Lesbók Morgunblaðsins - 20.06.1971, Blaðsíða 13

Eindregin ósk um a<5 fjarlægja sig öllu, sem að eldri kynslóð-
inni lýtur.
Klæðaburður
Framhald af bls. 7.
lega verða við öllum kröfum
um óhreinindi, en skó er ógern
ingur að selja fólki, sem geng-
ur berfætt.
1 stuttu máli sagt er álitleg-
ur hluti ungu kynslóðarinnar
um gervallan hinn siðmenntaða
heim að láta í ljós á einu af
þeim fáu sviðum, sem henni
eru aðgengileg, almenna andúð
á ölium fyrirmyndum hins
borgaralega samfélags og
skirrist ekki við mótmælum
gegn svo ótviræðum gæðum
sem hinum nýju þvottaefnum
akkar og hreinlætistækjum.
Það er að mínu álitd hafið yf
ir ailar þrætur að þetta hlýt-
ur að lýsa eindreginni ósk um
að fjarlægja sig öllu, sem að
eldri byns'lóðinni lýtur. Unga
fólkið hefur hafnað bókstaf-
lega öllu, sem á rætur sínar að
rekja tii þeirrar foreidrakyn-
slóðar, sem hefur alið það upp
og veitt því allt mögulegt, en
sem hefur í fyrsta skipti í
sögu mannkynsins ekki reynzt
fær um að kenna hinni upp-
rennandi kynslóð að lifa.
Fram úr þvi verður hún
sjálf að ráða og það er það,
sem hún er að reyna. Að það
skuli gerast á þennan hátt er
oikkar sök. Hin tæknivædda
vélaveröld, sem þetta unga
fólk fæðist til, er iskötd. Og
hin nýja æska hefur, eins og
æska allra tíma, heita þrá í við
kvæmu hjarta.
Aðspu.rður hlýt ég að svara,
að frá mínum sjónarhóli eru
viðbrögð þessa unga fóltes á öll
um sviðum — en fyrir mörgum
mun klæðaburðurinn vera mest
áberandi — eina bjarta hliðin
á þeim kafla, sem virðist ætla
að verða hvað strangastur og
tvísýnastur i mannkynssög-
unni.
Ég gæti vel ímyndað mér að
þetta tíimaskeið, sem virðist
þegar eygja sín ragnarök í út-
listaðri kjarnorkustyrjöld með
tunglstöðvum o.s.frv., muni i
sagnaritun framtiðarinnar
standa sem stórveidistími lyg-
innar og hræsninnar. Enginn
maður með öllum mjalla gerir
til dæmis ráð fyrir þvi að
nokkur evrópskur stjórnmála-
maður segi sannleikann ef lyg-
in kemur honum betur. Chur-
chill hitti naglann á höfuðið
þegar hann sagði: „Á styrjald
artimum er sannleikurinn svo
mikilvægur, að brýn nauðsyn
er að umkringja hann lífverði
lyginnar."
Hugtakið „sálrænn hernaðar
rekstur" merkir hina kerfis-
bundnu afbökun sannleikans.
Vert er að hugleiða það, að
Bandarikin reka ekki hernað i
Vietnam, stríðsyfirlýsing hefur
aldrei verið gefin út. Það eru
friðarráðstafanir sem hafa þess
ar múgfórnir og villidýrsæði í
för með sér, og það x einskis
annars nafni en frolsisins
sjálfs.
Unuhús
Framhald af bls. 5.
ust ljóðin of skrúðmálug eða
tiMinnirigasöm.
Við Bakkahús sá Oehlen-
schlager i fyrsta sinn tilvon-
andi eiginkonu sína, Christiane
Heger, systur Kömmu.. Hún var
þá 17 ára og sat við að binda
kornblómakrans eins bláan og
augu hennar sjálfrar, en ösku-
ljóst hárið var svo mikið, að
hún gat hulið sig alla i því.
Ekki fækkaði komum hins
unga skálds í Bakkahús við
þetta og eftir fjörugar
og fyndnar samræður við
Rahbekhjónin, þar sem hin
unga Christiane sat oftast hjá,
þögul hlustandi með handa-
vmnu sína, fylgdi harni henni
heiim til föðurhúsanina við
Nörregade.
Oehilenschláger, sem hafði
gefizt upp á námi og hugðist
leggja fyrir sig leiklist, kynnt-
ist á matstofu maddömu Möller
á Vesturgötu, Örstedbræðr-
umum tveim frá Langa-
landi, hinum ljóshærða Anders
Sandöe og hinum dökkhærða
Hans Christian. Oehlen-
schláger leit mjög upp
til þeirra bræðra sökum gáfna
þeirra, lærdóms oig duignaðar
og svo fór, að með hjálp þeirra
tókst honum að ná stúdents-
prófi. A.S. Örsted varð síðar
mágur Oehlenschlágers, giftist
Sophie systur hans. Örsted-
bræður komu oft i Bakkahús.
Ekki er óeðlilegt, að ýmsum
hafi dottið í hu.g, að hin unga,
laglega, káta og gáfaða
Kamma Rahbek hafi átt elsk-
huga eða ajm.k. orðið ástflang-
in af öðrum, eftir að fyrsta
hrifningin af eiginmanninum
fór að dvína og hún kynntist
göllum hans. Þá imynduðu
mynd, sem féli I þann ástar-
ramma má án efa telja Christ-
ian Mollbech. Hann kom fyrst
í Bakkahúsið 1812, þegar
Kamma var 37 ára gömiuil. Mol-
bech var bókavörður i Kon-
unglega bókasafniniu, en auk
þess skáld og tímaritsút-
gefandi. Hann var éinkenni-
lega samansettur maður bæði
að ytra útliti og innri gerð.
Svartir mj.úkir lokkar bylgjuð-
ust yfir ljósu, heiðu enni og
auigiun voru barnsieg, dökk og
viðkvæmnisleg. En nefið var
stórgert og drættir munnsins
óregulegir og allur neðri
hluti andlitsins grófur og
óheflaður. Hann ártti það til að
vera mjög óþægi'legur, önugur
og úrilllur í dagiegri umgengni,
en innsta eðli hans er
sagt hafa verið bljúgit
og bamslegrt.
Þessum manni tjáði Kamma
innstu þætti sálar sinnar
í fjöldamörgum bréfum. Um
100 þeirra eru nú varðveitt í
bókinni „C. Molbeoh og Karen
Margrethe Rahbek. „En Brev-
veksling“, sem út kom 1883
Skrif þessi eru talin meðal þess
fegursta, sem farið hefur á
mildi kairts o,g kon,u i dönskum
bréfaviðskiptum. Sjálfur segir
Molbech í formáila bókarinnar,
að samband þeirra hafi verið
andlegs eðlis og á milli þeirra
hafi einungis verið „vitsmiuna-
leg ást“ („intellektuel kærlig-
hed“).
En eitt er víst, sambandi
þeirra lauk, þegar Kamma
komst að því, að Molbech var
farinn að venja korwur sínar
í Nýja Bakkhús, án þess að
segja henni frá þvi. Hann trú-
lofaðist Johanne Lan.gberg,
sem þar dvaldist hjá foreidr-
um sínum og var reyndar orð-
in vinkona Kömmu, þó að áð-
ur væri engin samgangur á
milli Nýja og Gamla Bakka-
húss.
Árið 1820 var Stúdenta-
félagið danska (Studenter-
foreningen) stofnað. Þetsta
þótti nokkuð róttækur íélaigs-
skapur, en „ei'lífðarstúden,tinn“
Rahbek varð fyrstur allra
prófessoranna til að gamga i
félagið. 1823 varð hann heið-
ursfélagi þess, og háskólarekt-
or varð hann tveimur árum
seinna á 50 ára stúdentsaf-
mæli sínu.
Vinsældir Rahbeks jukust
mjög við inngönguna í
Stúdentafélagið, og ungskáld
þeinra tíma flykktust nú í
Bakkahúsið, svo sem Chr.
Winther, Ingemann og Hauch.
J.M. Thiele var undirmaður
Molbechs vrð Konunglega
bókasafnið. Hann skrifaði ævi
sögu Thorvaldsens og varð
mikill hvartamaður að heim-
flutningi verka hans frá Rónm
borg og stofnun Thorvaldsens-
safnsins I Kaupmannahöfn.
Mjög var farið að halla und-
an fæti hjá Rahbekhjónununa,
þegar Thiele kynntist þeim.
Berklaveikin var þá farin að
setja mank sitt fyrir cdvöru á
Köm-mu, og ellin gerðí
sig heimakomna hjá Rahbek.
Thiele fannst Kamma minna
sig á fugl, litil, grönn, veikln-
leg, en þó sterk »g
augun hvöss og Ijómandi, þar
sem hún gekk um stofur sín-
ar með snyrtiLega knipplin.ga-
hettu yfir dökku hárinu, sem
farið var að þynnast. Það sem
fyrst tengdi þau saman,
Kömmu og Thiele, var öskjnc
gerðin, en á því sviði var
Bodil Höjsgard Kvaran
Vetrarhrif
FjöM Islands standa þungbúin og dimm.
Veturinn æðir yfir stórbrotið landið.
Risarnir gnæfa í gráblárri þokunni.
Sem dansandi púkar skjótast ský um himin,
varpa skuggum á dökka veggi.
Man ég bergið þar sem nornin býr.
Nú situr hún þar í þröngum helli
með pott á hlóðum
og bruggar úr krafti vetrarins
vín með mosabragði.
Þyngjast hugir á dimmri tíð
í baráttu ljóss og myrkurs.
En birtan snýr aftur;
birtan sem rekur flótta dökkra skugga.
Land ykkar vaknar af dvala.
Nýtt ár gengur í garð.
Vinterstemning
Islands bjerge ligger tunge og mörke.
Vinteren jager hen over det storsláede land.
Kæmpeme ligger i gráblá táge,
som dansende djævle jager skyer forbi,
danner skygger pá de sorfce vægge.
Jeg husker bjerget hvor heksen bor.
Hun sidder der nu i sin smalle klöft
med kop og gryde
og brygger af vinterens kraft
en vin, som smager af mos.
I lader jer böje af defcs mörke,
I strider den mörke tid,
men lyset vender tilbage,
det lys som jager det dunkle pá flugt
og jeres land vágner igen,
et nyt ár har fáet liv.
Ævar R. Kvaran sneri á íslenzku.
20. júní 1971
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13