Lesbók Morgunblaðsins - 05.12.1965, Blaðsíða 13

• mmnm
• m íw mm $turlu$ohar
T<IKN: HAHUfWSSW
l»A TOK /RFOÐR NOTf OKDAG,SOH HENA/RR, OK tfflF ÞElM X HESTfl
CKZ KERRUR OKSENDI ÞflU UPP. 'A HIMIM, flf ÞflU ÍKULU RlÐA
fl Hverjom z oæírum omhvei?vis jörðima.
ífl rfA-ÐR ER JVEFNDR /jU/VDILFARI, £R'ATTI TVAU BÖRN. ÞflU VflRtf
■SVfl FÖÍR OK FRÍÐ, AT HAMN KALLAÖI SON SiNn MANA, £N DÓTT-
VJR S/NA JÖL.OKUtPTí HANA ÞElM HfíNfJtj ER $UNR H6T.
EN QOÐIN REIDDUSK P£SSU OFORDRAM61.............:
R'iÐR NÖTT FYRfU >EIM H£STI,£R KflUflDR ER mWAK.OKÁTMORCNI
MERJUn DÓOGVIR HANN JORD/NA AF/1£LD/?OPDM ÍÍNDM.SA HESTR,
?K,f*FA*]i0i< L*S,R ALLT LOPT OKU'ÓRÞIN A AP
FflXI HflNS.
ÞflMÆLTl íflNHLERU
Hversu srmnmtl
íflNÉi JoLAR EÐA
Tl/NCLS? .
HflRR SECIR'.
OKToKU ÞAO SVSTKIN OK SÉTTd UPPA U\HIN,LÍTJ
SÓL KEVRfl Þ'fl HESTfl, £R DRÖQO KERRU SÓlARINNAR,
ÞElRfíR £R 60ÐIN HÖFDU ÍKflPflT TiL AT L*SA HÉfM-
flNfl,flF ÞEIRI SiUj £R FLfíUd'OR HÚSPBLLSUEIrtl.
Þeir HesrfíR HeiTflSVÁ: Arvakr
OK ALSVIDR. EN UNDIR B&flim
HESTANNfl SETTU QOÐIN TVfl VlND-
J3EL6I AT KÆLfl Þfl.EN V SUHUH-
FR/EOUPl ER PflTKflLLflT 'lSflRN-
KOE, -----------------------------
jafnvel þyngra að bera þessa fölsku
frægð en alla fyrirlitninguna áður. Allt
hlaut að komast upp fyrr eða síðar, og
þá mundi nú fyrst kasta tólfunum.
Öldur frægðarinnar risu hærra og
hærra og hótúðu brátt að drekkja hon-
nm. Gósseigandinn kalláði hann til sín á
skrifstofuna og talaði vingjarnlega við
hann. Hann bað hann gæta vel hæfileika
sinna, en varðveita þó umframt allt auð-
mýkt sína mitt í upphefðinni. Hann vildi
líka fá að sjá heiðursskjali'ð við tæki-
færi. Slíku skjali fylgdi víst oftast ein-
hver peningaupphæð, — hve stór var
hún?
— Fimm hundruð, svaraði Lars Hárd
með örvæntingu í röddinni og sneri sér
undan.
— Sei, sei. En nú er um að gera að
eyða ekki fénu í fánýta hluti, heldur
spara þáð til komandi tíma. Viti ég um
eitthvert heppilegt starf, skal ég leggja
inn gott orð.
Þegar hann kom heim, beið skóla-
kennarinn þar í stofunni. — Já, fyrir
dyrum stóð að halda árshátíð í skólan-
um, og vildi nú ekki nýja verðlauna-
ckáldið lesa nokkur verðlaunaljóð eftir
sig við~það tækifæri? Hvert mannsbarn
f sveitinni mundi koma til að hlusta á
skáldið, sem vaxið hefði upp og þrosk-
azt mitt á meðal þess.
Lars Hárd lofaði því og augu móður-
innar ljómuðu af stolti gagnvart þessum
fræga syni.
— Get ég fengið að líta á ver'ðlauna-
skjalið? spurði skólakennarinn.
— Það er í innrömmun, svaraði Lars
Hárd. Ég fæ það í næstu viku.
Um nóttina, meðan foreldrarnir
sváfu, reis Lars Hárd úr rekkju og
klæddist hljóðlega. Bréfinu stakk hann
í vasann. Ef til vill tækist honum a'ð
selja eitt og eitt kvæði, þegar hann
tæki nú aftur upp fyrri iðju, að mæla
göturnar í atvinnuleysinu.
Ekki þorði hann að hugsa til þess,
sem fólkið í sveitinni mundi segja. Þang-
að stigi hann aldrei fæti sínum framar.
Og þó hafði hann ekkert illt aðhafzt, —
áðeins látið fólkið trúa eins og því
þóknaðist.
í borginni heimsótti hann öll dagblöð-
in eftir röð þeirra í símaskránni, en að
viku liðinni hafði honum ekki tekizt að
selja eitt einasta kvæði. Ritstjórarnir
voru vingjarnlegir, en hristu höfuðin.
— Alltof óþroskað, sögðu þeir. Við
höfum heila bunka . . .
Óþroskuð — eftir allt sem hann hafði
mátt reyna! Það voru miklu fremur
þeir, sem voru of óþroskaðir til að
skilja hann!
Dag einn gekk hann fram hjá glugga,
þar sem bækur lágu í röðum. Þar voru
einnig nokkur gömul umslög með fögr-
um rithöndum. „Rithönd Strindbergs, kr.
15,00“, stóð á einum verðmiðanum.
Hann hugsaði sig um dálitla stund,
gekk síðan inn í húðina og lagði bréfið
frá Karlfeldt á borði’ð.
Bóksalinn var lítill og sköllóttur karl
með einhvern útlendan málhreim. Hann
tók bréfið og skoðaði það með stækk-
unargleri.
— Tvær krónur, sagði hann. Þetta
skáld er enn á lífi.
— Fimm krónur, sagði Lars Hárd.
— Tvær.
— Þrjár?
— Tvær.
Daginn eftir lá bréfið frá Karlfeldt 1
glugganum. Það kostaði tíu krónur.
VÍSINDIN
Framhald af bls. 9.
svo rakanuim sem ferskvatni á yfirborð
jarðar.
Þar kemst það smám sarnan aftur í
árnar otg þannig aftur til sjávar, ef til
vill eftir nokkrum krókalefðum giegn um
verksmiðjur, dýr og jurtir. Þeissi óum-
flýjaniiega ferð vatnsdropans frá sjó til
sjávar aftur, er kölluð hringrás vaitnsins.
Vísindamenn t-elja sig þurfa að fræð-
ast betur um hið flókna ferðaiag þessar
ar flökkuagnar vatnsins. Vatn er sam-
sett efni, og enn er tiltöluLega litið vit-
að um sams-etningu þess og eiginJIeika.
TILRAUNIR TIL VARÐVEIZLU
T
.1 il þess að reyna að varðveita eðli
Legt uppsprettuvatn, hafa menn byggt
stíflugarða og geyma og breytt rennsli
áa og lækja. Á sáðustu tímum hafa þeir
jafnvel framileitt efni, sem mynda þunna
himnu á stöðuvötn og vatnsigeyma, til að
tefja fyrir uppgufunartapinu. En otft
blæs vindurinn þessari himnu upp að
vatnsbakkanium.
Athuganir hafa sýnt að á sumuim svæð
um jar’ðar fer vatnstapið fram úr því
sem úrkoman bætir við, og er átt við
burtremnsli eftir ám, uppgufun og „út-
öndun“ (þ.e. uppgufun gegn um jurtir).
Vísindamenm eru rétt nýlega teknir að
rannsaka „vatnshaginn" — þ. e. mismun
inn á aðstreymi og frástreymi — á ýms-
um svæðium jarðar.
Ein síðasta nýjumgin við varðveizlu
ferskvatns er að sprengja jarð'lög, sem
hindra regnvatnið í að síga níður í jörð
itia og mynda þar sjálfgehða geyma.
Komið hefur ti‘l tals, að verkfræðingar
opni þessi fyrirstöðulög með kjarnorku
sprengingum.
Hægt er að sýna fram á, með nokkr-
um dæmum, hversu iðnaðurinn hrað-
eykur vatnsnotkunina. Þa'ð kostar 65.000
gallóna vatns að framleiða eitt tonn af
stáii, og tíu sinnum það fer til þess að
framleiða tonn af gervigúmmi. Eitt tonn
af pappír kostar um 85.000 gallóna af
vatni.
Því er það, að eftir því sem iðnaður
eflist með þjóðunum, og lifnaðarhættim-
ir verða dýrari, hrfðvex vatnsþörfin.
Auk þess er það, að hröð fólksfjölgun
ýtir undir þessa þróun, svo að með ó-
likindum má telja.
AUKIN VATNSÞÖRF
I Bandaríkj'unum, til dæmis að
taka, hefur vatnsnotkunin stigið upp í
svo ótrúlega töliu sem 360.000 miljónir
gallóna á dag, en það er aítur sama sem
um 1800 gallónar á mann, dag hvern.
Samkvæmt áætlunum mun þörfin vaxa
um að minnsta kosti 100.000 gallóna til
ársinis 1975 og að líkindum verður nú-
verandi tala þrefölduð um aldamótin
2000. (Eitt gallón er 4—5 lítrar).
Notkunin mun skiptast á a'ð gizka,
sem hér segir: 45% til iðnaðar, 45% til
jarðyrkju og 10% til heimanotikunar,
í böð, til drykkju, eldamennsku og
þvotta.
Með síun eða annarri slíkri meðferð
má nota vatnið oftar en einu sinni. í
fiestum iðnaði er vatn varðveitt með
því að dauðhneinsa það eða endurnýja
það á annan hátt, svo að það getur
haidið áfram hringrás sinni til frekari
notkunar í sömu verksmiðjunni. Sumar
pappírsverksmiðjur láta vatn sitt fara
Framhald á bls. 14.
40. tbl. 1965
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13