Lesbók Morgunblaðsins - 14.03.1965, Blaðsíða 3

Jr au sitja þögul í eldhúsi sínu,
gamall maður og gömul kona, imdir
dimmu og hríð. Hann másar ofurlítið
og leikur með fínigur sína á borðinu,
hún prjónar við sokk og á stundum
raular hún hluta úr lagi, alltaf þann
sama og setur langar þagnir á milli.
Við fætur hennar liggur hundur, gamall
hundur, og sefur. Það er hlýtt í kríng-
um þau, hitinn kemur frá eldavélinni
og hann er nægur ef dyr standa ekki
opnar. Veðrið skekur húsið. Myrkrið
eykst.
Gamli maðurinn er fyrri að tala i
þögnina, segir að hann sé öara skoll-
inn á með hríð, másar og leikur með
fíngur sína. Það má nú 'heyra það,
Bvarar kona hans, segir að það séu nú
rtieiri lætin þetta, nefnir gvuð og dæs-
ir. Þá leggur hún frá sér prjónana og
Bokkinn, stendur þúnglega á fætur og
gmigur yfir að fcldavélinni. Það trekk-
ir bara sæmilega, segir 'hún, skarar í
pjóðirnar þar til eldurinn rís, bætir kol-
uir á og lokar. Eftir birtuna sean lék
in andlit þeirra sýnist myrkrið annað
en áður, er ekki bezt að kveikja, góða
mín, segir gamli maðurinn og brátt lýs-
ir frá olíulampanum á veggnum. Er
nckkuð að gera annað en leggja sig
jram að fjósi, spyr gamla konan, hag-
ræðir koddum á rúmi sínu, leggst og
« regur yfir sig teppi. O ætli það nokk-
uð, svarar bóndi hennar, situr þó kyrr
og horfir athyglislaust á fíngraleik
E.'nn. Hann fær hóstakast, hljóðin eru
e?ns og hann sé að kafna, hann kúgast
cg skelfur, en brátt hægist honum og
þá spyr hann blásandi hvort hann hafi
e.vki tekið inn. Hún svarar játandi, tókst
það um kaffið, segir hún og byltir sér
í íúminu. Hann hóstar á ný og stynur
upp að auðvitað sé það veðrið, hann
ætti svo sem að vera farinn að þekkja
þ- ð, má bara ekki koma út í kulda nú
orðið, segir hann og eingist sumdur og
prman af kvölum. Það er naumast að þú
hcstar, segir gamla konan og það er allt
rem hún getur sagt. Á eftir blæs hann
og segist ekki vita hvemig hann fari
a s þagar hann sé búinn að gefa það sem
maðurinn leysti áður en hann fór. Það
ré ekki margra daga verk og líkleiga
ci-epi hann sig þurfi hann að leysa í
í't'ðurhúsinu, myglaðan og rykfullan
ój. verrann. Hún segir að það mætti nú
reyna að tala við strákinn í Ási, hann
væri ekki leingi að skjótast þetta á
jeppanum ef færð væri góð og þætti lík
lega gott að verða sér úti um svolítinn
aukapeníng, úngan manninn og hraust-
an. Svo gott sem það verði nokkur færð,
fvarar gamli maðurinn og nú þagna
þau, hún leggur aftur augun og reyn-
ir að sofna, hann másar og heldur
éfram fíngraleik sínum, gamall og
i- reyttur maður.
íminn hringir. Gamli maðurinn
spyr hvort það sé híngað, en stendur
upp án þess að bíða svars og haltrar
í stofuna þar sem síminn hangir.
Hann fálmar eftir símtólinu í
myrkrinu, segir nei, það sé
ekki hímgað, stendur samt kyrr og
frilustar. Hann hallar sér upp að veggn-
u;n, heldur armarri hendinni fyrir tal-
npið og þannig stendur hann, másar
og blæs í skeggið. Kröftugt hóstakast
Verður til þess að hann leggur tólið
frá sér aftur og þreifar sig til dyranna.
Helviti er h-ann ’kaldur í stofunni,
hvískrar hann og hraðar sér á sæti
« :tt. Gamla konan hrekkur upp, spyr
því hann hafi nú verið að standa svona
leingi þarna inni, fársjúkur aumíng-
jnn, hraðar sér fram úr rúminu og seg-
ir að hann megi til að taka inn og vita
hvort slái ekki eitthvað á þetta. Hún
nær í meðalaflöskuna og matskeið, fyll-
ir skeiðina á barma og ber hana skjálf-
hent að munni bónda sírns. Hann sýp-
ur úr henni og grettir sig, segir að
þetta sé meiri bölvaði óþverrinn og þar
næst að Sveinn á Geira hafi verið að
hríngja. Hann hafði verið að spyrja Úlf-
Maðurinn sem fór
EFTIR JON YNGVA
staðamenn um hrossin og þeir saigt að
nú þýddi ekki annað en taka þau á
X.öf, hann loki vist alveg fyrir jörð í
þessum gaddi og allt veðurútlit það
s&nia. Þetta segir hann blásandi og spyr
því næst hvort veðrið sé ekki búið. Jú,
bað er búið, svarar hún, klukkan er
byrjuð að gánga sex og hann hefur
víst áreiðanlega spáð því sama eða
voru þeir ekki að segja það? Jú, þeir
segir gamla konan lágt og tekur þétt
í ábreiðurra, dregur hana nær því upp
íyrir höfuð. Það er naumast.
J\lukkan er lángt gengin sjö, þau
standa í gaumgunum og búa sig í fjósið.
Gamli maðurinn erfiðar við að fara í
slígvélin sín, þau eru of þraung og sjald
?n er hann móðari en þegar harm hefur
sögðu það, þeir sögðu það víst, ansar
hann og er tekinn að leika með fíng-
ur sína á ný, hægt og stirðlega. Hún
segir að það verði nú aldeilis álag fyrir
h&nn og þau bæði ef til þess komi að
bera hey og snjó í tuttugu hross eða
meir, orðin mannlaius og hann eins og
Lann er. Það verður nú meira verkið,
segir hún og leggst mæðulega í rúm
sitt. Já, við Sáum aldeilis að taka til
höndunum, másar hann þúnglega og
siðan að hann skilji ekki hvei-nig mað-
urinn gat gert þeim þennan grikk að
fara þegar verst stæði á, skilji það
bara ekki.
Mr annig situr hann enn um stund.
Hann fer með vísukorn fyrir munni
sér og horfir sljólega fram á hendur
sinar. Þær eru rauðar og þrútnar og
fíngur þeirra eru hættir að leika. Hann
'byrjar aftur að tala um manninn, segist
hafa sagt honum þegar þeir kvöddust
við fjósið að það væri homum ekki með
ÖJlu vansalaust að gera þeim þetta,
hann hafi sagsit vita það og hlaupið
svo. Það má nú segja að það er ekki
treystandi á þessa menn. Gamla konan
ei ekki sofnuð, liún segir að þau ættu
nú að vera farin að vita það, spyr hann
því næst hvort hann ætli ekki að fá
íér blund fram að fjósi, honum veiti
vist ekki af því og eitthvað þurfi þau
víst fyrr af stað en venjulega, það sé
vist ekki hlaupið að húsunum núna.
Hann játar því og skreiðist stirðlega
í rúm sitt, dregur yfir sig sæng og
hallar sér aftur. Hríðin lemur bæinn,
hann segir að það sé bara að gera af-
tf kaveður, það er nú meiri tíðin þetta,
segir hann og byrjar fíngraleikinn á
brjósti sér, en aðeins sfcutt þvi hóstinn
brýsf upp á ný og hann kúgast og
skelfur. Það er naumast hóstinn þetta,
lokið að troða þeim á sig. Þá blæs hann
og segir að það hafi nú verið ljóta hel-
vítis vitleysan að kaupa þessi stígvél,
stendur síðan másandi á meðan kona
hans klæðir hann í úlpuna. Hún segist
Ihafa lokað hundinn í eldhúsinu, ekkert
hafi bann að gera út í þetta veður og
sitthvað fleira segir hún á meðan hún
dúðar bónda sinn, geingur því næst
í búrið til að sækja mjólku.ráihölí&fc.
Gamli maðurinn er með báðar hdd*
irnar í höndunum, vantar þig ekki lji^
kallar hann en hún segir að þess þurfi
ekki, kemur litlu síðar og er þá aðetew
með dúnkinn, segir að þau geti ekki tek-
ið allt í einni ferð, hún verði að kom*
aftur og sækja fötuna og sigtið. Hana
svarar að sér lítist nú ekki á að húa
þurfi margar ferðir milli bæjar og húsa
í veðri sem þessu en það er aðeins van-
máttug athugasemd og nú leggja þa«
af stað.
Bylurinn ryðst á þau strax og dym-
ar eru opnar. Þau hörfa ósjálfrátt aftur,
beygja síðan höfuðin og gánga út, hann
á undan því hún ætlar að loka dyrun-
um. Pyrst í stað hegða þau sér eins og
blindingjar, gamli maðurinn setur fyrir
sig stafinn og þau snúa sér í allar áttir
leitandi skjóls til að anda. En það er
til einskis, hríðarkófið er sem ólgandi
haf og þau taka að fikra sig suður fyr-
ir garð, beygja þá upp túnið og stefna
þángað sem fjósið er. Nú logar aðeins
á annarri luktinni, ljós hinnar dó strax
í byrjun og lukt hefur reyndar sáralitla
þýðingu í beljanda sem þessum þegar
varla er hægt að opna augun hvað þá
meir. Þau gánga samsíða, snerta hvort
annað með handleggjunum öðru hvoru
og þurfi gamli maðurinn að hvíla sig
eða hósta, sem skeður oft, þá geingur
kona hans fyrir hann, reynir að veita
honum skjól við barm sér og bíður þar
til hann nær andanum á ný. Þau eru
þakin fönn, andlit þeirra og föt og
skegg gamla mannsins er tekið að
frjósa. Færðin er þúng, það er líkast
því að þau skríði þar sem skaflamir
eru stærstir og gamla konan verður
að draga eftir sér dúnkinn. Á stundum
eru þau nærri fokin um koll.
lj oks ná þau fjósinu, það er fennt
fyrir dymar og þau eru leinigi að opna.
Þegar inn kemur flýta þau sér að
krækja hurðinni aftur, gamli maðurinn
heingir luktina, þá sem logar á, opnar
hina og spyr konu sína hvort hún hafi
ekki eldspýtur. Nei, svarar hún, ég hélt
það væri stokkur í úlpuvasanum þín-
um, en þar er einginn stokkur og hún
segist munu koma með einn um leið
og hún sæki mjólkuráhöldin. Þú tekur
þá luktina með þér, þá sem logar, seg-
ir hann en hún svarar að það gagni
sér ekkert eins og veðrið sé og bara til
trafala, tekur dúnkinn og ber hann inn
fjósið. Taktu að minnsta kosti stafinn
Framhald á bls. 6.
TÚNGLSKIN
Eftir Dag Sigurðarson
Pöddur leika
í grasi. Ég sit
undir sígrænum
pálmalundi, fitla
við ýlustrá og horfi
á nýmánann klífa
himinhvolfið
heitt tært blátt og hella
silfurgeislum yfir
hlæjandi lauf
og pöddur sem sprikla
í grasi. Ég bíð
eftir sólskinsbarni
litlum grönnum ljúfum
broshýrum níu ára
eingli sem kemur bráðum
trítlandi eftir stígnum
á leiðinni heim
í háttinn með stór
galopin blikandi
augu og hrafnsvart
gljáandi slegið
hár sem fellur
um mjóslegnar herðar
og grannan brúnan
mjúkan háls sem ég
mafíuþorparinn kyrki
fyrir greiðslu á meðan
nýmáninn kátur hellir
silfurflóði yfir
hlæjandi lauf
og brynjaðar pöddur
sem sprikla í grasi
og skjótast milli
túnglskinsýlustráa.
10. tbl. 1965.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 3