Lesbók Morgunblaðsins - 15.11.1964, Blaðsíða 13

íslenzkir ætilibir erlendis:
Frá Jóni Eiríkssyni, kon-
ferensráði — Síðari hiuti
Eftir Sigfús M. Johnsen, fyrrv. bæjarfógeta
Císli Þorvarðarson í Papey, stór-
bóndi var kominn af Eiríki bónda á
Fagurhólsmýri, bróður Einars skóla-
meistara. Systursonur Gísla var Friðrik
Ólafsson skólastjóri Stýrimannaskólans.
Sveinn í Svínafelli Jónsson
var kallaður hinn ríki, hann hafði og
annað bú í Hólum í Hornafirði. Sveinn
var tvígiftur.*
Fyrri kona hans var Vilbörg Árna-
dóttir á Eyjólfsstöðum á Völlum, Páls-
sonar lögréttum. og umboðsmanns á
Skriðuklaustri Björnssonar sýslumanns,
Gunnarssonar á Burstarfelli í Vopnafirði.
Kona Páls Bjömssonar var Þuríður
Árnadóttir Magnússonar sýslum. á Eið-
um, Vigfússonar, Þorsteinssonar, Finn-
bogasonar lögmanns. Með fyrri konunni
átti Sveinn Ásmund, er bjó í Svínafelli
og átti afkomendur í Öræfum, og Svein,
en frá honum eru miklar ættir á Austur-
landi, og fleiri börn.
Sveinn var búinn að missa fyrri konu
sína, er manntalið var tekið 1701 og býr
þá með seinni konu sinni, Guðlaugu
Högnadóttur, af ætt presta-Högna, í
Hólum. Synir þeirra voru séra Sigurð-
ur Sveinsson prestur í Eydölum, sem
Eydalaaattin yngri er talin frá og Magn
ús Sveinsson prestur í Stóradalsþing-
um undir Eyjafjöllum og víðar.
„Svinafell sjáum,
sitjum þar veialu,
margs er að minnast,
og minnumst þess nú.
Hérna var áð-ur
höfuðbyggð goða,
ættingjar Njarðar
áttu þar bú.
Hérna bjó Flosi,
frægur höfðingi,
auðsæll og ársæll
öðlingur hreinn. . . .“
Nokkurra einstaklinga af þeim stofni,
sem föðurætt Jóns Einarssonar er runn-
in af, hefur verið getið. Kunnugum
dylst ekki að all fastgrópast hetfir ætt-
armótið hjá ýmsum, þótt eigi sé skyld-
leikinn orðinn náinn.
Sveinn Pálsson læknir i Vík og próf-
fessor Þorvaldur Thoroddsen ferðuðust
um Öræfin og hrósa sveitinni og fólk-
inu. Forn menning og manndáð hefir
lengi haldist þar og gjörir enn. Þeir
sem reynt hafa munu minnast með
hlýju og þakklæti bændanna í Skapta-
felli og Svínafalli, m.a. bændaöldung-
anna Páls Jónss<?nar og Jóns Sigurðs-
sonar, Ara Hálfdánarsonar á Fagurhóls-
mýri og sona hans, Björns á
Kvískerjum og sona (hans ann-
arra, sem ekki verða hér taldir, fyrir
auðsýnda gestrisni og hjálpsemi við ferða
menn og alla, er að garði bar. Óhætt er
að segja að enn halda niðjarnir uppi
xnerkinu með sóma.
* í Sýslum. æf., H.Þ., er seinni konu
Sveins ekki getið og öll börn hans tal-
in með fyrri konunni.
Jf ón Eirilísson kvæntist danskri
konu, Kristine Marie Lundgaard. Fað-
ir hennar mun hafa verið skólahaldari
í Hei-sted Vester á Sjálandi. Eignuðust
þau 10 börn, koimust 7 upp, 5 synir og
2 dætur, öll fædd í Sórey á árunum
1761-73, nema tvö þau yngstu.
Tveir sonanna létu eftir sig börn, en
hér verður rakið frá Önnu Margréti
dóttur Jóns, sem mikil og merk ætt er
komin frá í Danmörku og, í tengslum
við nafnkunnar ættir þar.
Börnin er upp komust og gengu öll
undir nafninu Eyichsen voru:
1. Jens Eríchsen, f. 1761. Lauk kandi-
datsprófi í lögfræði 1786, skrifstofustjóri
í Rentukammerinu. Dó 1815. Kvæntur
og átti 3 böm.
2. Eiríkur Erichsen, f. 1763. Cand.
jur. Fulltrúi í vegamálaskrifstofu Kaup
mannahafnar. Síðar skrifstofustjóri.
Kvæntur og bjó á Sögaard í Gladsak-
sesókn á Sjálandi til dauðadags 1821.
3. Ludvik Erichsen, f. 1766. Cand. jur.
Gáfumaður og þótti mikið mannsefni.
Amtmaður á íslandi og settur stiptamt-
maður, Kammeráð, en hans naut ekki
lengi við. Lézt á Bessastöðum 1804, —
kvæntur Bolette dóttuir Vibe amtmanns.
Sum staðar þar sem hans er getið, er
(hann talinn ókvæntur, sem er rangt.
Þau hjón voru gafin saman í Fredriks-
berg kirkju i Kaupmannahöfn 6. júni
1803. Bolette Erichsen var komin af
Mikkel Vibe borgarstjóra í Kaupmanna
höfn og einum hæstráðanda einokunar-
kaupmanna, er höfðu ísland á leigu.
. Einn fjórmenninganna, er konungur
leigði Vestmannaeyjar ásamt jarðar-
bókartekjum eyjanna árið 1600. Mikkel
Vibe var tengdasonur Símonar Surbechs,
fyrsta forstöðumanns konungsverzlun-
arinnar í Vestmannaeyjum. .Bolette Er-
ichsen giftist síðar Karli Fr. Múller
konsúl í Þrándheimi.
4. Hans Eriohsen. Lauk læfcnisprófi
og gerðist herlæiknir í Kaupmannahöfn,
ókvænlur og barnlaus.
5. Bolli Willum Erichsen, yngstur
systkinanna, f. 1773. Liðsforingi í sjólið-
inu, tollstjóri í Marstal á Ærö. Kvæntur
og átti 4 börn.
Dæturnar: Steinunn Erichsen, heitin
eftir móður Jóns, f. 1767. Giftist yfir-
sjóliðsforingja (Kontraadmiral) P.N.
Posth. Eignuðust þau eina dóttur barna,
Nicoline Posth, er þóttj frábær að gáf-
um, sem móðir hennar, varð skammlíf.
Steinunn Posth dó 1822.
Anna Margrjet Erichsen, f. 1764. Hún
giftist yfirsjóliðsforingja, Karl Vilihelm
Jessen, f. 1764. Áður hafði hún verið
trúlofuð bróður hans Tycho Jessen, er
einnig var sjóliðsforingi, lézt ungur á
ferð í Englandi.
Kartl V. Jessen varð nafnfræg sjó-
hetja fyrir framgöngu sína í sjóorust-
unni 22. marz 1808 við Sjællandsodde, í
stríðinu milli Dana og Englendinga og
áttu Danir þá við mikið ofurefli að etja.
Jessen varð si'ðar landsstjóri í Vest-
urheimseyjunum dönsku, lézt þar 1823.
Hann var af gamalli suðurjóskri ætt,
sonur N.J. Jessen etasráðs og konu hans
Admiralshjónin Karl V. Jessen og
Anna Margrjet Jónsdóttir Erichsen áttu
6 börn. Meðal þeirra voru synirnir:
1. Tycho Jessen ofursti í landhemum,
gat sér góðan orðstýr i þriggja ára stríð
inu milli Dana og Þjóðverja 1848-50.
Hans sonur var T.C.W. Jassen kapteinn
í hernum, seinna skrifstofustjóri í end-
urskoðunardieild Kaupmannahafnarborg
ar. Kona hans var Alvilde Palmgren
Johansen. Þeirra sonur Tycho Jessen
frægur listmálari í Kaupmannahötfn.
Myndir eftir hann eru á listasafni ríkis-
ins í Kaupmannahöfn.
2. N.J. Jessen Kammerherra, lands-
þingmaður og yfirskógmálastjóri. Hann
kvæntist Selmu von Dirckinck — Holm
feld, var hún fyrri kona hans. Sonur
þeirra, Cari Edvin Jessen, dr. að nafn-
bót, merkur norrænufræðingur, m.a.
ritað um Eddurnar, d. 1921 í Kaup-
mannahöfn.
Annar sonur N.J. Jessen, var P.C.H.U.
Jessen, foringi í sjóhernum, og dóttir
Margrethe Th. P. Malvina Jessen.
Malvina Jessen giftist Christian Dit-
lev Lúttichau, Kammerherra, fjármála-
ráðherra í stjóm Reedtz-Thott greifa,
frá 1894. Sú ætt ten-gdist í ætt Gísla
kaupmanns Simonarsonar, sbr. grein í
Morgunblaðinu áður.
Lúttichau ættin er gömul þýzk að-
alsætt frá því snemma á 14. öld. Hans
Helmuth von Lúttichau gekk í danska
þjónustu seint á 17. öld. Afkomandi
hans Chr. Lúttichau Kammerherra, öðl-
aðist dímska aðalsnafnbót -fyrir sig og
tvo bræður sína 1887.
Malvínu Jessen sonardóttur Önnu
Margrjetar Jónsd. Eiríkssonar, varð að
taka upp í aðalsmanna stétt, áður en
hún giftist Lúttichau, vegna ákvæða
í stofnskrá fyrir ættaróðalið Tjele á Jót-
landi, sem kunnugt er frá skáldsögu I.P.
Jacobsen sögulegs efnis, Marie Grubbe.
Gefið var út aðalsnafnbótarskjal handa
Malvínu, sem í sína islenzku ætt var
af fornkonungakyni.
Börn C.D. Lúttichau og Malvinu konu
hans voru 4.
1. Hans Helmuth Lúttichau á Tjele,
stóreignamaður, Kammeríierra. Gaf sig
mikið að stjórnmiálum. Var fæddur 13.
jan. 1868, kv. Fanny I.C.M. Basse Fönss.
Elztur barna þeirra:
A. Chr. Ditlev Lúttichau, f. 1895, hirð-
veiðimeistari á Tjele, kv. barónessu Vib
eke Schack von Brockdorf. Börnin:
Fanny Adelheid, f. 1922 gift Thing lækni
f. í Glasgow 1917, kennslukona og hús-
móðir á Jægersborgshus í Gentofte.
Hans He'muth ofursti í herliðj Dana.
Eiinor f. 1925, gift barón Henrik Scaaffa
letzky de Muckadell. Ellen f. á Tjele
1928, gift skóggæzlumanni Fr. Ingvor-
sen.
B. Hans Helmuth ofursti í her Dana,
f. 1897, kv. Marie Th. Juel.
C. Folmer Lúttichau hirðveiðimeist-
ari, f. 1898, formaður stjórna ýmsra
verzlunarfyrirtækja, umboðsmaður Kalö
eigna. Kv. Ingeborg Saima Carl, dóttur
Carl gósseiganda og konu f. Kjær.
D. Fanny Manon Malvina, f. 1900,
háttsett í stjórn borgarspítala Kaup-
mannahafnar. Innrituð í aðalsmeyja
klaustur í Vallö m,eð forganigsrétti.
E. Sophie E. Margrethe, f. 1910, gift-
ist 1930 í Vejle Michel G.B. CottreHe,
f. 1912 í Amiens í Frakklandi.
Enn eru ótalin af bömum Chr. Ditlev
Lúttichau og Malvinu konu hans:
2. Christian Ditlev, f. 1870, Cand. mag.
London.
3. Carl Wilhelm, f. 1871, cand. phil.,
gáfu og hugsjónamðaur. Mun það hafa
verið hann fremur en bróðirinn Christi
an, en verður þó ekki fuUyrt vegna
vantandi upplýsinga, hvor þeirra það
var, sem á dýraveiðum í Afríku eða
Suður-Ameriku komst í bráða lífshættu
og gjörði það heit, ef hann bjargaðist
sem og varð, skyldi hann hér eftir helga
lif sitt þjónustunni við guð, sem sagt er
að hann hafi gjört dyggilega alla sina
löngu æfi.
Yngst þessara Tjele systkina, barn of-
annafndra hjóna:
4. Selma Elisabeth Ltittichau, f. á
Tjele 1874. Giftist hirðveiðimeistara,
barón Flemming Lerche.
Heimildir: Hof- og Statskalender,
Khöfn. Æfisaga J.E.; ísl. ártíðaskrár;
Sýslum.æfir; Juiúdisk Stat.; Bricka:
Dansk biograí.
Einn ættmannanna vrr Þórbergur
Þórðarson.
SVIPMYND
Framhald af bls. 4.
skæruhernaðarsfefna Maos vera orðin
úrelt og hafa óbeit á landbúnaðarvinnu
að hálfu móti annarri vinnu. Og Chou
er einnig áhrifamaður meðal skrifstofu-
lýðsins. Sem forsætisráðherra ræður
hann yfir meira en 30 ráðuneytum, átta
stofnunum og sex nefndum.
En aðalspurningin er sú, hvort Chou
hugsi eitthvað hærra. Hann er ekki
neinn upphafsmaður stórfenglegra stjórn
málastefna. Hann hefur aldrei verið
neitt einskorðaður fræðimaður. Engin
rit hans hafa verið Hksmurð í skjala-
söfnum flokksins.
Chou kann aldrei að verða brúður
kínverska kommúnistaflokksins, en sem
roskin og endingargóð brúðarmær virð
ist hann ánægður. Politburo getur áreið
anlega haft gagn af reynslu hans, næmi
og áliti, metorðum á sviði alþjóðamála.
Þar sem Kína tekur í vaxandi mæli þátt
í alþjóðaráðstefnum, mætti það undar-
legt heita ef Chou heldur ekki áfram að
koma fram með sendinefndum Peking-
stjórnarinnar, jafnvel þótt það verði sem
undirmaður Chen Yi, eða einhvers ann
ars formlegs utanríkisráðherra. Chou
hefur mikla æfingu í seinlæti — á heið
arlegan, kínverskan hátt, þó ekki stjórn
kænskulegan. Það þarf að dekstra hann
til að koma fram þegar taka skal hóp-
myndir af æðstu mönnum. Einkum legg
ur hann áherzlu á auðmýkt sína gagn-
vart hinum gamla Chu Teh.
Ein hinna miklu og ósvöruðu spurn-
inga og deilumála milli austrænna og
vestrænna diplómata í Austurlöndum
fjær, er þetta: Ef Chou hefði völdin,
mundi hann þá hafa leyft misklíðinni
milli Peking og Moskvu að þróast upp
á núverandi stig hennar? Annað er
þetta: Mundi alþjóðastefna Kína verða
vægari, ef Chou tæki við stjórn utan-
ríkismálanna, eftir — segjum — dauða
Maos? Flestir sérfræðingar eru á einu
máli um nei, sem sennilegt svar við
fyrri spurningunni, en sem vafalaust
svar við hinni siðari.
S tjórnmálastefna Kína er stefna
Politburos. Jafnvel þótt Chou væri ef
til vill tilleiðanlegur að vægja eitthvað,
þá eru öll höfuðatriði krafna og stöðu
Kína í heiminum, hörð og óvægin. Og
þegar verið er að útskýra sveigjanleik
og veikleika Chous, gætir mjög skilnings
skorts. Meðvitund hans um „aðalsupp-
runa“ sinn — segja margir diplómatar
— gera hann að harðari samningamanni
fyrir málstað sósíalismans, til þess —
rneðvitað eða ómeðvitað — að þvo af sér
þessa erfðasynd. Sökum þess að hann
hefur gengið sósíalismanum á hönd fyrir
rökfræðslu Konfúsiusar og „ábyrgð hans
gagnvart þjóðinni", er Chou eini komm
únistaforingi með austrænan skilning á
noblesse oblige.
Tilfærslur og breytingar á stjórnmála
stefnu Peking koma ekki til sögunnar
fyrr en Mao dregur sig í hlé og mynd
hans, fordæmi og bergmál tekur að
dofna. Og það tekur áreiðanlega áratug
áður en áhrif hinnar yngri, óþekktu kyn
slóðar kommúnista fer að verða vert,
og framtíðargátur Afríku, rómönsku
Ameríku og Indlands verða trúlega aúð
leistari.
(Richard Hughes
— New York Times).
34. bbl. 1964
LESBOK MORGUNBLAÐSINS 13