Lesbók Morgunblaðsins - 18.06.1967, Blaðsíða 8

italskur nútímaarkitektúr: Olivetti-byggingin í Mílanó,
:■;■::>>■>
■
■ ■ ,■■ :
. .

■^iHi :::■■.
Með hinum frægustu nútímabyggingum
á Ítalíu er Pirelli-byggingin í Mílanó.
Ævagömul ítölsk teikning af stól.
Nervi teiknaði og Italir byggðu þetta glæsilega íþróttahús fyrir Olympíuleikana
í Bóm. Það heitir Palazzo dello Sport og er úr steinsteypu.
D aa
jí vor var haldin í Reykjavík ítölsk sýning, sem því miður gaf nánast
enga hugmynd um „La linea Italiana“, ítölsku línuna — eins og ætlunin
hefur þó vafalaust verið. Það hefur verið sagt, að ítölum sé formskynið
svo inngróið, að þeir geti naumast búið til ljótan hlut eða ljóta byggingu.
Aftur á móti er ítalska línan leiðandi á mörgum sviðum og nægir að
benda á karlmannafatatízkuna og bílaiðnaðinn. Þar er flest, sem Italir
láta frá sér fara, „kópíerað“ um víða veröld. ítalir hafa átt framúrskar-
andi arkitekta á öllum öldum síðan Rómúlus grundvallaði Rómahorg og
hvarvetna á Ítalíu sjást merki þess. Hér í opnunni eru nokkur sýnishorn
af ítalskri form- og skreytilist úr fortíðinni og nútímanum.
E Iztu gerðir ítalsíkra húsgagna eru
þær, sem nú eru almennt kenndar við
Etrúríu — etrúsk húsgögn. Þau eru
einkum til komin fyrir síðgrísk áhrif og
greinsat í kolla, legubekki, stóla, fóta-
skemla, borð og ýmsar gerðir af einföld-
um hirzlum. Rómversk húsgagnasmíði fór
að dæmi rómverskrar byggingarlistar og
lagaði sig eftir grískum fyrirmyndum,
sem þá voru í hnignun eftir fegurð og
stranglei'k eldri grískrar listar. Þessar
fyrirmyndir voru s'krautlegri og áttu
betur við framgjarnan smekk Róm-
verja, sem nú vonu að 'hefjast til valda
og áhrifa, og þær urðu grundvöllur
elztu húsgagna Rómverja, þannig að
einatt er erfitt að greina þau frá grísk-
um húsgögnum á þiessu skeiði.
Vegna hinna greiðu samgangna, sem
rómverska hernaðarkerfið hafði komið
á, voru form og gerðir húsgagnanna að
verulegu leyti eins um gervallt heims-
veldið, þannig að legubekkir, stólar og
borð voru mjög áþekk í öllum nýlend-
unum, allt frá Norður-Englandi til
Norður-Afríku.
Mjúfc áfclæði voru notuð á rúm og
leguibekfci, allt frá leðiri og lini tii gæra
og síðar silkis. Ef marka má af tilvitn-
unum fornra höfunda, voru ofnir dúkar
einatt mjög litríkir, en bólstrun, eins og
við þefckjum hana nú, var nálega ó-
þekkt. Tjöld voru notuð, en aðallega
Idyratjöld. Litríki vefnaðarins hlýtur að
ihafa magnazt af litunum í mósaífcgólf-
unum. Maríus hinn epíkiúrski lýsir þess-
um fornu rómversku góifum og segir
frá hinum litauðugu áhrifum innan-
ihúss, sem voru árangurinn af ríflegum/
tilkostnaði Rómverja til gólflagningar,
og hann getur þe,ss að góilfin hafi notið
isín bezt þegar þau voru komin til ára
'sinna. Suetoniusi, sem uppi var á 2. öldi
e. Kr, gerir hins vegar heldur kald-
hæðnislegar athugasemdir við fátækleg-
an húsbúnað og fyrirlitningu á munaði
í a. m. k. einu húsi Agústusar keisara.
Á miðöldum var kjarni hinna stærri
húsa forsalurinn með svefnherbergi hús-
bóndans við hliðina, en húsbúnaður var
enn ófullfcominn miðað við seinni tíma,
þó oft kæmi fram mikil sfcrautgirni í
litníkum veggtjöldum og myndskreytt-
um brekánum, sem komu frá nálægum
Austúrlön-dum.
Með miálverkum Carpaccios (1486—
1525), sem lýsa út í æsax húsgögnum og
Formkúnstin er ekki fædd í gær. Her
er lítiö borð frá tímum Etrúska.
Hægindastóll eftir ítalskan nútímahús-
gagnaarkitekt.
■■
>■:
:: •::

i
f
:
• í ,?;J
; ■ ■ " : ■ :■
aap|
■ w
:
:,■'■■'■■ . í’
| ' j
I ■ ■ ;«;' lil
' '
'Ár:.:
1
, ■ ■ : ::::::: ■',':. ■ :■■'::::, /.. . : :
Þessi ítalski stóll er kenndur við Sa-
vonarola og hefur verið í góðu gildi
síðan á 16. öld.
g LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
18. júní 1967