Lesbók Morgunblaðsins - 08.08.1965, Page 15

veitíngahúsum þann tíma sem hann var
hér. Og það varð heldur ekki mikið um
það að hann ysi fé í greppinn, ekki
nema þá í vöruúttekt, svona voru tím-
arnir breyttir: í mat kaffi kvikmyndir
og þess háttar.
Mister James var stuttan tíma hér
að sinni eins og fyrr. Hann fór með
flugvél til Kaupmannahafnar eftir að-
eins viku dvöl hér eða um það bil, en
ég vissi að ég átti hvorki eftir að heyra
til hans né sjá hann eftir það.
júní, klukkan sex að kvöldi.
í þennan tíma hafði ég ekkert fyrir
stafni. Ég beið þess eins að vitaskipið
Hermóður legði frá bryggju, en ég hafði
ráðið mig til vitavörslu á Elliðaey í
Breiðafirði. Þegar hér var komið sögu
hafði ég selt nokkrar bækur og átti því
fyrir sigarettum og kaffihressingu.
Þetta var um sexleytið. Ég var að gánga
Laugaveg á leið niður í bæ. Þegar kallað
var á mig hinum megin á götunni.
Stæner!
Þá var þar enginn annar en sjálfur
William James!
Þarna urðu fagnaðarfundir eins og
nærri má geta. Hann hafði komið með
Gullfossi samdægurs frá Kaupmanna-
höfn. Við spurðum hvor annan hvað
hefði drifið á dagana síðan eins og gera
má ráð fyrir. Ég var hinn hressilegasti
í bragði, því nú gat ég lifað í von um að
fá loksins frið við að vera til, þótt ég
kviði því að vísu að verða þarna á ey-
unni yfir veturinn. Ég sagði honum sem
var um þessa fyrirhuguðu vitavörslu.
Eyan er þarna hinum megin við jökul-
inn, sagði ég og benti á Snæfellsjökul.
Ertu að gera að gamni þinu! Eða ertu
að segja satt: ætlarðu þér að vera þarna,
í þessu helvíti! Yfir vetur? Aleinn?
Hjálparlaus ef eitthvað kæmi fyrir?
Já.
Hvers vegna?
Ég á engra kosta völ. Nema þessa.
Æ, að heyra á endemi! Það er ekki
nokkur glóra í þessu! sagði hann ákveð-
inn. Hann fullyrti að ég mundi missa
vilið ef ég yrði þarna í mju'krum og
stormum hins tröllgráa íslenska veturs;
en ég hafði ráðið mig til eins árs.
Ég vissi að hann hafði rétt fyrir sér,
ég hafði óttast þetta, þetta eitt, að missa
vald á sjálfum mér, og víst var ég
hræddur, vist hafði ég óttast, einkanlega
af tilhugsuninni um myrkrið og gný-
inn frá ströndinni. Enda höfðu margir
varað mig við þessu, meðal annarra
vitavörðurinn sem var þar ásamt fjöl-
skyldu (ég gerði mér ferð til Hafnar-
fjarðar til að ræða við hann um eitt og
annað varðandi vitavörsluna). „Láttu
þér aldrei slíkt til hugar koma!“ sagði
hann, og foreldrar minir þrábáðu mig
að hætta við þetta. En þegar allt kom til
alls hafði ég ekki nokkur tök á að
sleppa þessu, ég átti engra annarra kosta
völ eins og ég sagði honum og hætti
heldur á að ærast þar í einhverju þrum-
andi helvíti en drepast sem vinnuþræll
í Reykjavík.
Ég má ekki vera að því að tala við
þig núna, því ég hef mælt mér mót við
mann, sagði James, en viltu vera svo
góður að hitta mig á gamla staðnum
okkar eftir kvöldmat?
Já, sagði ég. Gaman væri að tala við
Þig-
Vel á minnst, ég keypti tóbak um
borð í Gullfossi fyrir þig!
Þakka þér fyrir kæri James, það var
vel gert af þér.
Og ég furðaði mig á þessu. Hvað hafði
ég svo sem verðskuldað af honum,
manni sem ég hafði að mestu aðeins
hlustað á og oftast engu svarað nema
jái og neii og næstum því án hluttekn-
íngar í ræðum hans utan fyrsta kvöldið
þegar mér fannst hann framandi eins
og hann væri frá öðrum heimi?
Ég hitti hann á tilteknum tíma og
stað. Hann gekk rakleitt að borði í
horninu við gluggann með kaffi fyrir
tvo og byrjaði umsvifalaust á efninu.
Steinar, hlustaðu nú á.
Ég heyri.
Ég ætla að senda þig út í heim!
Senda mig? . . .
Hlustaðu nú á . . . og hann sagði mér
hvað ég ætti að gera, hvað hann ætlaði
að láta mig gera. Ekki svo að skilja að
hann hafi að nokkru leyti verið þvíng-
andi, en hann talaði eins og sá sem
valdið hefur, og það var gott að hann
var ákveðinn.
Steinar, þú átt að fara út í lönd — og
hann vissi að ég þráði ekkert fremur —
hvert sem þig langar!
En mister James, ég get það ekki, ég
er blánkur eins og betlari, sagði ég.
Don’t worry Stæner, I pay for you!
Hvílíkt líf! Hvílíkt óskabarn hamíngj-
unnar! Ég fann að hún kom yfir mig
í stríðum fossföllum og hún hríslaðist í
gegnum mig, eða var það hafið sjálft?
Ég heyrði fagran brimsöng í æðum
minum. Ó, hvílíkur óskadýrlíngur lífs-
ins — það horfði allt á mig, dolfallið
af ást! Guð, hér sit ég, komdu og rabb-
aðu við mig, sestu þarna á stólinn og
láttu mig sjá framan í þig, vertu ekki
feiminn!
Nú, svo varð okkur ekkert annað fyr-
ir en að skipuleggja af miklu kappi líf
næstu fimm mánaða, en fimm mánuðir
áttu það að verða svona til að byrja
með. Hann sagðist ætla að gefa mér að
minnsta kosti það sem samsvaraði
fimmtán þúsund krónum íslenskum og
á því skyldi ég lifa nefndan tíma, síðan
sæum við til um næstu framtíð.
Ég sagði honum sem satt var, að þetta
væri ævintýri líkast, og þá brosti hann
að mér eins og barni. Ég átti satt að
segja fá orð um þessa manngæsku rausn
kærleika eða hvað svo sem kalla á
slíkan stórskap, hlustaði og undraðist
og fór hjá mér og reyndi að koma hon-
um út, þvi honum lá mjög hátt rómur
svo að hver maður þarna á sjoppunni
gæti hafa heyrt það sem hann sagði.
Hvílíkur æsíngur og hiti! Við næsta
borð sátu tveir drukknir náúngar, augu
þeirra voru þrútin af glæpum, líklega
siglíngamenn sem létu sér fátt fyrir
brjósti brenna, gamlir morðdjöflar og
tukthúslimir frá fángelsum í Hong
Kong eða Sjanghaí eða kannski Sing
Sing? Og hvað yrði ef þeir rynnu á
lyktina af peníngum hans? Og jafnvel
þótt hann gerðist svo góður að unna
slíkum smælingjum þess sama og mér
— þá mundi ég hafa hugsað: fyrir allt
skai skáldskapurinn verða að gjalda!
Hann bað mig að láta þegar næsta
dag gánga frá vegabréfinu mínu. Sjálf-
ur sagðist hann ætla að kaupa farmiða
með Gullfossi fyrir mig.
Þegar til kom fékkst ekki far með
skipinu fyrr en mánuði síðar, en hann lét
skrifa nafn mitt á farþegaskrána til von-
ar og vara án þess að ráðgast um það við
mig. Til vonar og vara, sagði ég, því
hann var að hugsa um að kaupa far
með flugvél, var kominn á fremsta
hlunn með það. En þá var ég jafn sokk-
inn í skuldir útsvara og skatta og ég er
í dag; ég hafði víst gleymt eða trassað
að fylla út skýrsiur tveggja þriggja ára
og þess vegna var lagt á mig eins og
útgerðarfélag. En til allrar hamíngju
fékk ég gjaldfrest á útsvari, en fékk
aftur á móti penínga hjá William dag-
inn eftir til að hreinsa mig af sköttum,
fyrir skráníngu vegabréfs og fleiru þess
háttar. Þá var því ekki lengur annað að
gera en vera til, anda, slæpast, bíða eftir
að hann fengi peníngasendíngu frá Dan-
mörku, 6. júlí.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 15
26. tbl. 1965