Lesbók Morgunblaðsins - 01.05.1966, Blaðsíða 2

SVIP
MVND
|L úðvík sextándi Frakkakon-
ungur reyndi í síðasta
skipti að ávarpa þjóð sína, þegar
hann stóð bundinn og klæðflettur á
aftökupallinum undir fallöxinni á
Byltingartorginu, sem fyrrum hét
Torg Lúðvíks fimmtánda, og þar
sem áður stóð stytta af honum sjálf-
um. Klukkan var rúmlega tíu,
mánudagsmorguninn 21. janúar
1793. Áttatíu þúsund manns með
alvæpni stóðu á torginu og næstu
strætum og virtu steinþegjandi fyr-
ir sér þennan afkomanda sextíu
konunga, sem átti nú að missa höf-
uð sitt frammi fyrir þegnum sínum,
38 ára gamall. Kvöldið áður hafði
hann kvatt drottningu sína og börn.
Milli kl. 5 og 6 um morguninn hafði
hann gert erfðaskrá sína, meðtekið
sakramentið og beðið verði sína um
að afhenda drottningunni giftingar-
hring sinn. Skyndilega hóf hann upp
raust sína og sagði: „Frakkar! Sak-
laus læt ég lífið; þetta segi ég á af-
tökustaðnum og skömmu áður en ég
geng á fund drottins míns. Ég fyrir-
gef óvinum mínum; ég óska þess, að
Frakkland...Hér var gripið
fram í fyrir honum; nýbakaður
„hershöfðingi“ á hestbaki hrópaði:
„Tambours!“, þ. e. „trumburnar!“.
Trumbuslátturinn yfirgnæfði rödd
konungs, einhver kallaði: „Böðlar,
gerið skyldu ykkar við lýðveldið!11,
konungur var bundinn niður við
höggstokkinn, axarblaðið þaut nið-
ur með þungum hvini og skildi höf-
uðið frá bolnum. Hermenn og böðl-
ar flykktust að, smurðu sverðseggj-
ar sínar úr blóði konungs og vættu
vasaklúta sína, til þess að selja
seinna sem minjagripi. Samson yfir-
böðull klippti lokka af höfði kon-
ungs og seldi síðar fyrir offjár.
Henri d’Orléans, sem nú gerir
kröfu til konungdóms í Frakklandi
gekk betur að ná eyrum frönsku þjóðar-
innar, þegar hann ávarpaði hana í fyrra,
172 árum og fimm lýðveldum eftir að
frændi hans var gerður höfðinu styttri.
Hann ávarpaði Frakka af kvikmynda-
tjaldinu. Sú ákvörðun hins virðulega
greifa af París að tala inn á fréttamynd,
sem sýnd var með samþykki de Gaulles
í öllum kvikmyndahúsum í Frakklandi,
endurvakti umtal manna um það, að de
Gaulle hefði hann enn í huga sem vænt-
anlegan eftirmann. Þetta tal hófst þegar
árið 1958, er de Gaulle komst aftur til
valda. Henri d’Orléans hefur einnig
marga kosti til að bera, sem franskan
þjóðhöfðingja geta prýtt. Hann er góð-
um gáfum gæddur, hlaut ágæta mennt-
u> , hefur trausta skapgerð, er virðuleg-
ur og á margþætta lífsreynslu að baki.
Hann gekk í frönsku útlendingaher-
deildina 1940, og gegndi herþjónustu
um nokkurra ára skeið með sóma. Árið
1937, þegar hann var 29 ára gamall, los-
aði hann sig úr öllum tengslum við
frönsku konungssinnahreyfinguna og
hið öfgafulla málgagn hennar, „Action
Francaise”. en hefur samt alls ekki
sleppt tilkalli til krúnunnar. Hann hefur
ritað bækur um stjórnmál og þjóðfé-
lagsmál. Greifinn er vellauðugur; á m.
a. geysimiklar fasteignir í norðurhverf-
um Parísarborgar; en hefur alltaf forð-
azt hið yfirborðskennda samkvæmislíf
brodd'borgaranna. Hann er fyrirmyndar-
heimilisfaðir. Með konu sinni, sem er
frænka hans, á hann nú tíu börn á lífi
og mörg barnabörn.
Greifinn af Paris fæddist í Nou-
vion-en-Thiérache, sveitabæ á stærð við
Akureyri, í Norður-Frakklandi árið 1908,
og er nú 57 ára gamall. Um 40 ára skeið
hefur hann reynt að gera þá hugmynd
vinsæla meðal Frakka, að endurreisn
konungdæmisins vaéri Frakklandi hag-
kvæm. Flest þessi ár hefur hann verið
neyddur til þess að búa í útlegð, en síð-
an 1950 hefur hónum verið leýfð búseta
í Frakklandi. Hann er mjög ánægður
með að hafa fengið þetta tækifæri til
þess að skýra málstað sinn og afstöðu á
kvikmynd, og hann heldur því fram, að
sú staðreynd, að ekki urðu óeirðir vegna
þess og ekki einu sinni „ s c a n d a 1 e “,
sanni, að þjóðin sé endurreisninni ekki
mótsnúin. Aðrir mundu nú segja, að
henni stæði alveg á sama. Konungssinn-
ar urðu mjög hrifnir af frammistöðu
„hins tígulega og teinrétta konungs-
efnis, sonar hinna sextiu konunga, sem
sömdu sögu hins mikla Frakklands“,
eins og þeir orðuðu það, og enn var tek-
ið að ræða um framtíð greifans og fram-
tíð Frakklands. Svo mikið er víst, að
de Gaulle hefur rætt um hugsanlega
endurreisn konungdæmis við greifann
af París, þótt ráðgjafar forsetans neiti
því, að slík endurreisn komi til mála.
r
■IV vikmyndin er vottur þess, að
Henri d’Orléans hefur nú breytt um að-
ferð. Fram að þessu hefur hann ekki
viljað reka áróður fyrir sér og ætt sinni
opinberlega, heldur hefur hann í kyrr-
þey rætt við stjórnmálamenn, verkalýðs-
leiðtoga o. s. frv. Nú reynir hann að
vinna hylli venjulegra franskra borgara,
lýðveldissinna, sem hafa síðan 1962 rétt
til að kjósa sér forseta í beinum kosn-
ingum. Nú er komið í ljós, að de Gaulle
ætlar ekki að draga sig í hlé að svo
stöddu, heldur hefur látið endurkjósa
sig til sjö ára, en aldrei er að vita, hve-
nær hann neyðist til að segja af sér
vegna sjúkleika eða hvenær hann deyr.
Hann hefur ekki enn bent á neinn sér-
stakan eftirmann, sem hann vill mæla
með.
Á kvikmydinni sést greifinn á heimili
sínu um jólaleytið með nokkrum barna
sinna. Hann hjálpar barnabörnunum að
skreyta jólatréð, gerir við reiðhjól niðri
í kjallara o. s. frv. Þá sést hann heim-
sækja bóndabæi og verksmiðjur, fljúga
til Austurlanda sem sérstakur erindreki
de Gaulles til viðræðna við Arabaleið-
toga og vinna ásamt starfsliði sínu að
útgáfu hins mánaðarlega fréttabréfs síns.
Þá sjást myndir af honum í einkabóka-
safni hans, sem er gífurlega mikið að
vöxtum, og þar ávarpar hann þjóðina:
„Staða mín í Frakklandi er alveg sér-
stök. Ég er hvorki hægrisinnaður né
vinstrisinnaður. Ég er hvorki tengdur
hagsmunum verkalýðsfélaga né vinnu-
veitenda. Það eru aðeins allsherjar
hagsmunir Frakklands og velférð
frönsku þjóðarinnar, sem skipta rhig
máli. Kynni mín af öllu því fólki, sem
ég hef hitt, hafa verið mér hvatning,
hverjar sem skoðanir þess annars eru á
þjóðmálum“.
Margir álíta, að de Gaulle muni ekki
ljúka núverandi forsetatímabili sínu,
heldur muni hann styðja annan til valda,
áður en sjö ár eru liðin. Þá muni hann
ekki leita til atvinnustjórnmálamanna,
og hann sé ekki lengur þeirrar skoðunar,
að Georges Pompidou eigi að taka við
af honum. Það sé aðeins Henri d’Orléans,
sem geti varðveitt þjóðlega -einingu og
stöðugleika Frakklands, sem de Gaulle
er svo kær. Einn stuðningsmanna greif-
ans segir: „Það er einungis afkomandi
heilags Lúðvíks (Lúðvíks IX. krossfara),
sem er hæfur til að styðja fingri á hnaþp-
inn, er gerir út um örlög Frakklands'1.
Parísargreifinn hefur alla ævi haft aug-
un á hásæti Frakklands. Hann hefur tek-
ið það skýrt fram, að þar eð hann sé
ópólitískur, muni hann ekki berjast til
valda með venjulegum hætti, heldur
bíða þess, að þjóðin leiti til hans til þess
að varðveita eininguna. Hann muni ein-
vörðungu taka kjöri meirihluta þjóðar-
innar.
r
VFreifinn er afkomandi hinnar svo-
nefndu yngri greinar frönsku konungs-
ættarinnar. Hann er Orléans, afkomandi
Filippusar, hertoga af Orléans, bróður
Lúðvíks XIV., og sonarsonarsonarsonur
síðasta konungs Frakka, Lúðvíks Filipp-
usar, sem rekinn var frá völdum 1848.
Þessi grein ættarinnar hafði misgott orð
á sér fyrrum, en síðustu 100 árin hefur
hún átt marga fræðimenn og lærdóms-
menn, landkönnuði og listamenn. Ekki
styðja allir konungssinnar tilkall Hinriks
af Orléans til frönsku krúnunnar. Sum-
ir veita spönsku Bourbon-unum atbeina,
en þeir eru beinir afkomendur Lúðvíks
XIV. Bourbonistar minna á, að einn for-
feðra Hinriks greiddi atkvæði með af-
töku Lúðvíks XVI., og þeir kalla Lúðvík
Filippus landræningja. Meirihluti kon-
ungssinna styður hann þó, og árið 1931,
þegar hann kvæntist hinni fögru Isa-
bellu d’Orléans-Bragance, sem einnig er
afkomandi Lúðvíks Filippusar, flykkt-
ust þeir til Palermó á Sikiley, þar sem
brúðkaupið fór fram, og hrópuðu „Vive
Framhal dá bls. ;6.
Framkv.stj.: Siglos Jónsson.
Ritstjórar: Siguröur Bjarnason frá Vítrui
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráö Jónssoii: 'u'~
Auglýsingar: Aml GarSar Krlstinsson. ' ;
Ritstjóm: Aðalstræti S. Simi 224S0. ,,
tJtgefandl: H.f. Arvakur. Reykjavllc.
2 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS———-— ------1——--------------------—-------------— — 1. maí 1966 '