Lesbók Morgunblaðsins - 04.02.1968, Blaðsíða 7

að hnýta í mig fyrir athæfið, en þetta
hjálpaði nú mikið á mínu heimili á
þeim árum, þegar lítið var að bíta og
brenna.
— Hvað gerðir þú svo á sumrin?
— Á sumrin var maður svo sendur í
sveit og ég var 6 sumur á Hvoli í Mýr-
dalnum. Þar var sögufrótt fólk og dug-
legt, manni var haldið vel að vinnu og
hafði gott atlæti og afskaplega gott
fæði.
— Hélztu áfram námi eftir barnaskól-
ann?
— Ekki gerði ég það nú fyrr en
síðar. Þegar ég var búinn með barna-
skóla kom Þorsteinn Þ. Víglundsson til
mín og vildi greiða fyrir mér og bauð
mér að koma á unglingaskólann hjá sér,
en ég gat það ekki vegna þess að ég
varð að vinna og ég var búinn að ráða
mig í verzlunarstörf hjá Einari Sigurðs-
syni. Mér þótti hart að komast ekki í
skólann, en svo varð að vera. Einar
Sigurðsson var höfðingi í lund, hélt vel
um sitt, en ég man eftir því að hann
bauð mér með sér á Alþingishátíðina
1930. Ekki komst ég þó með, mig minnir
að ég hafi ekki átt nógu góð föt til
þess að fara í slíkt ferðalag. Áratugum
seinna sá ég hvað það var slæmt að
sleppa þessu tækifæri. Hjá Einari, þeim
verið það lengi að ég afgreiddi 14 blöð
í einu og þótti þá ýmsum vera farið
að slá í það elzta. Minnisstæðasta at-
vik frá fréttamenskunni var þegar menn
irnir voru skotnir á Fróða og hljóp
ég mikið í fréttaleit þann dag sem Fróði
kom. Einnlg er minnisstætt Helga-slys-
ið og Hraðfrystihúsbruninn 1950.
Nú, haustið 1937 fór ég á samvinnu-
skólann og sló þá Viggó heitinn Björns-
son, þann mikla heigursmann um 1000 kr.
víxil og þeir peningar áttu að duga mér
yfir veturinn og gerðu, en ég var orð-
inn andskoti mötustuttur í vetrarlok.
Seinni veturinn bjargaðist svo með að-
stoð góðra. Illa gekk að borga þetta,
en það hafðist að lokum. Þegar Sam-
vinnuskólanum lauk varð ég forstjóri
fyrir Samkomuhúsinu í Eyjum og þótti
mörgum það skrítið og kannski ekki
sízt mér sjálfum. Maður þótti líklega
ekki nógu veraldarvanur, en áhuginn
var fyrir hendi og fyrsta árið græddust
7—8 þúsund krónur, sem voru miklir
peningar í þá tíð. Það voru til frekar
litlir peningar á þessum árum, en fólk
gerði það bezta úr hlutunum. Ég man
það t.d. að blessaðar stúlkurnar sem
áttu nú takmarkað af aurum en vildu
gjarnan fara á dansleiki áttu það til að
biðja um einn sítrón, sem kostaði 65
BJORNGUOMUNDSSON
Bátur Björns Guðmundssonar, Björg- VE 5.
Ljósmyndir: Sigurgeir Jónasson.
ÚTVEGSBÓNDI
í VESTMANNAEYJU M
— Þú er fæddur og uppalinn í Eyj-
um, Björn.
— Já, ég er fæddur hér í Vestmanna-
eyjum á jónsmessunótt 1915 og hér hef
ég búið alla tíð, enda eru Eyjarnar
hluti af manni sjálfum.
— Var ekki margt brallað á unglings-
árunum?
— Eins og gengur, þá var það og
við brölluðum ýmislegt peyjarnir. Ann-
ars þurfti ég fljótlega að fara að snúa
mér að alvörunni. Ég missti föður minn
í miklu sjóslysi hér 1924, þá fórust 8
menn og meðal þeirra var Halldór Gunn
laugsson læknir. Þeir höfðu farið á bát
út í Gullfoss með lækninn og ætluðu
að lenda við Eiðið, en bátnum hvoldi
og þeir fórust allir, nema einn, Olafur
Vilhjálmsson frá Múla. Sjónarvottar
voru að slysinu, en það var ekk-
ert hægt að gera vegna sjógangs. Þetta
var rétt fyrir jólin. Ég var þá elztur
5 systkina minna, 9 ára gamall- Foreldr
ar mínir höfðu reist hérna bú í stríðs-
byrjun fyrra stríðsins eins og margir
aðrir, þetta voru velti og uppgangstím-
ar á þessum árum og bærinn var að
þróast upp í meiriháttar fiskibæ. Hér
þótti mjög lífvænlegt og motorbátunum
fjölgaði stöðugt.
— Var faðir þinn úr Eyjum?
— Nei, faðir minn Guðmundur Eyj-
ólfsson var undan Eyjafjöllunum og
fJutti hingað ásamt móður minni Áslaugu
Eyjólfsdóttur sem var fædd á Bæ í Lóni
í Austur-Skaftafellssýslu. Þegar þau
fluttu hingað áttu þau ekkert til, en
þetta var bjartsýnisfólk. Þegar faðir
minn féll frá var fjárhagurinn ekki neitt
stórkostlegur og maður varð fljótt að
fara að hjálpa til að koma heimilinu
áfram. Þá voru hér uppi tvö mjög stór
útgerðarfyrirtæki sem Gísli J. Johnsen
og Gunnar Ólafsson áttu. Þessi fyrir-
tæki keyptu þorsklifur á vertíðum. Þeg-
ar mikið var um að vera féll til lifur,
sem lá eftir á bryggjum og á floti í
sjónum. Þá fór maður gjarnan snemma á
stjá á morgnana, áður en farið var í skól
ann og oft v'ar maður uppi um fjögur-
leytið, og safnaði lifur og lagði inn hjá
þeim Gísla og Gunnari eftir atvikum.
Fyrir þetta fékkst stundum talsvert fé
að þeirra tíma mælikvarða og ef heppn-
in var með gat þetta farið up í 7—10 kr.
á dag og daglaun þá voru um 10 kr.
Þannig gat morgunstundin oft verið
drjúg. Einliver samtíðarmaðurinn var nú
höfðingja, var ég í 2—3 ár og eftir það
fór ég að vinna svona hingað og þangað
og keypti þá m.a. fisk hér til útflutn-
ings fyrir þá Jóhann Þ. Jósefsson og
Ásgrím í Akurgerði í Hafnarfirði. Mér
er það sérlega minnistætt hvað vel var
gengið frá ýsunni til útflutnings, en
hún var ísuð og mátti ekki sjást sjó-
slegin. Þetta var vandað fram úr hófi
og mikið nostrað við fiskinn. Maður
vann svona sitthvað, verkaði fisk, vann
við útskipun o. fl.
— Langaði þig í verzlunarstörfin?
— Eina starfið sem mig langaði reynd
ar alltaf sérlega til að fást við var
blaðamennska og það kom nú fljótt fram
því að árið 1934 gáfum við Ási í Bæ
út blað sem hét Dundur. Ég var frétta-
ritari Morgunblaðsins í Eyjum 1938 og
hef verið það alla tíð síðan og hefur
gengið á ýmsu í þeim efnum. Ég hef
einnig séð um dreyfingu Mbl. hér í bæ
og í því sambandi hef ég stundum verið
mikið skammaður og sérlega þó fyrr á
árum.. T.d. einu sinni höfðu engar ferðir
aura og fá 3 glös með, og sítróninu var
svo skipt bróðurlega.
— Varstu lengi þarna við Samkomu
húsið?
— Nei, ég var þarna í tæp tvö ár.
Þá háttaði til á annan hátt en nú,
því yfirleitt var dansað til kl. 4 og
þá voru líka tvö bíó í bænum og mikil
samkeppni og eftir böllin þurfti að koma
upp bióauglýsingum og ganga frá ýmsu.
Þannig var það oft að ég var þarna
í Samkomuhúsinu svo til allan sólar-
hringinn. Samkomuhúsið var í daglegu
tali kallað „Höllin“ og þarna fékk ég
viðurnefnið „Hallardraugur“, sem var
nú fjandi sniðuglega til fundið. Margir
héldu að mér væri stríðni í þessu, en
ég hafði bara gaman af.
Hvenær byrjaðir þú eigin atvinnu-
rekstur að fullu?
— Árið 1940 byrjaði ég að verzla og
átti þá hreint ekki neitt. Ég sló allt
út hjá heildsölum og voru mér margir
hjálpsamir. Ég man sérstaklega eftir
Framhald á bls. 14
4. febrúar 1968
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7