Lesbók Morgunblaðsins - 14.07.1968, Blaðsíða 14

Á
erlendum
bókamarkaði
The Italian or the Confessional of the
Black Penitents. A Romance. Ann Rad-
ililfe. Edited and introduced by Frederick
Garber. Oxford University Press 1968. 35.—
Af hinum svonefndu „gotnesku skáld-
sögum“ frá síðasta hluta 18. aldar er „Myst
eries of Udolpho" eftir Radcliffe með
beim frægustu. Þessi tegund skáldaögu var
að nokkru undanfari rómantísku skáld-
sögunnar og flestir enskir rómantíkerar
lásu Radcliffe og áhrif hennar eru ótvíræð
í ymsum verkum þeirra. Hún var einn
mest lesni höfundur síðasta hluta 18. aldar
og 1796 kom „The Italian" út í Lundúnum.
Sögusviðið er Ítalía, gamlir kastalar og
rúsiir og atburðarásin krydduð ýmiskonar
yfirnátturlegum atburðum og tilfinninga-
spi!i. Af skáldsögum Radcliffes er þessi sú
mótaðasta og þar gætir mjög áhrifa ekki
aðeins frá hryllingsbókmenntum aldarinn-
ar heldur einnig mjög frá tilfinninga-
stefnu sem tekur að einkenna bókmenntir
síðari hluta aldarinnar. Það má kenna á-
hrif Rousseaus á rit hennar og þótt hún
nái ekki að gæða persónur sínar slíku lífi
og merkustu fyrirrennarar hennar þáverða
skáldsögur hennar tengiliður milli got-
nesku sögunnar og rómantíkeranna. Bókin
er gefin út í bókaflokki Oxford útgáfu-
nnar „Oxford English Novels".
The Greek Myths I-II. Robert Graves.
Penguin Books 1966. 12.—
Grísk goðafræði er einn lykillinn að
evrópskri menningu og menningarsögu, án
einhverrar þekkingar á henni geta menn
vart skilið og skynjað ýmis þau verðmæti,
sem þar er að finna. Bók sem þessi er því
einkar nauðsynleg handbók auk þess að
vera mjög skemmtilega rituð af manni,
sem hefur mjög mikinn áhuga á viðfangs-
efninu og hefur mörgum fremur ihugað
ýmiskonar vafaatriði um uppruna hins
gríska goðheims. Bók þessi kom fyrst út
1955 og hefur oft verið endurprentuð og
endurskoðuð af höfundi.
Benjamin Woods Labaree: The Boston
Tea Party. Oxford University Press. New
York 1968. 2.25.
Aðfararnótt 16. desember 1773 réðist hóp-
ur manna að þremur skipum í höfninni í
Boston og varpaði fyrir borð 340 kössum
af tei, sem þessi skip höfðu flutt til borgar-
innar. Hér voru Bostonmenn á ferð, sumir
dulbúnir sem Indíánar, og tilgangurinn var
að mótmæla óhagstæðum teinnflutningi frá
Bretlandi. Þessar mótmælaaðgerðir breidd-
ust út eins og eldur í sinu og leiddu til
þess, að Bandaríkin lýstu y fir sjálfstæði
sínu IV-í ári eftir þennan atburð, eins og
kunnugt er. Tesamkvæmið í Boston, eins
og þessi atburður er jafnan nefndur í sög-
unni, hefur því ætíð þótt með merkileg-
ustu viðburðum í sjálfstæðissögu Banda-
ríkjanna. Höfundur þessarar bókar gerir
sér far um að skýra aðdraganda þessarar
örlagaríku uppreisnar. Héfur hann í því
augnamiði kannað mikið magn heimilda
beggja vegna Atlantshafsins og dregur
fram hvaðeina, sem varpar ljósi á atburði.
Er höfundurinn, Benjamin Woods Labaree,
aðstoðarprófessor í sögu við Williams
Collage, Willhamstown, Massachusetts, og
hefur áður ritað bók um leið Bandaríkj-
anna til sjálfstæðis. Fyrir bók þessa, sem
fyrst kom út árið 1964, hefur hann fengið
mikið lof og er hún af sumum talin glegg-
sta rannsókn, sem gerð hefur verið á þess-
um þætti í sjálfstæðisbaráttu Bandaríkjanna
The Boston Tea Party er rúmar þrjú
hundruð síður að stærð. ítarlegur heimilda-
listi fylgir, einnig umfangsmiklar skýring-
ar og skrá um atriðisorð.
Albert U. Romasco: The Poverty of
Abundance. Iloover, the Nation, the De-
pression. Oxford University Press. New
York 1968. 1.95.
Þegar Herbert Hoover yfirgaf Hvíta hús-
ið árið 1933, eftir fjögurra ára dvöl þar við
harðnandi kreppu, var hann talinn hafa
verið misheppnaður og aðgerðalítill for-
?eti. Röskum mannsaldri síðar, er þjóðin
hefur náð að jafna sig og lifa við velsæld,
er auðveldara að gera sér glögga grein
fyrir því, sem raunverulega gerðist frá
1929 til 1933, segir í kynningu þessarar bók
ar Og það er einmitt þetta, sem höf.
gerir. Hann reynir hvorki að hefja Hoover
til skýjanna né troða hann í svaðið, en
gerir tilraun til að skyggnast undir yfir-
borð atburða þessi ár og gera sér grein
fyrir því, hvaða orsakir hafi verið afdrifa-
ríkastar.
Niðurstaða Romascos er í megin-
atriðum á þá leið, að Hoover hafi átt minni
þátt í kreppuástandinu en löngum hefur
verið talið. Sökin hafi að miklu leyti legið
hjá stjórnum ýmissa samtaka og stofnana.
Hann sýnir fram á. að fyrstu viðbrögð
Bandaríkjam. við heimskreppunni voru
þau, að grípa til gamalkunnra ráða.en
nýjar leiðir voru ekki reyndar fyrr en
sýnt var, að þau ráð, sem áður höfðu
gefizt vel, dugðu ekki lengur. Albert U.
Romasco er aðstoðarprófessor í sögu við
New York-háskóla. Þessi bók hans kom
fyrst út árið 1965, en er nú endurprentuð
í ódýrri útgáfu. Bókinni fylgja athuga-
greinar, ítarleg skrá yfir heimildarrit og
skrá um nöfn og atriðisorð.
K. C. Wheare: Legislature, Oxford Uni-
versity Press. New York 1968. 1.50.
Bók þessi kom fyrst út árið 1963, en er
hér í endurútgáfu í vasabókarbroti. í að-
fararorðum tekur höfundur fram, að hér
sé ekki fjallað um löggjöf allra ríkja,
heldur beinist rannsóknin að þeim ríkjum
þar sem löggjafarvaldið hafi um langan
aldur haft bein áhrif á landsstjórn. Er
tekin til athugunar stjórnskipan ýmsra
Evrópuríkja, m.a. í ítarlegu máli fjallað
um löggjöf Englands og þingfyrirkomulag,
en einnig lýst löggfafarsamkomum fleiri
Evrópulanda, þ.á.m. vikið að Alþingi ís-
lendinga. Þá er einnig í bókinni gerð ítarleg
grein fyrir löggjöf Bandaríkjanna. Höf.
K. C. Wheare, er rektor við Exeter College
í Oxford. Hann hefur áður ritað margt um
löggjöf eldri og yngri ríkja.
Claude J. W. Messent: A Thousand Years
of Norfolk Carstone. Published by the
Author at Stibbard Reet'>ry, Fakenham.
Ncrfolk.1967.
Norfolk er skíri á austursti'önd Englands
og dregur nafn af norrænum mönnum, sem
þar hafa eitt sinn haft búsetu. Steinbygg-
ingarnar fornu, sem Messent tekur til með-
ferðar í þessári bók eiga sér að hans dómi
þúsund ára sögu, því að hann telur að
nálægt árinu 967 hafi menn byrjað fram-
kvæmdir við kirkjuturna úr steintegund
þeirri, carstone. sem rannsókn hans beinist
að. Þetta er sandsteinstegund, með járn-
kornum, sem finnst í lögum á nokkrum
stöðum í Norfolk. Messant lýsir því hvern-
ig menn hafi unnið steintegund þessa til
byggingar og rekur útbreiðslu þessara
bygginga. Þá víkur hann að einstökum
byggingum, sem gerðar eru úr þessum
steini, en það eru einkum turnar og kirkj-
ur. Einnig eru nokkur þorp byggð að veru-
legu leyti úr þessum sandsteini. Bókin,
sem er 96 bls. að stærð, gefur fróðlega inn-
sýn í þúsund ára byggingarsögu. Nokkrar
myndir af öldnum byggingum fylgja, einn-
ig skrá um nöfn og atriðisorð.
Francis Bacon and Renaissance Prose.
Brian Vic'kers. Cambridge University Press
1968. 45,—
í þessu riti leitast höfundur við að rann-
saka stíl og framsetningarmáta Bacons,
hann tekur til meðferðar bæði latnesk og
ensk rit hans. Fáir lærdómsmenn hafa skin-
ið jafn skært og Bacon á 17 öld á Eng-
landi og þá var hann ekki síður metinn
á meginlandi Evrópu allt fram á 18. öld.
Hann er einn þeirra manna, sem vann að
þeirri undirstöðu, sem nútíma vísinda-
rannsóknir byggja á og enda þótt Newton
og Locke skyggðu á hann um tkna hefur
það ekki orðið til þess að rýra gildi hans
fyrir framvindu vísindalegrar hugsunar á
17. öld. Höfundur feemst að þeirri niður-
stöðu, að Baeon sé einn með mestu meistur
um enskrar tungu á þv£ tímaskeiði, þegar
áhrifa renesancans gætti hvað mest. Bókin
er mjög vel unnin og byggð á miklum
lærdómi og framsetning skýr og nákvæm.
14 LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
14. júlí 1968