við góða heilsu og lætur
engan bilbug á sér finna. Hann er hæg-
ur og góðlátlegur í framkomu, andlitið
roinnir dálítið á virðulegan trúð —
augabrýnnar eru miklar og skásettar,
neðri vörin framstæS. Ellimörkin hverfa
]pegar hann byrjar að tala — rödd hans
er hljómmikil, hann talar hægt og hef-
ur sérstakt iag á að mæla í spakmæl-
um, eins og hann væri að æfa sig á
ijóðum, sem hann er ekki búinn að
skrifa niður. í viðmóti hans er öryggi
og áhriíavald manns, sem er orðinn
vanur aðdáun annarra og hefur undir
niðri ánægju af henni. Enda hefur
hann haft nægan tíma til að venjast
frægðinni.
Þó Frost lyki aldrei háskólaprófi
sjálfur, hefur hann mismunandi glæsi-
legar heiðursnafnbætur frá um 20
bandarískum háskólum, meðal þeirra
Harvard, Yale og Columbia. Árið 1950
hélt öldungadeild Bandaríkjaþings upp
á 75 ára afmæli hans með því að gefa
út heiðurstilvitnun, sem hlaut hið ó-
skáldlega nafn „Ályktun öldungadeild-
arinnar nr. 224“. Með fullri virðingu
fyxir menningarverðmætmn bandariskra
stjómmálamanna er svo að sjá sem
Frost sé ekki lengur aðeins ljóðskáld:
hann er orðinn imynd ákveðinna
bandarískra hugsjóna. Það hefði
kannski verið fullt eins viðeigandi að
öldungadeildin hefði samþykkt að
beiðra frelsisstyttuna í New York.
F ó Robert Frost njóti nú meiri
virðingar en nokkurt annað ljóðskáld
í sögu Bandaríkjanna, var ferill hans
íram yfir miðjan aldur fjarri því að
vera giftuvænlegur. Hann fæddist í
Kalifomíu árið 1875 (það kann að hafa
verið 1874, en Frost vill ekki láta neitt
uppi um það). Foreldrar hans voru
barnakennarar, sem höfðu brotizt yfir
meginland Ameríku frá Nýja-Englandi.
Forfeður móðurhans, sem varblíðlynd-
ur áhangandi Swedenborgs, höfðu verið
sjómenn á Orkneyjum. Föðurættin
hafði komið til Ameríku mjög snemma,
eða árið 1634.
En faðir Roberts Frosts hafði aldrei
kunnað við sig í umhverfi feðranna í
ROBE
FROST
þrælastríðinu hafði hann verið á bandi
buðurríkjamanna (hann nefndi son
sinn Robert Lee í höfuðið á hinum
fræga hershöfðingja Suðurríkjanna), og
þegar stríðinu lauk tók hann sig upp
og hélt til vesturstrandarinnar. Þar
vann hann fyrst að kennslu en síðar
gerðist hann blaðamaður við dagblað í
San Francisco, „Bulletin". Robert
mmnist þess, að hann hjálpaði föður
sínum í kosningabaráttu árið 1884. Ár-
ið eftir lézt faðir hans úr berklum, og
móðirin fór með tvö börn sín brjú þús-
und mílur til heimKynna afa og ömmu
í smábænum Lawrence í Massachusetts.
Robert var 10 ára gamall þegar hann
si ttist að meðal grenivaxinna hæðanna
og aldingarðanna í Nýja-Englandi.
IWeðan hann var í menntaskóla
vann hann í sumarleyfunum. Hann var
skóbætari, kaupamaður og verkamaður
í vefnaðarverksmiðju. Svo kom fyrsta
upphefðin: í tilefni af því að bekkur
hans útskrifaðist orti hann sálm við
iónlist eftir Beethoven.
Síðan hélt hann til Dartmouth-há-
skóla, en hætti eftir þrjá mánuði, og
næstu ár urðu tímabil stefnuleysis,
vonbrigða og misheppnaðra áforma.
Hann fór úr einu verki í annað, fékkst
við kennslu, búskap, blaðamennsku og
bcksölu. Loks kvæntist hann gamalli
skólasystur úr menntaskólaniun í Law-
rence, lét innrita sig í Harvard-háskóla,
en gafst upp, þó honum tækist að kom-
ast í bekk hjá Santayana. „Ég hljóp
bara eftir latinu, grísku og heimspeki",
sagði hann, „þangað til ég hljópst á
brott“. Hann sneri sér nú aftur að bú-
skap og frístundakennslu, og hélt þvi
áfram þar til hann ákvað að flytjast
með fjölsskyldu sína til Englands árið
1912.
H,
L ann var enn svo til óþekktur
sem ljóðskáld. Fyrsta ljóð hans hafði
verið birt í bandarísku tímariti þegar
hann var 19 ára gamall. Afi hans, sem
vai hreykinn af þessu en hafði áhyggj-
ur af skáldaferli sonarsonarins, bauðst
til að gefa honum eitt ár í því skyni
að sannreyna hæfileika hans til skáld-
skapar. „Gefðu mér tuttugu“, sagði Ro-
bert. Það vildi svo einkennilega til, að
fyrsta bók hans var gefin út nálega 20
áTum síðar. Á þeim 18 árum, sem liðu
milli fyrsta prentaða ljóðsins og Eng-
iandsfararinnar, höfðu aðeins 12 ljóð
eftir hann verið prentuð.
f Englandi kynntist Frost lesendum,
sem voru bæði áhugasamir um verk
hans og höfðu hliðstæðan smekk.
Hann leigði sér búgarð í Leadington í
Gloucestershire, og meðal nábúa hans
voru „georgísku" ljóðskáldin Lascelles
Abercrombie og W. W. Gigbson, en Ed-
ward Thomas var tíður gestur á heim-
ili hans. Vinátta þeirra Frosts og
Thomas — sem sögð var byggjast á ó-
vild veiðiþjófa í garð skógarvarða —
var ein hin ávaxtaríkasta í bókmennt-
um aldarinnar. Það var Frost sem
hvatti Tnomas til að segja skilið við ó-
bimdið mál og hjálpaði honum til að
finna sjálfan sig sem ljóðskáld. „Georg-
ísku“ skáldin sýndu Frost á hinn bóg-
inn virðingu og aðdáun og töldu í hann
kjark til að safna ljóðum sínum í bók.
í Englandi fann hann lika útgefend-
ur, sem höfðu áhuga á verkum hans,
og árið 1913, þegar Frost var 38 ára,
birtist fyrsta bók hans, „A Boy’s Will“.
Sagan segir að samlandi hans, Ezra
Pound, hafi séð bókina á undan hon-
um sjálfum, eða réttara sagt komizt
yfir prófarkirnar að henni. Hvernig
sean Pound fékk bókina, þá skrifaði
hann mjög lofsamlega um hana og
skammaði jafnframt bandaríska útgef-
endur fyrir skilningsleysi
*r egar „North of Boston" kom út
árið eftir, voru viðtökurnar ennþá
miklu glæsilegri, og þegar Frost sneri
aftur heim til Bandaríkjanna árið 1915,
var hann hylltur sem leiðtogi „nýs
tímabils í bandarískri ljóðlist“. Ári síð-
ar hafði þessi óþekkti, miðaldra bóndi
og kennari flutt hátíðaljóð eftir sig við
Harvarö- og Tufts-háskóla, verið kos-
iim í „National Institute of Arts and
Letters“ og í ritstjórn „The Seven
Arts“. Eftir það var hann stöðugur
gestur bandarískra háskóla eins og
flest önnur ljóðskáld þar í landi. Vel-
gengni hans brást aldrei, og árið 1941
var hann búinn að eignast fimm bú-
garða.
Það hefði samt tæplega nægt honum
til frama og velgengni að vera aðeins
gott ljóðskáld, því í Bandaríkjunum
voru mörg jafngóð ljóðskáld sem aldrei
áttu svipuðu gengi að fagna. Það sem
átti stærstan þátt í orðstír hans var, að
hér var gott ljóðskáld sem var trútt
Nýja-Englandi og fékk þaðan bæði
yrkisefni sín og tungutak, á sama
tíma og flestir góðir rithöfundar Banda-
ríkjanna höfðu kosið sér „útlegð“ í Ev-
rópu. Jafnframt hefur Frost beitt hinni
mildu tækni sinni í ljóðagerð til að af-
má það sem „skáldlegt“ kynni að virð-
asl í ljóðum hans. Hann fann sinn eig-
in tón snemma og hefur lítið breytzt.
1 stað þess að gera tilraunir hélt hann
áfram að yrkja. Takmark hans var æ
meirí einfaldleiki, sem fór í öfuga átt
við samtímaljóðlistina, því hún varð æ
Lóknari. Þó Frost væri nútímalegur í
óbeit sirmi á skáldlegu tungutaki, var
Ijóðlist hans öllum auðskilin. Hún var
einis og flestum. finnst að ljóðlist eigi
að vera.
Þó réð það kannski úrslitum, að
Frost skapaði sér eigin vettvang, allt
að því sjálfstæða hefð, eins og Crabbe
Frh. á bls. 12.
Utgefandi: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
SigurSur Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson. .
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm: Aðaistræti 6. Sxmi 22480.
2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS