Lesbók Morgunblaðsins - 14.07.1968, Blaðsíða 8

Undra
maðurinn
Gerhard
08
hugskynjanir lians
Benjamín Kristjánsson tók saman — 3. grein
Glæpamál
Lðgreglumenn í Bandaríkjumun kann
ast varla nokkurn tímann við það opin-
berlega, að þeir hafi notið aðstoðar
hugskynjunarmanna við að komast trl
botns í glæpamálum. Ber það þó oft við,
að til þeirra er leitað og að skyggnir
menn koma lögreglunni á sporið í hin-
um vandasömustu málum, lýsa glæpa-
mönnunum og segja hvað rekið hafi þá
til ódæðisverksins, segja jafnvel hvar
þeir eigi heima, eða hér um bil á hvaða
■svæði. En mjög sjaldan er þessa getið,
jafnvel þó að hugskynjanamenn leysi
vandann svo að segja eingöngu.
Það er ekki erfitt að gera sér grein
fyrir, hvernig á þessu stendur. Alþýða
manna í sumum löndum veit lítið um
þessa hluti, og hættir við að líta á þá
sem hindurvitni. Þess vegna eru lög-
reglumenn hræddir um að dregið verði
spott að þeim, ef það vitnast, að þeir
leiti slíkra upplýsinga. Einnig er það
mannlegt, ef þeir vilja gjarnan eigna
sjálfum sér heiðurinn af því að upplýsa
vandasöm mál. Ekki er það þó talið
neðan við virðingu lögreglunnar að nota
sporhunda, en undravert þefskyn þeirra
heyrn og ratvísi kann þó að eiga eitt-
hvað skylt við skyggnihæfileikann. Að-
eins má ekki kannast við, að stuðzt sé
við óvenjulega hæfileika manna, og er
þetta auðsær hleypidómur.
Jack Harrison Polack, höfundur bók-
arinnar um Croiset, segir frá því, að
hann hafi stundum reynt að spyrja am-
eríska rannsóknarlögreglumenn um
þetta efni, þegar hann hafi haft órækar
sannanir í höndum um að hugskynjana-
manna hafi verið leitað, eða þeir hafi
gefið þær upplýsingar, sem dugðu til
að upplýsa einhvern glæp. Hafi þeir
næstum ævinlega neitað því eða færzt
undan að svara, þangað til hann sýndi
þeim svart á hvítu sönnun fyrir máli
sínu. Þá viðurkenndu þeir það. Þannig
var það til dæmis um einn lögreglu-
stjóra, sem varð að viðurkenna, að
skyggn kona í New Jersey hafði ráðið
fram úr erfiðu morðmáli. Þegar hann
átti engrar undankomu auðið, sagði
hann loks út úr vandræðum. „Já, en
hún var ekkert beðin um þetta opin-
berlega, hún gaf upplýsingarnar ótil-
kvödd.“
Á Niðurlöndum er nú í dag allt önn-
ur afstaða til þessara mála. Lögreglu-
stjórar viðurkenna það fúslega, að þeir
leiti oft slíkrar aðstoðar og viðurkenna
að árangur af því sé iðulega stórkost-
lega merkilegur. Jafnvel dómarar þar í
landi taka oft mikið tillit til ofvitanna.
Slafar þetta ekki sízt af þeim árangri,
sem fengizt hefur af skyggnilýsingum
Croisets á síðastliðnum 20 árum.
Líklega hefur ekkert land í veröld-
inni viðurkennt opinberlega þessa rann
sóknaraðferð né notað hana í líkum mæli
og Holland. Vitanlega eru þó þar eins
og víðast hvar einhverjir, sem hikandi
eru, og telja sem sjálfsagt er að nota
beri þessa aðferð með varúð. En reynsl
an, sem komin er á undrahæfileika Croi
sets, er orðin svo mikil og hefur gefið
svo öruggan árangur að enginn hikar
við að leita ráða hans, sem á þess kost.
Að sjálfsögðu er ekkert mál talið sann-
að, þó að hann segi að þetta sé svo eða
svo. Það er aðeins litið á þetta til að
byrja með sem leiðsögutilgátu. En sann
ananna er leitað á eftir. Og venjuleg-
ast kemur á daginn, að það reynist rétt
sem hann segir.
Allt frá 1946 hefur mjög verið leitað
til Croisets um upplýsingar í glæpamál-
um og liggja fyrir um þau efni fjölda-
margar staðfestar skýrslur í dulsálar-
fræðistofnuninni í Utrecht. í fyrstu
var Croiset annað en ljúft að skipta
sér af slíkum málum, en dr. Tenhaeff
benti honum á, hvernig slík rannsókn í
sambandi við lögregluna gæti gefið
tækifæri til að sanna hugskynjunarhæfi
leika hans, og hvílík þjónusta það væri
við mannfélagið að láta ekki morðingja
og aðra glæpamenn leika lausum hala,
Og enn voru það harmar og kveinstaf-
ir þeirra, sem aðstandendur voru fórn-
arlambanna, sem orkuðu sterkt á huga
hans. Hefur þetta starf því alltaf verið
mikill liður í skyggnilýsingastarfi Croi-
sets, en allar þessar eftirgrennslanir
hafa jafnframt verið undir eftirliti dr.
Tenhaeffs og þvi liður í rannsóknar-
starfi hans á hugskynjunum (ESP). Er
prófessorinn ekki aðeins iðulega boð-
inn á fundi lögreglumanna til að ræða
um þessa hluti, heldur hefur hann einn-
ig skrifað bók um málið 1957. í janúar-
hefti Lögreglutíðinda (Tijdschrift voor
de Politie) árið 1962 er löng grein sem
heitir: „Geta ofvitar (paragnosts) að
gagni komið?“ Er hún eftir vísindamann
við Utrecht háskóla og fjallar aðallega
um afrek Croisets við úrlausnir glæpa-
mála.
Enda þótt Croiset hafi verið mjög
slyngur á þessu sviði eins og öðrum,
hafa þessar eftirgrennslanir ekki ætíð
heppnazt eins vel og sumt annað, og
telur Tenhaeff það kunna að stafa af
huglestrarhæfileika hans, þannig að
alls konar grunsemdir lögreglumanna
kunni stundum að rugla hann í rím-
inu. Þó liggja fyrir vottfest fjöldamörg
mál, sem hann hefur upplýst að meira
eða minna leyti og skulu nú tekin tvö
dæmi af þeim, sem sálarrannsóknar-
stofnunin hefur í höndruðum sínum.
Var faðirinn drepinn á eitri?
Það er ýmislegt, sem truflað getur
skyggni sálnæmra manna, eða réttara
sagt hindrað, að þeir komizt að réttri
niðurstöðu, þó að skynjanir þeirra hafi
við ýmis rök að styðjast. Ósjálfráð fjar
hrif geta ruglað. Oft er hægt að komast
hjá misskilningnum með því, að láta
hvorki leynilögreglumenn eða nána að-
standendur koma nálægt skyggnilýsand
anum, heldur láta einhvern þann vera
milligöngumann, sem ekkert veit um mál
ið. Hér er saga, sem glöggt sýnir, hvaða
varúð þarf við að hafa.
Af ýmsum ástæðum grunaði kaup-
sýslumann nokkurn, sem kalla má hr. S.
að stjúpmóðir sín kynni að hafa drep-
ið föður hans á eitri. Hann styrktist
enn þá meir í grun sínum um sekt henn-
ar, er hann hafði hitt að máli sál-
næma konu, er vinur hans þekkti, og
gat hún sagt honum ýmislegt, er alveg
stóð heima um föður hans. Að lokum
3agði hún honum, að hún teldi það ekki
útilokað, að faðir hans hefði verið drep
in á eitri af seinni konu sinni, eftir að
þeim hefði orðið sundurorða út af kaup
sýslusamningi.
Eftir þetta varð sonurinn sannfærður
um það með sjálfum sér, að grunur
sinn væri réttur.
Til þess nú að Leita frekari staðfest-
ingar á þessu, heimsótti sonurinn ásamt
lögfræðingi sínum dr. Tenhaeff í Ut-
recht hinn 11. apríl 1951. Tjáði hann
hr. S. að ekki væri ólíklegt og jafnvel
líkur fyrir, að völvan hefði eingöngu
fengið þessa hugmynd fyrir telepatisk
áhrif (hughrif) frá honum sjálfum og
væri því lítið á þessu að byggja.
Furðaði þá nokkuð á þessu, en báðu
þó Tenhaeff að leita álits annarra ó-
freskismanna, er hann veldi sjálfur.
Þessu lofaði dr. Tenhaeff, en varaði þó
hr. S. alvarlega við því að treysta öllu
sem slíkum mönnum kæmi í hug. skyldi
þó reynt að gæta allrar varúðar.
Dr. Tenhaeff kaus nú Croiset til
skyggnilýsingarinnar, er fram skyldi
fara næsta dag, og mátti þá hvorki
kaupsýslumaðurinn, lögfræðingur hans
eða jafnvel hann sjálfur vera nærri
staddur. Lét hann konu sína fá Croiset
mynd af föðurnum í lokuðu umslagi, en
hún vissi ekkert af hverjum þessi mynd
var né nokkuð um málið. Átti þetta að
reyna að útiloka hugsunaráhrif frá við-
stöddum.
Nokkrum klukkutímum eftir að kaup
sýslumaðurinn og lögfræðingur hans
voru farnir, fékk dr. Tenaeff konu
sinni myndina og bað hana að fá Croi-
set hana næsta dag og láta taka á segul-
band það, sem hann segði. Byrjaði Croi-
set fyrst að lýsa kaupsýslumanninum
og ýmislegu í kringum hann, og var það
allt saman rétt. Síðan fór hann að tala
um myndina og sagði, að maðurinn, sem
myndin hæri af, hefði dáið af hjarta-
bilun. Þetta kom alveg héim og saman
við læknisúrskurð. En rétt á eftir fór
hugmyndin um eitrun að gera vart við
sig og kvaðst Croiset ekki sjá hvernig
á henni stæði. En að lokum sagði Croiset
ákveðinn: „Þessi maður dó áreiðanlega
í rúmi sínu af hjartabilun." Svo bætti
hann við hugsandi: „Samt er svo að sjá,
sem þetta mál sé eitthvað í sambandi
við eitrun."
Hálfum mánuði seinna hinn 25. apríl
óku þeir dr. Tenhaeff og Croiset eftir
samkomulagi til bæjarins, þar sem
kaupsýslumaðurinn bjó. Ný skyggnilýs-
ing fór fram á heimili lögfræðingsins.
Nú sagðist Croiset sjá glögglega, hvern-
ig í þessu lægi. Hann kvað það v.era
áreiðanlegt, að maðurinn hefði dáið af
hjartabilun. En ruglingurinn í huga sér
í fyrra skiptið hefði stafað af því, að
sonurinn hefði verið fullur af þeirri
ímyndun, að stjúpmóðirin hefði drepið
föður hans á eitri. Þessum hugarsveifl-
um hefði hann einnig náð og það villt
um fyrir sér. „Það var fyrst, þegar ég
hitti þennan kaupsýslumann," sagði
Croiset, „sem ég áttaði mig á, að hug-
myndina um eiturmorðið hafði ég feng-
ið frá honum.“
Það eru fjarhrif af þessu tagi, sem
ruglað geta ofvitana. Yfirleitt telur Ten
haeff, að myndirnar, sem koma í huga
Croisets styðjist við veruleika, Um hitt
getur honum skjátlazt, hvernig hann
les úr þeim. í þessu tilfelli stóð hann
reyndar alltaf fast á því, sem réttara
var. Hvernig á hinni hugmyndinni stóð
gat hann ekki skilið, fyrr en hann
komst í beint samband við manninn,
sem hugmyndin var komin frá.
Þetta dæmi sýnir hins vegar glöggt,
hvernig hugskynjanamenn geta komizt
á villigötur, enda þótt hæfileikar þeirra
séu miklir í raun og veru.
Barnsmorðið í New York.
Jack Harrison Polack kemst þannig
að orði:
Sunnudagurinn 26. febrúar 1961 er
dagur sem ég mun seint gleyma. Allan
liðlangan daginn var ég í símanum út
af hryllilegu máli, hvarfi 4 ára gamals
stúlkubarns.
Þennan sama dag hafði grein eftir
mig, sem birzt hafði í vikuriti (This
week magazine) verið lauslega endur-
sögð í Nlew York Herald Tribune, og
fjörutíu og tveimur öðrum sunnudags-
blöðum borgarinnar, en greinin hét:
„Með hugskynjun (ESP) má upplýsa
glæpamál" og er þar skýrt frá merki-
legum árangri af skyggnilýsingum Croi
sets, varðandi þessi efni.
Miklar æsingar urðu út af þessu máli
vestra, og varð mönnum margrætt um
það í sambandi við greinina. Bauðst
hollenzka flugfélagið KLM að flytja þá
Croiset og prófessor Tenhaeff vestur,
ef þeir kynnu að geta upplýst málið.
Edith Kiercorius (kölluð: Google), lít
ii ljóshærð stúlka, sem átti heima að
810 East 13. St. Brooklyn, N.Y., hafði
týnzt fyrir fjórum dögum. Var ekkert
um hana vitað síðan miðvikudaginn 22.
febrúar kl. 4.45, en þá var hún að leika
sér utan við hús frænda síns Manual
Duclat, þar sem hún var í heimsókn
með móður sinni, sem var ekkja. Þetta
var að 170, 8th Avenue í grennd við
20. stræti á Manhattan.
Meira en 350 lögregluþjónar í New
York leituðu í byggingum og hvar sem
þeim gat dottið í hug allt um kring, en
kom fyrir ekki. Einnig hafði verið slætt
í Hudson fljótinu. Leitin að þessu
týnda barni var ein hin umfangsmesta,
Siem nokkru sinni hafði verið gerð af
lögregluliði New Yorkborgar og náði
alla leið til Chicago, því að einhver
þóttist hafa séð konu á flugvelli þar
með barn, sem líktist lýsingu á Edith
lítlu. Hélt lögreglan hálfvegis, að barn
inu kynni að hafa verið stolið af ein-
hverri einmana, barnlausri konu, sem
stundum vill til. Líka gat það hugsazt
að barninu hefði verið misþyrmt af
kynóðum manni, sem ekki er dæma-
laust. Voru á hverjum degi fjöldamarg-
ar greinar með feitletruðum fyrirsögn-
um í dagblöðunum.
Hölluðust lögreglumenn helzt að
hinni síðarnefndu skýringu.
Croiset hafði verið á ferðalagi, og
tókst ekki fyrr en seint og síðar að
ná sambandi við hann, og segja honum
frá tilboði KLM. Var hann að því spurð
ur hvort hann vildi reyna hjálpa til
við að upplýsa þetta hörmulega mál,
og galt þessi barngóði maður þegar já-
yrði sitt við því. Hins vegar kvaðst
hann ekki vera reiðubúinn að fara til
New York. Hann hefði aldrei þangað
komið og vissi ekki nema stórborgin
hefði aðeins truflandi áhrif á sig. Taldi
8 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
14. júlí 1968