Lesbók Morgunblaðsins - 21.01.1968, Blaðsíða 11

EF(F) r/R 5ÍfNDUÍM) H Te K
[[JffiEf ö
ATAR

BS B RRflORT y '/Jrí?fl {) '/ HER
AFLfí t>
EV
RR fí O C\ dRRUTWDIRS lOLft N
VER
þRRÓ) ENN brk'iv Le4
F
Tt i f(rTT D
- MYNDAGATAN LAUSN -
Lausnin verður ])VÍ: — EFTIR SÍENDURTEKNAR ÖGRANIR GERÐI ISRAEL
ARAS A ARABA, TVÍSTRABI HERAFLA ÞEIRRA OG BRAUT UNDIR SIG
LAND. ER ÞAR ENN ÓFRIÐLEGT OG VÍGAFERLI ANNAÐ VEIFH).
Lausnir skiptu hundruðum eins og á krossgátunni, og voru flestar þeirra réttar.
Ýmsir höfðu LANDA Þ í stað AFLA Þ, og getur það einnig staðizt (tvístraði her
landa þeirra).
Dregið var um verðlaunin. Þau hlutu:
Kr. 1 000,00: — Sigrún Stefánsdóttir, herbergi 24, Heimavist M.A. á Akureyri.
Kr. 500,00: — Fjölskyldan Tunguvegi 40, Reykjavík og Elín Jósefsdóttir, Reykja-
víkurvegi 34, Hafnarfirði.
vegar var Slgmunður Brestlsson leigu-
þý erlends valds.“
„Þú heldur þá, að Færeyingar geti
séð um sig sjálfir, þó að fáir séu?“
spurði ég.
„Enginn efi, séu kunnáttumenn f
stjórn. Stjórnmál eru ekkert annað en
viðskipti. Sé landsstjórnin þjálfuð í vi'ð-
skiptum, gengur allt vel.“
„Svo að við víkjum aftur að starfi
þínu, bílstjóminni, hefur þér aldrei
hlekkzt á?“
„Aldrei. Hættan á bílslysum er hverf-
andi, ef menn læra nógu ungir og eru sí-
fellt í þjálfun. Menn þurfa helzt að
læra innan við fermingu.“
„En hvað þá um ölvun við akstur?"
„Ölvun er langalgengust orsök bif-
reiðarslysa. Það er brjálæði af öku-
mönnum að neyta víns. Þann munað
hef ég aldrei leyft mér.“
Svo fer Andreas að segja mér frá
dvöl sinni á íslandi fyrir áratugum
síðan:
„Einu sinni var ég staddur hjá Gísla
Johnsen við Túngötuna. Þá kom land-
skjálftakippur, svo áð bollarnir hoppuðu
á borðinu. Fólkið í húsinu varð dauð-
skelkað, en ég fann ekki til hræðslu,
líklega af tómum óvitaskap og reynslu-
leysi.“
Margt fleira bar á góma. Andreas
lauk erindi sínu í Leirvík, sneri við og
skilaði mér aftur að skólahúsinu. Þar
■frétti ég, að Jakob væri farinn að þurrka
hey sitt í Norður-Götu, enda kominn
brakandi þerrir. Sneri ég því þangað
út eftir og velti við með honum hey-
inu. Að snúningi loknum héldum við
heim til hádegisver’ðar.
Síðdegis varð ég skólastjórahjónunum
samferða gangandi til Norður-Götu. Víðs
vegar gengum við fram hjá fólki, sem
var í óða önn að taka saman hey, glatt
og ánægt yfir að hafa loks fengið góð-
an þurrk. Skólastjórahjónin buðu því
gott kvöld. Það heilsaði á móti og bætti
við:
„Þetta hefur verið mikill hamingju-
dagur.“
Svo fór frú Ragnhildur að fóst vi'ð
heyið, ásamt syni sínum, en Jakob gekk
með mér þangað, sem talið er, að Þránd-
ur hafi búið. Fyrst gengum við til kirkj-
unnar. Hún er sérkennilegt hús með
torfþaki og hafði fyrr um daginn vakið
athygli mína álengdar. Jakob brá sér
í næsta hús og náði í lykilinn að henni,
kom svo að vörmu spori aftur, og hún
opnaðist, eftir nokkra fyrirstöðu þó.
Kirkjan í Götu var bygg'ð 1830. Hún
fór vel við umhverfið og var einkar
hlýleg hið innra, bitar þvert yfir á milli
lausholta. Hins vegar fannst mér altar-
istaflan ekki eiga þar heima. Hún var
máluð í allt of sterkum litum og bar
ekki færeyskan blæ, enda gerð af dönsk
um listamanni. En skírnarskálin, um 220
ára gömul, hæfði vel fornum stíl kirkj-
unnar. Rétt utan við kirkjugarðinn benti
Jakoib mér á grjótundirstöðu undir
•beitusikúr eða öðnu úthýsi.
„Munnmælin segja, að þetta sé undir
bæ, Þrándar", mælti hann af hógværð.
Frá kirkjunni gengum við inn eftir
I áttina að túni skólastjórans. Brátt náði
Andreas okkur á bíl sínum, bauð okkur
far, en beið hjá túninu, me'ðan ég kvaddi
hjónin og son þeirra, sem voru þegar
viðbúin að láta heyið inn í hlöðu.
„Þetta hafði verið mikill hamingju-
dagur,“ eins og öllum í þessu friðsæla
þorpi kom saman um. Og undir það gat
ég tekið af heilum hug.
Svo veifuðu þau til mín í kveðjuskyni,
skólastjórahjónin, sem voru að ljúka
aðalævistarfinu, en um leið að byrja
nýtt líf, og sonur þeirra, sem ég hef
nú gleymt hvað heitir.
Því næst ók Andreas me'ð mig af stað,
einan farþega. Leið okkar lá yfir brúna
á Stórá, rétt ofan við Götuvík.
„Hér var Þrándur forðum skírður,"
sagði Andreas og benti ofan í straum-
vatnið.
„Enda þótt lítið virtist gefinn fyrir
kirkju og kristindóm," bætti ég við.
„Hann var nú samt betur kristinn en
Sigmundur Brestisson," sagði Andreas
bílstjóri.
Eftir það ók hann með mig að Tóft-
um. Pílagrímsganga mín til Götu var
enduð, og lengi þráð ósk hafði náð
að rætast.
S einasta daginn sem vi’ð dvöld-
umst í Þórshöfn, 20. ágúst, borðuðum
við hádegisverð á Hótel Hafníu, ásamt
Jóhannesi, konu hans og tveim dætr-
um. En að lokinni máltíð fórum við um
húsið, og sýndi hóteleigandinn okkur
helztu vistarverur þessarar stærstu
byggingar í Færeyjum. Síðan gengu
þau Jóhannes og mæðgurnar með okk-
ur um Þingnes og aðra helztu hluta
Þórshafnar. Væri of langt mál að endur-
segja hér allan þann fróðleik, sem hann
lét í té um þennan litríka bæ, sögu
hans, fegurð og fjölbreytni.
Seig nú á seinni hluta dags. Enn átt-
um við þó eftir að lifa eitt merkilegasta
ævintýri'ð í þessari Færeyjaför. Það var
heimsóknin til Sönnu av Skarði, ekkju
Símunar lýðháskólastjóra, og Bergljót-
ar dóttur þeirra, í fylgd með Jóhannesi
og þeim mæðgum. Frú Sanna var þá 91
árs að aldri og hin hressasta, spurul og
vakandi. Minnti hún mig flestum frem-
ur á orð Steingríms Thorsteinssonar:
„Fögur sál er ávallt ung undir silfur-
hærum.“ Virtist hún þekkja til furðu
margs á Islandi, enda voru þau hjónin
íslandsvinir, Símun av Skarði góður í
íslenzku og las mikið af bókum á því
máli. Hékk ágæt mynd af honum á vegg
í stofunni, gerð af færeyska mlálaranum
Samuel Joensen Mikines. Bergljót er
kvenna högust og sýndi konu minni
ýmislegt, sem hún hafði ofið snilldar-
lega.
Loks buðu þau frú Pálína og Jóhann-
es av Skarði okkur með sér heim til
kvöldverðar. Kvöddum vi'ð síðan þessa
fjölskyldu, sem greitt hafði götu okk-
ar meir en nokkurt annað fólk í Fær-
eyjum.
Ifaldið úr Ilöfn.
ÍClukkan 8 á mánudagsmorgun 21.
ágúst var búizt við Krónprinsinum frá
Kaupmannahöfn til Þórshafnar, en
vegna mótvinds kom hann ekki fyrr
en hálftíma eftir hádegi. Okkur varð
reikað um götur höfuðstaðarins, að
nokkru í verzlunarerindum, meðan við
biðum komu og brottfarar skipsins.
Franskmaðurinn Jean B. Comtet, sem
við bjuggum hjá, bauðst til að aka
okkur og farangrinum til skips, og þág-
um vi'ð það góða boð. Tók hann um leið
á móti móður sinni, sem er kennslu-
kona í París, en kom með Prinsinum
frá Kaupmannahöfn til að heimsækja
þennan son sinn.
Jóhannes av Skarði kom niður að
skipinu til að kveðja okkur, stundar-
korni áður en það lagði frá bryggju.
Um það leyti sem landgöngubrúin var
losuð frá skipinu, tókum við eftir manni,
hárlausum á höfði, sem var að tala við
Jóhannes me'ðal fólksins.
„Þetta er myndhöggvarinn Janus
Kamban,“ kallaði Jóhannes til okkar yf-
ir borðstokkinn, rétt áður en skipið lagði
frá; „höfuð hans er fátækt af hári,
en því auðugra af hugmyndum." Svo
veifuðum við hvor til annars, meðan til
sást.
Klakksvík stendur við fjarðarbotn,
sem skerst inn í niorðvestanverða Borð-
ey milli brattra fjalla. Við vildum gjarn-
an litast um í bænum þá stopulu stund,
einn klukkutíma, sem skipið stó'ð við,
gengum því upp á götu nokkra og
skyggndumst kringum okkur. Vestan
fjarðar ofan við veginn inn frá bryggj-
unni vakti athygli okkar nýleg kirkja.
Gengum við þangað. Á eftir okkur kom
fleira fólk. Dyrnar á kirkjunni opnuð-
ust, og út kom frekar ungur maður,
kurteis og prúðbúinn með virðuleika-
blæ. Þegar við báðum hann leyfis að
mega sjá kirkjuna, kvað hann það eigi
aðeins velkomi'ð, heldur sýndi hann gest
unum og útskýrði það, sem fyrir augu
bar, af miklum fróðleik, talaði einkum
ensku, en brá einnig fyrir sig þýzkri
tungu og íslenzkri, því að hann tók eftir
því, að í hópnum var fólk, sem talaði öll
þessi tungumál.
„Kirkjan í Klakksvík er svo að segja
ný,“ sagði hann, „reist eftir 1960. Þessi
mikla mynd yfir altarinu er freskó—
mynd, gerð af danska málaranum Joa-
kim Skovgaard." Náði hún hér um bil
frá gólfi og upp í loft, var stórkostleg
að fegurð, helgiblæ og hughrifum. Var
mér síðar tjáð, a'ð altaristaflan hafi
upprunalega verið ætluð danskri kirkju,
en ekki notuð handa henni. Síðan var
hún geymd alllanga hríð ónotuð og loks
gefin Klakksvíkurkirkju.
Að lokinni skoðun og útskýringu alt-
aristöflunnar, gekk leiðsögumaðurinn að
skírnarfonti miklum.
„Hann er gerður úr graníti, sýnist
mér,“ sagði ég, „en fóturinn undir hon-
um úr færeysku basalti.“
„Alveg rétt,“ sagði hann, „og granít-
fonturinn fannst í Danmörku, er talinn
vera um 4000 ára gamall og mun hafa
veri'ð notaður sem hlhutbolli í heiðnum
sið.“
Uppi undir loftinu framarlega í kirkj-
unni hékk skip, fagurt og forkunnarvel
gert, en ekki ýkja stórt að vonum.
„Það er áttæringur," sagði hann. „Slík
skip eru algeng í færeyskum kirkju, eins
konar tákn eða symból kirkjunnar, sem
er bjargvættur fólksins í lífsins ólgu-
sjó.“
Kona frá Ástralíu (Sidney) og þýzk-
mælandi maður í hópnum gerðu ýms-
ar fyrirspurnir, sem þau fengu viðhlít-
andi svör við.
„Eruð þér ef til vill presturinn?“
leyfði ég mér að spyrja þennan vin-
veitta mann, sem var svo fróður um
hið veglega hús.
„Nei, nei,“ anzaði hann með au'ð-
mýkt, eins og ég hefði spurt um ein-
hverja fjarstæðu og ætlað honum óverð-
skuldaðan heiður. „Ég er skólastjórinn
hérna og ofurlítið hjálplegur við kirkj-
una. Má ég ekki annars aka fólkinu
ofurlítið um bæinn, meðan skipið tef-
ur?“
Kona mín og ég, ástraláka konan og
þýzkumælandi maðurinn, sem voru nú
orðin ein eftir í hópnum, tóku þessu
vinsamlega boði me'ð þökkum.
Og svo ók þá skólastjórinn oss fjórum,
hverju úr sinum heimshluta, um bæ-
inn Klakksvík, sem er ef til vill ný-
tízkulegust bæja í Færeyjum og hefur
mest athafnalíf, meðal annars er það-
an gerður út mikill floti, sem stundar
fiskiveiðar við ísland, Grænland og á
Nýfundnalandsmiðum. Þó að tíminn
væri naumur, gátum vér séð nokkrar
helztu byggingar í bænum: skóla, sjúkra
hús, fiskiðjuver, síldarsöltunarstöðvar
og síðast, en ekki sízt, veglegt minnis-
merki yfir drukknaða sjómenn, er Fær-
eyingar virðast vanda mikið til víðs
vegar. (Eitt slíkt er mjög veglegt í
Þórshöfn). Á'ður en skólastjórinn skil-
aði gestunum að skipshlið, fékk ég að
skrifa hjá mér nafn þessa greiðamanns
við alókunnugt fólk: Hann hét Alex
21. janúar 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS H