Lesbók Morgunblaðsins - 11.06.1967, Blaðsíða 13

þriðjung af því sem selst. Hún er þarna
við afgreiðslu og sér um að halda seln-
um 'hreinum. Ég veit ekki hvort svona
fyrirtæki mundi ganga hér í Reykjavík
en þarna fyrir vestan verður það að
vera með þessu sniði. Það er fátítt, að
málarair selji heima hjá sér. I stórri
borg veit enginn, hvar þeir eiga heima.“
H ún skrifar R. Jónsdóttir undir
myndirnar. >að er sérkennilegra en
Ream og auk þess eiga Bandaríkjamenn
ekki vont með að segja Jónsdóttir. Hún
er orðin nokkuð vel þekkt listakona í
Washington og upp á síðkastið hafa
myndir hennar að jafnaði selzt vel. Hún
segir:
„Ég hef þann hátt á að mála þrjá
daga í viku. Ég hef bílinn tvo daga í
viku og fer þá til útréttinga, á sýningar
eða í heimsóknir o. s. frv. Og þá daga
mála ég ekki. En þegar ég er heima,
þá byrja ég strax klukkan níu að
morgni og mála til hádegis. Svo tek ég
aðra rispu eftir hádegi, fram undir
kl. þrjú. Eftir tvo til þrjá tíma í lotu
er ég orðin þreytt.“
Ragnheiður er alveg viss um, að ís-
lenzkt landslag hefur orðið henni meiri
aflvaki en það landslag, sem hún hefur
séð fyrir vestan, en þó hefur hún líka
séð landslag þa-r sem hreif hana, til
dæmis í Maryland. Hún segir: „Tré
hafa aldrei hrifið mig, en aftur á móti
eru klettar óendanlegt viðfangsefni fyr-
ir mig. Klettamyndirnar á sýningunni
voru allar úr Almannagjá."
„Ekki tók ég beinlínis eftir því,“ sagði
ég. „Notarðu yfirleitt alveg ákveðnar
fyrirmyndir? “
„Nei, alls ekki. Ég nota eitt héðan og
annað þaðan. Hræri þessu öllu saman
og ég veit kannski ekki alltaf fyrir
víst, hvaða áhrif eru íslenzk og hvaða
áhrif eru amerísk."
„En hraun ....?“
„Mér finnst alltaf, að það komi bara
Kjarval út úr því, ef ég fer að mála
hraun. Hann er svo sterku-r málari. En
ég held, að ég eigi eftir að reyna við
tré; það væri góð ögun. Þá mundi ég
helzt mála þau ber, án 1-aufskrúðs. Til
þess að fá fram ,,strúktúrinn“.“
Ameríka og einkum þó New
York, það er staðurinn, þar sem stefn-
urna-r fæðast og deyja nú til dags. New
York hefur tekið við því hlutverki, sem
París hafði fyrr á árum, að vera þýð-
inga-rmesta áhrifamiðstöð í myndlist-
inni. En hvað er helzt við lýði núna;
hvers eðlis er það helzt, sem upp er
hengt þessa stundina? Er það Op eða
Pop?
Ragnheiður segir: „Abstrakt express-
jónismi er enn við lýði vestra, en minna
ber á honuri. Líka eru listastefnur eins
og Op og Pop á undanhaldi, en mest
ber á þvi, sem kall-að er „Hard Edge“,
og „Color Painting". Raunar er „Color
Painting“ það nýjasta og á upptök sín
í Washington. Höfundar þeirrar stefnu
vildu losna undan myndbyggingunni og
byggja eingöngu á litaáhrifum. En það
er líka talsvert af súrrea-lisma á ferð-
inni og geometriskri abstraktkúnst. Það
eru jafnvel til málarar vestra, sem fást
við impressjónisma. Sumir mála mynd-
ir, sem ná yfir heila veggi, og svo er
talað um „Minimal“-list. Það er það
allra minnsta mögulega í myndlist; við
skulum segja einn einasti punktur, eða
ein svört líya niðureftir auðum strig-
anum.“
„Er hægt að segja, að allur almenn-
ingur sæki sýningar í Washington?“
„Já, það er einmitt þessi svokallaði
almenningur, sem sækir sýningar, og
það eru ekki eingöngu safnarar, sem
kaupa myndi-r, heldur ofur venjulegt
fólk af öllum stigum, ekki sízt ungt
fól-k. Verð á myndum getur naumast
talizt hærra þar en hér; ég var til
dæmis með svipað verð á þessum
myndum, sem ég sýndi í Bogasalnum,
og ég hefði haft fyrir vestan."
„Þú ert búin að skjóta rótum í Wash-
ington ......?“
„Mér finnst ég eiga tvö föðurlönd
og bæði eru mér jafn kær. Ég tala um
að fara heim til íslands. Og þega-r ég er
hér, þá fer ég heim til Bandarikjanna.
Það er margt í fari Bandaríkjanna, sem
ég kann mjög vel við, og Washington er
yndisleg borg. Að vísu er náttúrufeg-
urðin á annan máta; byggist meira á
gróðrinum en hér, en það landslag er
naumast til í veröldinni, að það verði
ekki einhversstaðar fundið í Bandaríkj-
unum.“
„Varstu ekki haldin heimþrá fyrstu
árin?“
„Það kom kannski yfir mig einstaka
sinnum, að mig langaði heim. En það
breytir miklu, að ég hef alltaf komið
heim á hverju ári. Og þá reyni ég að
fara austur á Þingvöll til þess að skoða
gjárnar og klettana mína góðu. Þú
manst eftir teikningunum, sem ég
sýndi í Bogasalnum. Þær voru allar af
hamravegg Almannagjár.“
„Þið lifið náttúrlega eins og blómi í
eggi,“ ska-ut ég inn í.
„Já, ég held að það megi til sanns
vegar færa.“
„En þú hefur gefið tónlistina upp á
bátinn.“
„Ég er hætt að spila sjálf. Þó gæti ég
það núna vegna þess að það er enginn
annar í húsinu. En við höfum bæði mik-
ið yndi af tónlist. Við eigum gott plötu-
safn og förum oft á hljómleika á vet-
urna. Við hrósuðum happi yfir að geta
hlustað á Askenazy hérna, því hann hef-
ur aldrei ha-ldið hljómleika í Washing-
ton. Við teljum hann fremstan í hópi
þeirra píanista af hans kynslóð, sem
við höfum heyrt leika, en þeir eru
margir og Van Cliburn líklega sá fræg-
asti.“
„Það er merkilegt, að Askenazy skuli
aldrei hafa haldið hljómleika í Wash-
ington. Kannski það sé auðveldara fyrir
Grímseyinga að fá hann. En segðu mér
annað: Donald er írskt nafn. Er mað-
urinn þinn af írskum ættum?“
„Nei, Dorvld er af þýzkum og frönsk-
um ættum. Forfaðir hans fluttist til
Bandaríkjanna seint á 18. öld og settist
þa:r að s-em nú heitir Reamstown í
Pennsylvaníu. Borgin heitir í höfuðið á
honum. Niðjar hans eru nú tvístraðir
út um öll Bandaríkin, en þeir hafa með
sér fjölskyldufélag og hittast í Reams-
town í ágústmánuði á ári hverju.
Tengdafaðir minn hefur geysilega mik-
inn áhuga á ættfræði og eyðir flestum
sínum tómstundum við að g-rúska í
gömlum skjölum og kirkjubókum á rík-
isskjalasafninu í Washington."
„Jæja, ég 'hélt, að fslendingar væru
einir um þann kvilla. En við minntumst
áðan á alla þá, sem hafa atvinnu af
myndlistinni í Washington. Nú er stund-
um talað um „professional“ málara, eða
atvinnumálara. Hvernig ber að skil-
greina slíkt, hver er atvinnumálari og
hver ekki?“
„Ég held að það hafi reynzt mjög
erfitt að finna nokkra skilgreiningu á
því.“
„En góður málari, sem verður af fjár-
hagsástæðum að stunda einhverja at-
vinnu, og málar þar af leiðandi aðeins
í frístundum, er hann atvinnumaður
eða ekki?“
„Já, í mínum augum er hann það.“
„En hvað segír þú þá um fúskara,
sem hefur aðstöðu til að gefa sig einn
og óskiptur að myndsköpun?“
„Ég veit ekki, það er mjög erfitt að
segja um þetta. En mér finnst alúðin
og alvaran, sem liggur á bak við ástund-
unarsemina, hafa mikið að segja, þegar
maður talar um hver er prófessional
og hver ekki.“
„Er mikil samheldni meðal mynd-
listarmanna í Washington?"
„Nei, ekki get ég sagt það. Það nenn-
ir enginn að leggja neitt af mörkum
fyrir heildina eða einhverskonar félags-
starf. Myndlistarmenn eru miklir ein-
staklingshyggjumenn allsstaðar. Þeir
Framhald á bls. 14
Uppáhalds-
matur eigin
mannsins
Frú Kristín
Ingimarsdóttir Thom-
sen, eiginkona
Sigurd Ebbe Thomsen,
svarar spurningunni.
■■ ■
Það var ekki til þess að fá upp-
skriftir að matarréttum, sem eru á
hvers manns borði, að ég lagði
spurningu þáttarins fyrir Kristínu
Ingimarsdóttur Thomsen, unga
konu í Vesturbænum. Maður henn-
ar, Ebbe Thomsen, er Fœreyingur,
og þótt við teljum Fœreyinga ná-
frœndur okkar, er ekki þar með
sagt, að mataræði þeirra komi með
öllu kunnuglega fyrir sjónir. En
skyldleika má þó sjá, enda eru
aðalhráefnin, fiskurinn og lamba-
kjötið, þau sömu.
— Ja, það má nú ekki búast
við alltof miklu af mér í matar-
frœðunum, segir Kristín. — Það er
ekki svo langt síðan ég gifti mig, að
ég er eiginlega hálfgerður viðvan-
ingur ennþá. Og þjóðarrétt Fær-
eyinga, skerpukjötið, sem Ebbe
þykir auðvitað mesta hnossgœti,
get ég ekki haft á borðum hérna.
Ég hef reynt það, hengdi upp læri
af nýslátruðu í hjalli nálægt sjó,
en það vantaði eitthvað upp á þetta
rétta, fœreyska bragð.
Þegar skerpukjötið er búið að
hanga í 3—4 mánuði, eða frá slát-
urtíð og fram að jólum, er það til-
búið á borðið. Það er þá ýmist
borðað með heitum kartöflum eða
sneitt niður á brauð.
Kristín er furðufróð um fœr-
eyska matargerð, enda hefur hún
dvalið í Fœreyjum, og á eftir að
lœra meira, því að þau hjónin eru
í þann veginn að flytjast til Skopun
á Sandey, heimabyggðar Ebbe. Þar
er gott til fanga og sem dœmi sögðu
þau mér, Kristín og Ebbe, að þeg-
ar þau voru í Skopun, hefðu þau
farið á ufsaveiðar eitt kvöldið og
veitt hundrað ufsa af klettasnös
skammt frá bœnum. Það er held-
ur ekki langt að fara á rituveiðar,
en hana veiða Fœreyingar mikið til
matar og sjóða af henni súpu. Og
ekki má gleyma grindinni, þegar
talað er um matarœði Færeyinga.
Grindakjötið er borðað nýtt, og
eru þá soðin stykki af kjöti og
spiki saman í potti. Það er líka
saltað eða þurrkað, eins og skerpu-
kjötið, og þá borðað með söltuðu
spiki og kartöflum. Færeyingar
súrsa ekki spikið, eins og við ís-
lendingar, og eru yfirleitt ekki
gefnir fyrir súrmat. Eina súrmetið
er „mjólkurstopp“, sem þeir búa
til á sumrin með því að láta ný-
mjólk standa í íláti, þar til hún er
hlaupin.
Kristín segir, að Ebbe þyki ís-
lenzkur matur prýðilegur, m. a. s.
kœst skata og hrossakjöt, sem ekki
er borðað í Færeyjum. En þrátt
fyrir ágœti íslenzks matar, er hann
þó aldrei ánægðari en þegar Krist-
ín býr til handa honum Knetti.
Efnið er: þorskhakk,
hveiti,
kartöflumjöl,
mjólk,
salt og pipar,
brytjaður mör
Lagað fiskfars á venjulegan hátt,
en haft nokkuð þykkt og hrært
mjög lengi. Knettirnir eru búnir
til á þann hátt, að smáskammtur af
deiginu er tekinn í lófann, mör
lagður í miðjuna og deigið hnoðað
saman í kúlu utan um mörinn. Sett
í pott og soðið í 20—30 mín., eftir
stærð knettanna. Borðað með soðn-
um kartöflum og sterku sinnepi
— og stundum rabarbarasultu. Úr
soðinu er búin til knettasúpa, sem
er löguð eins og venjuleg fiskisúpa.
Knettirnir eru líka góðir kaldir,
eru þá sneiddir niður sem álegg á
brauð.
Leiðrétting:
f síðasta þætti féll niður nafn
eiginmannsins, þegar frú Ebba
Jónsdóttir svaraði spurningunni.
Það er rétt að svipta hér með hul-
unni af eiginmanninum; hann heit-
ir Engilbert Guðmundsson og er
tannlœknir.
11. júni 1967
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13