Lesbók Morgunblaðsins - 06.12.1964, Blaðsíða 3

nota sig að vild? Skríllinn er háskalegur
vegna þess að hvergi er neitt mótvsegi
gegn honum. Skríll ykkar er á öllum
aldri, fátækur, forríkur, nafnlaus og
landsfrægur. Þið eruð skríll utan örfá
skáld og nokkrir sveitamenn á horn-
ströndum. Og fyrir hverju eruð þið
móttækilegir? Fyrir hverju er gegndar-
laus gróðahýggjan móttækileg?
Það er satt, ég veit raunar ekki um
neitt offors eða hita nema í ást á hold-
inu; það hjálpast a'ð, hold holdi.
Skepnur!
F.
PJALLAÐ VIÐ DRYKKJU
Eftir Steinar Sigurjónsson
vill svo til að mig dreym
ir um það sem Óg hugsa í vöku, og
því er ekki furða þótt Hallgríms-
kirkjumálið hafi orðið til að hreyfa
við huga mínum, ekki alls ótrúaðs
manns, og dulardjúp hans legðu til
hráefni í draum. En þessu fór öllu
fram, því nótt eina varð draumur-
inn til, fullsaminn og formaður.
Það vildi svo til að hann kom með
gest, og sá gestur var svo kær að
kirkjumyndin varð að þoka allan
tímann fyrir honum. Og hann var
enginn annar en Hallgrímur Pét-
ursson, skáldið mikla. Og við spjöll
uðum lengi saman yfir tveimur
flöskum af brennivíni, þótt hér
verði aðeins hafður eftir inngang-
urinn, sem gerðist áður en við urð-
um drukknir.
mt ið eruð undarlegt fólk, sagði
hann, þið trúið hvorki á guð né mann-
inn, og hann bætti við í döprum tón;
Ég held þið séuð ekki með öllum mjalla.
Ég stóð í þeirri trú, áð skáld hans tíma
hefðu fiest skorðað sig föst í formagrind
um í stað þess að hverfa inn í ljóðið
sjálft og syngja þar við unað, og þess
vegna spurði ég hann hvort þjóð hans
hafi verið nokkru betri, hvort fild hans
hafi ekki veríð jafn smá í geði og
okkar.
Það veltur á ýmsu. sagði hann.
Var ekki um sömu fátækt að ræða á
öllum tímum sem ekkert hafa að segja:
maðurinn verður meiri í gagnrýni en
ástríðum — enda stæði gagnrýni hér
með mestum blóma, því viska hennar
væri auðveld, hún léti búa sig til —
skólarnir sæju örugglega um hana. Ég
veit að þessi veruleiki er ljótur. Hann á
ekkert sem er dýrt, aðeins heilbrigði,
sem menn kalla andlegt heilbrigði. Já
vist vekur hann viðbjóð, ég veit það,
sagði ég. en ykkar veruleiki?
Hann var að vísu bágur, sagði skáld-
ið. En eitt áttum við umfram ykkur,
sem ég sé best nú hver fengur gat
orðið. Jafnvel þótt geð okkar væri or'ð-
ið lágt af lúthersku þrasi vorura við
afar viðkvæm. Þú hefur ekki þau augu
að þú fáir séð til okkar; hversu styrkir
við vorum einmitt í því sem þú mund-
ir helst veiklyndi kalla, mýk'tinni sem
ekkert þolir spark — andstætt ykkur
sem ekkert fær bugað. Við vorum mót-
tækileg í stað þess að vera seinhrifin.
Þa'ð þurfti ekki mikið til að kveikja
std í okkar öld að birtan lýsti fram til
ykkar, en fyrir slysni varð lítið úr þess-
um eldi.
Það mætti svo sem kveikja í okkur,
hugsa ég.
Þú ert ekki orðinn fullur. vænti ég?
sagði hann. Má vekja rekinn hval upp
frá dauðum? . . Nei, leyfðu mér að
hella í annað glas!
Ég mundi þá ekki lifa, og lifa hunda-
lífi, ef ég sæi ekki von til þess. Til hvers
væri þá að láta fljóta? Ég mundi fara á
Klepp ef glætan er hvergi eftir nema
þar.
Til rifja rennur mér að sjá hve næsta
vonlaust þér er að komast eitt'hváð burt,
undir bert loft, sagði hið mikla skáld.
Hver er ekki galinn í þessu landi. hver
er ekki þegar seldur, hver lætur ekki
agurt er sakieysið á kinnum
barnanna. augun þeirra einihver feg-
urstu ljóð sem fyrir ber. Það líður ekki
á löngu þar til börnin verða skepnur.
Sjáðu nú myndina sem þeir ætla að
gera af mér. Engin mynd gæti verið
ólíkari mér en þetta kirkjuklambur.
Það er satt.
Ég. hef kynnst þér nógu vei til að
vita, að ég má tala við þig feimnislaust
um veiklyndi mitt e'ða traustleik. Þú
mátt trúa því, að hinar frægu hetjur eru
smámenni. Hin sanna hetja fölnar af
litlu, hún er svo veiklynd að hún ber
var’a sjálfa sig; það á ekki síst við
um skáld.
Ég veit að þú varst þræll! sugði ég.
• Já, þú veist það!
Ég veit það.
Það þóttist finna pest af mér, eins og
ur ennþá fengið jafnmikið spott og sá
skáldum í dag, hló og pípti. Enginn hef
sem þjóðin á afilt undir — þrællinn.
Ég sé það fyrir innri auguim; Þar
stóðstu, sultarlegur, gaust augum e-ns
og þjóifur, og þeir hlógu að þér. En hví-
líkan slag hefur þú slegið! Hann hljóm
ar í höfði mér hvert sem ég fer.
Stundum nokkuð skrítinn finnst ykk-
ur, er það ekki? ... Ojæja, fjárinn liafi
það.... Getur maður ekki orðið fullur?
Gleymdist að búa til andann í vatniö?
Svona, í botn fyrir skáldskapnum!
í bofn!
Já, kannski eittíhvað gengur út af göt-
um, finnst ykkur?.... Það fer nú hvaö
úr hverju að koma sálarhuggun úr
þessu, önnur flasban drukkin.... Já,
hvort ég þyki hafa of frjálst um dynti?
Þín ljóð eru þitt, sagði ég, því ég
átti ekki vit í verðugt svar, og þess
vegna bætti ég engu við, því ég vissi
ekkert meir en ég hafði sagt: Það er.
samt Haligrímur. Það er nóg!
Mmm, það gleður mig samt, þrátt fyr
ir allt, að þú segir samt!
Heyrðu nú hvað um þig heifur verið
sagt.
Iiáttu það flakka!
„Hann var í söng mjög stirðraddaður,
hvörsdagslega skemmtinn og glaðsinna,
svo hann kastaði oftlega gamanvísu
fram um ýmsa tilburði, sem tilféllu og
broslegir voru, hvar af orsakaðist enn-
Framihald á bds. 13.
Giordano Brúnó
Til Arnulfs Överlands
Eftir Piet Hein
Hvers vegna brenndu þeir Giordano Brúnó?
Vegna þess að einlægni andans er háskaleg.
Vegna þess að andríki orðsins er vopn.
Vegna þoss að írelsi líísins er vald.
Vegna þess að irelsi lífsins er vald
sem ofbeldið stendur vanmegna gegn.
Vegna þess að andríki orðsins er vopn vort
gegn ofurveldi rannsóknarréttarins.
Vegna þess að einlægni andans er háskaleg
sérhverjum þeim sem lifir á undirokun hennar.
Vegna þess að Aristgtelum er unnt að steypa af stóli
og Kópe’TÚkusarnir megna að stækka heiminn.
Vegna þtss að hin langa vegferð mannkynsins
til móts viö nýja margbreytni og lífsfyllingu,
sem stjórnað er af auömjúkri hreinskilni hugans
sprengir allar þrældómsviðjar.
Þess vegiía bionndu þeir Giordano Brúnó.
Þess vegr;a. — Vegna þess að maðurinn er stærri
en dýflissUKlefinn sem hann er kvalinn í,
voldugri en vopnin sem beitt er gegn honum,
voldugri en peir kraftar, sem hlóðust svo máttarvana
gegn hugsun Gioidanos Brúnós.
Þess vegna lifa þeir ekki, heldur hann.
Ragnar Jóhannesson þýddi.
37. tbl. 1964.
LESBOK morgunblaðsins 3