Lesbók Morgunblaðsins - 10.06.1962, Blaðsíða 7

á
Aöldinni, sem leið,
létu fyrirmenn
Heykjavíkur stundum
söðla sér hest, stigu á
bak heima við húsdyr og
riðu inn að Rauðará og
heim aftur. Það var tals-
verð upplyfting. Það var
líka í þá daga, þegar
tvær kerlingar í Þing-
eyjarsýslu ætluðu að
flytjast til Brasilíu (af
því að þar var nóg
kaffi), en hættu við það,
þegar þeim var sagt, að
þá yrðu þær fyrst að
komast yfir Fnjóská.
Svo rann upp tækniöld með
bilum, sem skröltu eftir hol-
óttum og mjóum vegum og
fældu alla hesta. Athafnasam-
ur biistjóri hóf áætlunarferð-
ir á milli Reykjavíkur og
Sogamýrar, og var það mikil
samgöngubót. Og loks var
hægt að aka alla leið frá
Reykjavík til Akureyrar á ein
um og sama deginum. Hvílík
undur! Þá þótti mörgum sem
flest væri breytt frá fyrri tíð.
Nú er hraðinn orðinn svo
hversdagslegur, að engum
blöskrar neitt lengur. Reyk-
víkingar vilja láta gera ak-
veg upp á Esjuna, svo að þeir
geti treint sér sólarlagið á
fögrum sumarkvöldum. Og
hver veit, nema sá draumur
rætist innan skamms? Það
væri að minnsta kosti greiði
við þá, sem gamlir eru og
fótfúnir og ekki komast þang-
að af eigin rammleik. Þeir,
sem ungir eru og léttir upp
á fótinn, þurfa ekki veg. Þeir
geta gengið.
E n við skulum aftur
vikja nokkuð aftur í tímann
— svo sem hálfan fjórða ára-
tug. Þá var til hér í Reykja-
vík félag, sem hét — Nafn-
lausa félagið. Það lét lítið
yfir sér, eins og nafn(leysan)
bendir til. En mjór er mikils
vísir. Árið 1927 varð úr þessu
félag, sem hlaut nafnið Ferða-
félag íslands. Það mun nú
vera fjölmennasta félag á fs-
landi.
Fyrsta fjallahús Ferðafélags íslands.
Stofnendur Ferðafélagsins
voru sextíu og þrír, en nú eru
félagsmenn um sex þúsund, og
geta reiknimeistarar þá reikn
að út, hve félagatalan hefur
margfaldazt frá upphafi.
Félagið setti sér þau mark-
mið að greiða fyrir ferðalög-
um, reisa sæluhús í óbyggð-
um og gefa út rit um landið.
Sæluhúsin eru nú orðin átta
talsins. Árbók hefur komið út
óslitið frá 1928, og hefur hún
oftast haft að geyma lýsingu
á einhverjum landshluta. —
Fyrsta árbók félagsins var um
Þjórsárdal, en bókin í ár fjall-
ar um Arnarvatnsheiði.
Ferðafélagið hefur verið kall
að „félag allra landsmanna“,
og er það vissulega rétt. Það
hefur verið félag ungra sem
gamalla, einkum þó ungra. Ef
svo hefði ekki verið alla tíð,
væri það líklega nú þegar
búið að glata nafni sínu og
héldi í mesta lagi hinu fyrra
heiti. En á því virðist ekki
vera nein hætta, sem betur
fer.
að er glatt á hjalla í
bílum Ferðafélagsins, þegar
þeir leggja af stað frá Aust-
urvelli á sólríkum sumardög-
um. Og jafnvel þótt ekki skíni
sól, má engu síður sjá eftir-
væntingu á mörgu andliti. Það
verður ef til vill sól í Mörk-
inni — eða Laugunum.
Oftast liggur leiðin austur
yfir Fjall, yfir hina breiðu
byggð Suðurlands og síðan til
óbyggða. Flestir stefna í Þórs-
mörk. Þar er óskalandið. Þar
eru grænir hvammar, ilmandi
kjarr, silfurtærir lækir og
undursamlegir hellar. Og þó
er enn eitt ótalið — ævintýr
ferðarinnar sjálfrar. Og svo er
sungið, á meðan bíllinn klif-
ur skolgráar öldur Krossár:
„Margt skeður stundum í
Merkurferðum, María, María“.
En það eru fleiri staðir en
Þórsmörk. Annar hópur stefn-
ir upp Land óleiðis til Land-
mannalauga. Þar er svo mik-
ið litaskraut, að ljósmyndarar
vita hreint ekki, hvert þeir
eiga að snúa vélinni. Þó fer
vonandi aldrei fyrir þeim eins
og asnanum, sem sálaðist úr
hungri í miðjum töðuflekk, af
því að hann vissi ekki, hver
tuggan var bezt.
Þriðji hópurinn heldur upp
Grímsnes og Tungur og stefn-
ir á Kjöl. Hann á lengstu leið
fyrir höndum. Frá Gullfossi
er ekið í einni lotu norður á
Hveravelli. Þar er gist í hita-
veituhúsi, synt (eða buslað) í
lítilli laug og sagðar drauga-
sögur, þegar fer að skyggja,
því að hvergi er svo reimt
sem á Kili. Næsta dag er
gengið á Kerlingarfjöll, og
verður Snækollur, hæsti tind-
urinn, oftast fyrir valinu. Það-
an sést yfir megnið af ætt-
jörðinni af sama blettinum.
Svo mikið er þar víðsýnið, að
sjá mun til hafs bæði norður
og suður af, þótt skyggni sé
sjaldan svo gott, að það beri
upp á sama skipti. Og margt
er að sjá, þó að sýn gefi
ekki til hafs. Suðurlandsund-
irlendið liggur svo að segja
fyrir fótum manns. Langjökull
er eins og garður fyrir vestr-
inu. í norðri blasa við byggða-
fjöll Húnavatnssýslu og Skaga
fjarðar. Hofsjökull lokar fyr-
ir útsýn til Eyjafjarðar, og í
norðaustri verður Herðúbreið
fyrst til að teygja tindinn yf-
ir bungulaga skjaldarrönd
hans. f austri glampar á hinar
miklu hjarnbreiður Vatnajök-
uls. Gott er að hafa sjónauka
til að bregða fyrir augu.
Þegar maður þykist vera
búinn að snúa sér í nógu
marga hringi uppi á tindinum,
er haldið til baka niður bratta
fönnina. Sumir fórna buxun-
um sínum fyrir góða skemmt-
un og renna sér á rassinum
alla götu niður á jafnsléttu.
Og allir koma í bæinn
Fjöllin heilla.
þreyttir — en ánægðir eftir
vel heppnaða ferð.
Þó að hér séu nefndar þrjár
algengustu og vinsælustu leið-
ir Ferðafélagsins, býður það
upp á margar lengri og
skemmri ferðir til annarra
staða og landshluta. Þeim
fjölgar einnig, sem dveljast í
skálum félagsins á milli ferða
og verja þar sumarleyfi sínu.
F yrir nokkrum áratug-
um var hálendi fslands hulin
veröld, sem menn þekktu að-
eins af útilegumannasögum og
ævintýrum. Nú er öldin önn-
ur. Kjalvegur er orðinn al-
faraleið — heflaður vegur
byggða milli. Innan fárra ára
verður Tungnaá brúuð. Með
lítils háttar lagfæringum er
þá kominn greiður vegur um
Sprengisand. Þá munu ef til
vill heyrast auglýsingar í þess-
um dúr: Rangæingar — Þing-
eyingar, dansleikur í kvöld
í ........
Erlendur Jónsson.
16. tölublað 1962
J-iESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7